:: Почеток

Чувте ли, браќа, за љубовта и смелоста на христољупката мајка, како не...

Чувте ли, браќа, за љубовта и
смелоста на христољупката мајка, како
не се исплашила ниту од царот, ниту од
мачителот, ниту од меч, ни од оган, повеќе од
животодавецот Бог. Затоа и ние отфрлајќи
секаков човечки страв да му направи место во
нас на божјиот страв, да ги просветли нашите
души и срца, да бидат секогаш во пост, во
чистота и во искрена љубов, во кроткост и
послушност, воздржувајќи се од секакво зло, да
се украсиме со добри дела како и овие пресветли
маченици, славејќи ги пресветите Тројца,
едносушни во трите лица на Таткото и Синот
и Светиот Дух, сега и секогаш, низ векови,
амин.

Со посебна почит Ви ја подаруваме оваа
книга.

За ______________________

Автор

НУУБ „СВ. КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ“ - БИТОЛА
ИСТОРИЈА И РАЗВОЈ

(1945 - 2025)

NIUL “ST. KLIMENT OHRIDSKI” - BITOLA
HISTORY AND DEVELOPMENT

(1945 - 2025)

Емилија Стефановска-Давкова
Emilija Stefanovska-Davkova

Издавач
Националната установа

Универзитетска библиотека
„Св. Климент Охридски“ - Битола

За издавачот
м-р Емилија Стефановска-Давкова,

директор

Автор
м-р Емилија Стефановска-Давкова

Соработници
м-р Зоран Јанакиевски

Слободан Пачовски
Илче Стојановски
Маријан Колевски

Уредник
м-р Емилија Стефановска-Давкова

Лектор
д-р Миме Тасеска-Китановска

Рецензенти
проф. д-р Светлана Вељановска

доц. д-р Анита Ангелевска

Published by
National Institution
University library

“St. Kliment Ohridski” - Bitola

For the publisher
Emilija Stefanovska-Davkova, MA

director

Author
Emilija Stefanovska-Davkova, MA

Associate cooperatives
Zoran Janakievski, MA

Slobodan Pachovski
Ilche Stojanovski
Marijan Kolevski

Chief editor
Emilija Stefanovska-Davkova, MA

Lector
Mime Taseska-Kitanovska, PhD

Readers
prof. Svetlana Veljanovska, PhD
ass. prof. Anita Anglevska, PhD

НУУБ „СВ. КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ“ - БИТОЛА
ИСТОРИЈА И РАЗВОЈ

(1945 - 2025)

NIUL “ST. KLIMENT OHRIDSKI” - BITOLA
HISTORY AND DEVELOPMENT

(1945 - 2025)

БИТОЛА - BITOLA
2025

Емилија Стефановска-Давкова
Emilija Stefanovska-Davkova

CIP - Каталогизација во публикација
Национална и универзитетска библиотека “Св. Климент
Охридски”, Скопје

027.54(497.784)”1945/2025”

СТЕФАНОВСКА Давкова, Емилија
НУУБ “Св. Климент Охридски” - Битола : историја и
развој : (1945-2025) / Емилија Стефановска Давкова ;
[превод на англиски јазик Емилија Стефановска Давкова]
= NIUL “St. Kliment Ohridski” - Bitola : history and
development : (1945-2025) / Emilija Stefanovska Davkova
; [translation in English language Emilija Stefanovska
Davkova]. - Битола : Национална установа Универзитетска
библиотека “Св. Климент Охридски” = Bitola : National
Institution University library “St. Kliment Ohridski”,
2025. - 144 стр. ; 21 см

Текст на мак. и англ. јазик

ISBN 978-608-5045-05-1

а) НУУБ “Св. Климент Охридски”-Битола -- Историја и
развој -- 1945-2025

COBISS.MK-ID 65270277

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Otkako ke se oddademe na
duhoven podvig, eden so drug da se
natprevaruvame so dobrina

sv. Kliment Ohridski

Предговор

Цитатот од св. Климент
Охридски нè наведува да констатираме
дека човековата духовност е длабоко
вкоренета во човекот и дека треба да се
натпреваруваме со добрината, со Зборот и
со Словото. Врв на човечката цивилизација
е книгата. Таа е извор на писменоста.
Ако коренот на историјата го бараме во
неа, во писменоста, тогаш ние, всушност,
тргнуваме од основањето на библиотеките
– храмовите на научната мисла, кои
претставуваат највисок степен од развојот
на човечката цивилизација.
Во НУУБ „Св. Климент Охридски“
– Битола, која оваа година одбележува 80
години од нејзиното основање, отсекогаш
била негувана традицијата кон книгата.
Ниту една друга установа нема поголем
придонес во зачувувањето на минатото, на
науката и на знаењето, и сегашноста и во
иднината.
За да можеме правилно да ја раз-
береме улогата на библиотеките како
духовни расадници и конаци, треба се
свртиме кон минатото и да навлеземе
длабоко во корените на библиотекарската
традиција во Битола. Факт е дека
почетоците на создавање на првите

After we will devote ourselves to
spiritual struggle, let us compete

with one another in goodness.

St. Kliment Ohridski

Preface

The quote from St. Clement
of Ohrid leads us to conclude that human
spirituality is deeply rooted in man, to
compete with goodness, the Word and the
Letter. The Book is the pinnacle of human
civilization and it is the source of literacy. If in
it, in literacy we seek the root of history, then
the establishment of libraries - temples of the
scientific thought represent the highest level of
scientific civilization.
In the National Institution University
Library “St. Kliment Ohridski” - Bitola, which
this year marks 80 years since its founding, a
tradition towards books has been nurtured so
that no other institution has made a greater
contribution than the library which preserves
the past, the science and the knowledge, in the
present and the future.
In order to understand the role of the
library properly, as a spiritual nursery and an
inn of knowledge, we should turn to the past
and go deep into the roots of the tradition
of librarianship in Bitola.The fact is that the
beginnings of the creation of the first libraries
of this ancient city, the city of consuls, the city
of pianos, the largest city in terms of economic
development connecting the East and the
West are confirmed by the Middle Ages, where

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

библиотеки од овој древен град, градот
на конзулите, градот на клавирите,
најголемиот економски развиен град
што ги поврзувал Истокот и Западот во
него, се потврдени од средновековието.
Во тој период низ него минува патот
Виа Игнација и далеку од светот, во
манастирите, книгите се љубоморно
криени заради заштита на нашето културно
наследство поради многубројните војни
и ропства што постоеја на овие простори.
Оттогаш на Битола со право му е даден
епитетот просперитетен.
Промените на власта кои често се
случувале во овој древен град доведуваат
до уништување на создадените културни
богатства при, што се уништуваат и
разграбуваат книгите кои биле потврда
на македонскиот јазик и на македонскиот
идентитет.
Заради сето тоа што се случувало
освојувачите создаваат свои библиотеки.
Така, има податоци дека првата
османлиска библиотека на Балканот е
создадена токму во Битола во периодот
меѓу 1434 и 1435 г. Развојот на овие
библиотеки по медреси се следи и се
зголемува во наредните векови.
Една од највпечатливите страници
од животот на Османлиската империја во
Битола е космополитското и лексичкото
шаренило. Самото постоење на различни
видови библиотеки е силна потврда за ова:
богатите еврејски библиотеки, влашката
библиотека, грчката библиотека (подоцна
изгорена), првото Читалиште во 1860 г.,
народните библиотеки и читалници во
село Буково, село Породин, село Ѓавато,
илегалните библиотеки и, на крајот,
НУУБ „Св. Климент Охридски“ – Битола.
НУУБ „Св. Климент Охридски“ – Битола
во текот на сите овие 80 години (од

was passing the famous road Via Ignatia.
The books in the monasteries were jealously
hidden, far from the world, in order to protect
our historical and cultural heritage, from the
various wars and enslavements that occurred
in these areas, and then, this city was given the
epithet prosperous.
The changes of the governments
in the city of Bitola led to the destruction
of the created cultural treasures, the books
that were a confirmation of the Macedonian
language and identity were destroyed and
looted. Afterwards, the conquerors would
create their own libraries. There is data that
the first Ottoman library in the Balkans was
created precisely in Bitola in 1434 - 1435.
The development of these madrasa libraries
was followed and increased in the following
centuries.
One of the most striking pages of the
life of the Ottoman Empire in Bitola is the
cosmopolitan and lexical diversity. The very
fact that various types of libraries existed is a
strong confirmation of this. The rich Jewish
libraries, the Vlach library, the Greek library
(later burned down), the first reading room in
1860, the public libraries and reading rooms in
the village of Bukovo, the village of Porodin,
the village of Gjavato, the illegal libraries
and finally, the development of the National
Institution University Library “St. Kliment
Ohridski” – Bitola which during all these 80
years from its creation until today (March
25th, 1945- today, 2025). Taking into account
all that has been mentioned previously, this
library of ours truly deserves to receive such a
monographic publication as this one now.
The establishment, the growth and
the development of the National Institution
University Library “St. Kliment Ohridski”
– Bitola presents a challenge and a great
motivation for the author and the collaborators

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

25.3.1945 г. до денес) доживува силен
подем. Имајќи го предвид сето ова, нашата
Библиотека заслужува да добие ваква
монографска публикација како што е оваа
сега. Основањето, растот и развојот на
НУУБ „Св. Климент Охридски“ – Битола
претставува предизвик и голем мотив за
авторот и за соработниците на овој текст.
Прифатете го предизвикот и дознајте
повеќе за оваа монографска публикација.

Од авторот

for this book. Accept the challenge and learn
more about this monographic publication!

By the author

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Библиотеката како средиште -
центар на среќавање на цивилизациите низ
вековите, извор од кој се црпи образование,
знаење и умеење од сите области на нашето
живеење, има особена улога и значење за
целокупниот развој на општеството.
Затоа, секое навраќање на историс-
киот развој на оваа благородна дејност е
неопходност и потреба. Врз темелот на
основањето на Библиотеката, на нејзиното
постоење и на развојот, се надоградува и
нејзината функција, во склад со потребите
и со развојот на библиотечната дејност,
но, секако, и со современите процеси
од техничко-технолошкиот развој како
неминовна потреба.
Во тој поглед, покрај унапредување-
то на дејноста, таа прераснува во национал-
на установа и универзитетска библиотека,
која во повеќе наврати во текот на
својот осумдесетгодишен историски
развој ја менувала нејзината локација, во
зависност од просторните потреби и од
зголемувањето на библиотечниот фонд.
Денес, Националната установа –
Универзитетска библиотека „Св. Климент
Охридски“ – Битола претставува современо
обликуван библиотечно–информативен
центар, современа културна институција
преку која се негува пишаниот збор.
Истовремено, таа претставува и место
(катче) во коешто луѓето трајно ги
задоволуваат нивните културно-образовни
потреби. Институцијата има исклучително
големо позитивно влијание и врз стручната
и научно-истражувачката дејност од сите
области.

Library is a center - a
meeting center of civilizations throughout
the centuries, a source where education,
knowledge and skills are drawn from all areas
of our life, has a special role and significance
for the overall development of the society.
Therefore, any review of the historical
development of this noble activity is a
necessity and a need, because on the basis of
its establishment and throughout its existence,
growth and development, it upgrades its
function in accordance with the needs and
development of the library activity and the
contemporary processes of technical and
technological development as an inevitable
necessity.
In that sense, by advancing its
activities, it grew into a national institution
and university library, which has changed
its locations several times during its eighty-
year historical development according to
spatial needs and the increase in the library
collections.
Today, the National Institution-
University Library"St. Kliment Ohridski" -
Bitola is a modern library-information center,
a modern cultural institution through which
the written word is nurtured and where
it permanently satisfies the cultural and
educational needs of people and contributes to
the advancement of professional and scientific
research work in all areas.
Following the continuity of the
historical development and function of the
Institution, there is a need for all of this to be
researched from existing sources and written
materials, followed up and recorded in a

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Следејќи го континуитетот на
развојот и на дејноста на Установата,
се јавува потребата сето тоа да биде
истражено од постојните извори и
пишувани материјали, проследено и
запишано во монографска публикација,
која ќе сведочи за историскиот развој на
Институцијата од основањето до денес, во
текот на нејзиното 80-годишно постоење
(1945 – 2025 г.).
Словото е основа на почетокот
на сè што настанало и што се случувало
потоа низ бурната историја на овие наши
простори, времиња и векови што доаѓале
и го одбележувале постоењето на писмото
низ писанието за животот што течел.
Забележано и одбележано е како
оставнина од минатото за мигот што
поминал и што доаѓал во минатиот период.
Тоа е говорот на антиката преку изгубениот
натпис врз плочата од Хераклеја Линкестис
каде што пишувало за „чтеецот“ и архивар
Василие (тоа е неговото работно место,
но всушност тоа биле институции кои
постоеле во градот Хераклеја) како
црковен пејач, псалтир и архивар (обично
во тоа време единствена институција која
имала таква личност била црквата, ги
чувал документите од црквените служби,
потреби, задолжувања и сл.). Откривањето
на знаците, на буквите, на зборот и на секој,
макар и најмал драгоцен податок, ни дава
право, но и должност, тоа да се истражува,
докажува, запишува и презентира.
Затоа, не случајно оваа
проблематика посебно нè преокупира да
се заложиме и да продреме сè подлабоко
низ времето, преку зачетоците и развојот,
особено во нашата библиотекарска
дејност, преку културното, книжевното
и библиотечното наследство и неговиот
развој во текот на периодот што следувал,

monographic publication that will testify to
the historical development of the Institution
from its founding to the present day - during
its eighty years of existence and activity (1945 -
2025).

The word is the basis of the beginning
of everything that came into being and what
happened afterwards through the turbulent
history of these spaces, times and centuries of
ours that came and marked the existence of
the letter through the letter for the life that was
flowing.
Noted and marked as a legacy of
the past for the moment that has passed
and that was to come in the past period.
This is the speech of antiquity through the
lost inscription on the slab from Heraclea
Lyncestis where it was written about the
"reader" and archivist Vasilie (that is his job,
but in fact these are institutions that existed
in the city of Heraclea), as a church singer,
psaltery and archivist - usually at that time
the only institution that had such a person
was the church, in the sense that he kept the
documents from church services, needs, debts,
etc. The discovery of the signs, of the letters,
of the word, of everything, even the smallest
precious piece of information, gives us the
right, but also the duty, to research, prove,
record and present it.
Therefore, it is no coincidence that
this issue particularly preoccupies us to strive
and penetrate even deeper through the times,
through the beginnings and development,
especially in our activity - librarianship,
through the cultural, literary and library
heritage and its development during the
future periods that followed, until today and
the conditions in this regard, following the
events that contributed from those roots of
the library activity and tradition in Bitola, to

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

до денешно време. Се наметнува
потребата да ја согледаме состојбата на
овој план, проследувајќи ги збиднувањата
кои придонесувале од тие корени на
библиотечната дејност и традицијата
во Битола да се создаде перспектива за
развојот на дејноста библиотекарство како
практика и како наука.
Затоа, неизбежно е, како и секоја
книга или дел од овој делокруг на интерес,
да го отпочнеме со следниов натпис:
„Во почетокот беше Словото и
Словото беше во Бога, и Словото беше Бог.
Сè низ него настана и без него ништо не
стана што настана. Во него беше животот
и животот беше светлост на луѓето“ (Јован
1,1).
Цитираната секвенца од
Евангелието дозволува да констатираме
дека прашањето за развитокот на човечката
духовност е длабоко вкоренето во Зборот –
Словото. Ако за највисок духовен производ
на човечката цивилизација се смета
книгата како најголем извор на писменоста
и ако во писменоста ги бараме корените
на историјата, тогаш со основањето на
библиотеките како расадници на научната
мисла го потврдуваме највисокиот степен
на развој на човечката цивилизација.
Фактот што истражувањата за
почетоците на библиотечната дејност,
односно за создавањето на првите библио-
теки во овој древен град, датираат уште
од античкиот период, веќе со сигурност
се потврдува уште во средновековието,
кога во манастирите, далеку од светот,
книгата била љубоморно криена. Тогаш
на овој град со право му го дале епитетот
просперитетен. (Е. Спенсер, 1850)

Од Редакцијата

creating perspectives for the development of
the activity - librarianship as a practice and
science.
It is therefore inevitable, as with any
book or part of this scope of interest, to begin
with the following inscription:
“In the beginning was the Word,
and the Word was with God, and the Word
was God. He was with God in the beginning.
Through him all things were made; without
him nothing was made that has been made. In
him was life, and that life was the light of all
mankind. “. (John 1,1)
The quoted sequence from this Gospel
allows us to conclude that the issue of the
development of human spirituality is deeply
rooted in the Word. If the highest spiritual
product of human civilization is considered to
be the book, the greatest source of literacy, and
if we seek the roots of history in literacy, then
in the establishment of libraries as “nurseries
of scientific thought”, we confirm the highest
level of development of human civilization.
The fact that the research on the
beginnings of the librarian activity dates back
to the ancient period, to the creation of the
first libraries in this ancient city, it has been
already confirmed with certainty in the Middle
Ages within the monasteries, far from the
world, books were jealously hidden and that is
why this city really deserves the given epithet
"prosperous". (E. Spencer, 1850)

From the Editorial Team

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

М-р Емилија Стефанов-
ска-Давкова има богато формално и
неформално образование. Имено, таа е
дипломиран професор по англиски јазик
и книжевност на Филолошки факултет,
дипломиран правник, магистер по
политички науки на катедрата формирана
од ТЕМПУС од Европската Унија, со
предавања и полагање на англиски јазик,
во рамки на Правен факултет „Јустинијан
I“ -Скопје , а моментално е и докторанд во
завршна фаза од своите докторски студии
по меѓународно право на Правен факултет
„Јустинијан I“ -Скопје.
Пред да биде именувана како
директор на Националната Установа-
Универзитетска Библиотека „Св.
Климент Охридски“ во Битола, работела
четиринаесет години на Правен факултет-
Кичево (со дисперзирани студии во Битола
и Струга) во рамки на Универзитетот „Св.
Климент Охридски“ во Битола, а во 2011-
та година после полагање на испитот во
Министерство за правда и Основен суд
во Скопје, се стекнала и со Решение за
овластен судски преведувач од англиски на

Emilija Stefanovska - Davkova,
MA has a rich formal and informal education.
Namely, she is a graduate professor in English
language and literature at the Faculty of
Philology, she has BA in law, a Master's
degree in political science at the department
established by TEMPUS from the European
Union, with lectures and exams in English
language, within the Faculty of Law "Justinian
I" – Skopje. She is currently a PhD candidate
in the final phase of her doctoral studies
in international law at the Faculty of Law
"Justinian I" - Skopje.
Before being appointed as chief
executive officer / director of the National
Institution University Library "St. Kliment
Ohridski" - Bitola, she worked for fourteen
years at the Faculty of Law-Kicevo (with
dispersed studies in Bitola and Struga) the
University "St. Kliment Ohridski" in Bitola,
and in 2011, after passing the exam at the
Ministry of Justice and the Basic Court in
Skopje, she obtained the Decision for an
authorized court translator from English
language into Macedonian language and vice
versa.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

македонски јазик и обратно.
Таа има учествувано во
многубројни научно-истражувачки
проекти од областа на правните и
политичките науки посебно во соработка
со Институтот за социолошки и
политичко-правни истражувања при
УКИМ – Скопје, повеќе од десет години
има работено како раководител и член
на проекти во рамки на државата и
меѓународни проекти од областа на
културата и библиотекарството, а исто
така како овластен судски преведувач има
вршено устмени консекутивни и симултани
преводи при судски процеси со мигранти
и странци при Основен суд во Битола,
има преведено илјадници пишани правни
документи, 30 книги белетристика, стручна
литература и слично.
Дел од нејзините позначајни
преводи се токму и преводите на книгите
издадени од вработените-автори во НУУБ
„Св. Климент Охридски“ во Битола,
како што е книгата НУУБ Св. „Климент
Охридски“ – Битола во меѓународната
соработка од А. Стефановска, Н.
Ѓоргиевски, Б. Николов, Ј. Бошевска,
Битола 2011 г.; „Значајни личности за
Битола“ од Анета Стефановска, Ленче
Андоновска, Светлана Талеска, Благој
Николов и Науме Горгиевски, Национална
установа Универзитетска библиотека „Св.
Климент Охридски“- Битола, 2013 г. и
други.
М-р Емилија Стефановска-Давкова
има учествувано на повеќе меѓународни
конференции организирани во Македонија
и во странство со сопствени научно-
истражувачки трудови, а има поминато
и многу обуки од политичката академија
„Konrad-Adenauer-Stiftung“, „Friedrich-
Ebert-Stiftung“ при што се здобила со

She has participated in numerous
scientific and research projects in the field
of law and political sciences, especially in
cooperation with the Institute for Sociological,
Political and Juridical Research at UKIM
- Skopje. For more than ten years, she has
worked as a project manager and member
of national and international projects in the
field of culture and librarianship. She has also
performed oral consecutive and simultaneous
translations in court trials with migrants
and foreigners at the Basic Court in Bitola.
She has translated thousands of written legal
documents, 30 fiction books, professional
literature, etc.
Part of her most significant
translations are precisely the translations
of the books published by the authors from
the National Institution University Library
"St. Kliment Ohridski" - Bitola, as the book:
“National Institution University Library "St.
Kliment Ohridski" - Bitola in the International
Cooperation” by the authors: A. Stefanovska,
N. Gjorgievski, B. Nikolov, J. Boshevska,
Bitola 2011; „Distinguished people for Bitola“
by Aneta Stefanovska, Lenche Andonovska,
Svetlana Taleska, Blagoj Nikolov and Naume
Gjorgievski, National Institution University
Library "St. Kliment Ohridski" - Bitola, 2013
and others.
MA Emilija Stefanovska-Davkova
has participated in several international
conferences organized in Macedonia and
abroad with her own scientific research papers,
and has also undergone numerous trainings
from the political academies „Konrad-
Adenauer-Stiftung“, „Friedrich-Ebert-
Stiftung“, and similar where she obtained with
many certificates.
As a coordinator of projects in the
field of culture, the most significant are those
with the association for education in the field

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

сертификати.
Како координатор на проекти
во областа на културата позначајни се
со оние со здружението за едукација во
полето на аудио-видео и литературна
уметност „ЛАТЕРАЛ“ и соработката во
делот на преводите НУУБ „Св. Климент
Охридски“ во Битола, со што придонела во
унапредување на уметноста и културата во
животот на битолчани.
Таа е промотор и преведувач
на книгата „Елисиски ехо: Поезијата на
меморијата на слободата“ од авторот Игор
Трајковски Фоја, којашто освои награда за
поезија во Италија-Рим.
Таа е самостоен автор на
монографијата на англиски јазик која има
научно-истражувачки карактер, со наслов:
„Role of EU, USA, NATO in Ethnic Conflict
Management in Western Balkans“ издадена
од Lambert Academic Publishing, коишто
соработуваат со светските дистрибутери
AMAZON I LIGHTING SOURCE, како
и со локални дистрибутери во 40 земји
ширум светот. Нејзин потесен интерес во
истражувањето се колективните човекови
права, влијанието на меѓународната
заедница посебно на етничките конфликти
од Западен Балкан, како и проширувањето
на Европската Унија преку почитување на
Копенхагенски критериуми воспоставени
од Европскиот совет во 1993 година.
М-р Емилија Стефановска-Давкова
верува во тајната на доживотното учење
и истражување што значи дека тоа е
клучот за континуиран професионален
раст и развој на една индивидуа која со
тоа би го поттикнала растот и развојот на
колективот во целост! Per aspera ad astra!

of audio-video and literary art "LATERAL"
and the cooperation in the area of translations
and projects with the National Institution
University Library "St. Kliment Ohridski" -
Bitola, which contributed to the promotion of
art and culture in the lives of Bitola residents.
She is the promoter and translator
of the book "Elysian Echo: The Poetry of
the Memory of Freedom" by the author Igor
Trajkovski Foja, which won a poetry prize in
Italy-Rome.
She is independent author of her
monograph in English language, which has
a scientific and research character, entitled:
„ Role of EU, USA, NATO in Ethnic Conflict
Management in Western Balkans “published
by Lambert Academic Publishing, which
cooperate with the global distributors
AMAZON and LIGHTING SOURCE, as
well as with local distributors in 40 countries
worldwide. Her research interests include
collective human rights, the impact on the
international community, especially on ethnic
conflicts in the Western Balkans and the
enlargement of the European Union through
implementation on the Copenhagen criteria
established by the European Council in 1993.
MA Emilija Stefanovska-Davkova
believes in the secret of lifelong learning
and research, which means that it is the
key to continuous professional growth
and development of an individual, which
would thereby encourage the growth and
development of the collective as a whole.Per
aspera ad astra!

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Зачетоци на библиотекарството
во Битола и Битолско

Градот Битола во своето
многувековно постоење придонел многу
за културната историја на Македонија.
Имено, како секој град, така и Битола има
свое минато со верификуван артефакт. Тоа
е т.н. Битолска плоча од 1016 г, врз која,
како на споменик, неговото име за првпат
се среќава напишано изворно со словенски
букви на народен јазик. Со тоа Битола,
не само во Македонија туку и пошироко,
се вбројува меѓу постарите градови.
Самиот факт што оваа плоча претставува
трет откриен кирилски споменик досега,
сведочи за постоењето на писменост во
него и во околината. Таа писменост е
поврзана со постоењето на Охридската
книжевна школа, која описменила 3 500
ученици. Меѓу нив, секако, имало ученици
и од овој крај кои ја продолжуваат таа
книжевна писменост и го збогатуваат
книжевното наследство од тој период.
Во тоа наследство карактеристиките на
првобитниот старословенски јазик се
забележуваат во зачуваните ракописи,
како и во Битолската плоча, Битолските
листови, Битолскиот триод и во многу
други. Сите тие ракописи најчесто наста-
нале во христијанските цркви и манастири
кои се споменуваат преку битолската усна
традиција. Според Мехмед Тефик имало 70,
а според Цепенков 72 манастири.
Во својата долгогодишна историја,
Битола минала низ многу подеми и
падови. Војните, карактеристични за
средновековното феудално општество,

Beginnings of librarianship in
Bitola and its region

The city of Bitola in its
centuries-long existence has contributed
a lot to the cultural history of Macedonia.
Namely, like every city, Bitola has its own past
as a verified artifact, namely the so-called
Bitola slab from 1016, on which monument
its name is found for the first time originally
written in Slavic letters in the vernacular
language. Thus, Bitola, not only in Macedonia,
but also more widely, is among the older
cities. The very fact that this slab represents
the third Cyrillic monument discovered
so far, testifies to the existence of literacy
both in it and in the surrounding area. That
literacy is connected with the existence of
the Ohrid Literary School, which educated
3,500 students. Among them, of course, there
were also those from this region who would
continue that literary literacy and enrich
the literary heritage of that period. In this
heritage, the characteristics of the original
Old Slavonic language are observed in the
preserved manuscripts, as well as in the Bitola
Slab, the Bitola Sheets, the Bitola Triod and
many others. All of these manuscripts most
often originated in the Christian churches
and monasteries mentioned in the Bitola
oral tradition, which according to Mehmed
Tefik were 70, and according to Cepenkov 72
monasteries.
In its long history, Bitola has gone
through many ups and downs. Wars,
characteristic for the medieval feudal society,
waged to conquer large complexes of lands,
were a frequent occurrence. They prevented

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

водени за освојување на големи
комплекси земји, биле честа појава. Тие го
оневозможувале природниот и културен
развиток. Сепак, во Битола се „негувани“
писменоста и книгата. Тоа и го потврдува
записот на маргината од Болоњскиот
псалтир, од страна на јеромонахот Данаил,
во кој стои како тој во среде града Битола
си го купил псалтирот од граматикот
Теодор за два перпера и позлатените обетки
од жена си. За сите средновековни држави
карактеристично е тоа што во манастирите
и црквите се ширела и се негувала
писменоста, а со тоа и настанувањето
на првите книжевни творби. Така,
книжевните дела на средновековните
писатели и препишувачи си нашле место во
истите простории, поточно во просториите
наменети за чување на ракописите.
Всушност, тоа биле и нашите први
библиотеки во Битола и во Битолско.
Во средновековниот период, во
Битолската област имало забележлив
развој на црковно-духовниот и на
книжевниот живот. Таа е во непосредна
близина на Охрид, па Охридската книжев-
на школа имала голем одраз и влијание врз
развојот на книжевната дејност во овој
регион и уште од времето на св. Климент
и на св. Наум. Исто така, таму значајна
улога одиграла и богатата традиција на
Преспанскиот регион којашто заживеала
во времето на Самоиловата македонска
држава од крајот на X и од почетокот на XI
век.
Битолската област станала и
раскрсница за ширење на книжевните и
на духовните тенденции што доаѓале од
Света Гора, главно преку дистрибуцијата
од Солун и од Сер. Прв пишуван словенски
извор најден на ова подрачје е Битолскиот
натпис или Битолската плоча кој датира од

natural and cultural development. However,
literacy and books were cherished in Bitola.
This is confirmed by the entry in the margin
of the Bologna Psalter, by the hieromonk
Danail, in which it is stated that in the middle
of the city of Bitola he bought the Psalter
from the grammarian Theodore, for two
perpers and the gilded earrings from his wife.
It is characteristic of all medieval states that
literacy spread and cherished in monasteries
and churches, and with it the emergence of the
first literary works. Thus, the literary works of
medieval writers and copyists found a place in
the same rooms, more precisely in the rooms
intended for storing manuscripts. In fact, these
were our first libraries in Bitola and the its
region.
In the medieval period, the Bitola
region had a prominent development of
church - spiritual and literary life. It is in the
immediate vicinity of Ohrid and since the
time of St. Clement and St. Naum, the Ohrid
literary school has reflected and influenced
the development of literary activity in this
region. Also, the rich tradition of the Prespa
region played a role there, which came to
life especially during the time of Samuel's
Macedonian state from the end of the X and
the beginning of the XI century.
The Bitola region also became a
crossroads for the spread of literary and
spiritual tendencies that came from Mount
Athos, mainly through distribution from
Thessaloniki and Serres. The first written
Slavic source found in this area is the Bitola
inscription or Bitola slab, which dates back to
the reign of Samuel's grandson, John Vladislav
(1015 - 1018).

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Битолската плоча од XI век

време на владеењето на внукот на Самоила,
Јоан Владислав (1015 – 1018г.).
Во средновековниот период Бито-
ла била организирана на духовен и на
просветен план преку своја епархија
којашто била раководена од Охридската
архиеписко пија. На нејзината област се
изградени бројни цркви и манастири
коишто прераснале во активни скриптор-
ски центри и во истите се создале богати
библиотеки. Создадениот ракописен фонд
бил богат и разновиден, a се чувал во тре-
зорите на библиотеките во црквите и
во манастирите, во личните прирачни
библиотеки на свештенството, монасите,
игумените, на повисоките црковни дос-
тоинственици по нивните ќелии и рези-
денции. Според некои истражувања,
регистрирани се 14 манастири изградени

Bitola plate from XI century

In the Middle Ages in Bitola was
organized on a spiritual and educational level
through its own diocese which was managed
by the Ohrid archdiocese. Numerous churches
and monasteries were built in its area, which
grew into active scriptorial centers and rich
libraries were formed in them. The manuscript
fund was rich and diverseand it was kept in
the vaults of the libraries within the churches
and monasteries, in the personal reference
libraries of the clergy, monks, abbots and
higher church dignitaries in their cells and
residences. According to some research, 14
monasteries built in Bitola and the Bitola
region throughout the medieval period have
been registered: St. Ana near Malovishte,
St. Mother of God in the village of Trnovo,
Bukovo Monastery of St. Transfiguration above
the village of Bukovo, St. Twelve Apostles,

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

во Битола и во Битолско низ целиот
средновековен период: „Св. Ана кај Мало-
виште, „Св. Богородица“ во с. Трново,
буковски манастир „Св. Преображение“
над с. Буково, „Св. дванаесет апостоли“
– драгошки манастир „Св. Илија“ во с.
Драгош, манастир „Дуово“, „Св. Ѓорѓи“
во с. Магарево, манастир „Св. Атанасие“
кај с. Житоше, „Св. Јован Крстител“ во
с. Беранци, параловски манастир „Св.
Ѓорѓи“ во с. Паралово, „Св. Петка“ кај с.
Цапари, смилевски манастир „Св. Петар“
во с. Смилево, манастир „Св. Стефан“ во с.
Стрежево, „Св. Христофор“ над с. Крстоар
и др.
Познато е дека средновековното
ракописно наследство од манастирските
библиотеки во Битола и во Битолско,
според територијалната граница, било
пошироко и, главно, ги зафаќало преде-
лите на Демирхисарско и другите околни
простори. Конкретно, не може да има ист
културно-историски третман книжевното
наследство од Слепченскиот книжевен
центар во Демир Хисар со истото што
настанало во скрипториумите од потесната
Битолска област, а да не ги споменуваме
и другите познати центри што биле во
границите на Битолско-Пелагониската
црковна епархија. Погоре споменатите
манастири од Битолско биле и главните
библиотекарско-скрипторски центри.
Ракописниот фонд во манастирските и
во приватните библиотеки се збогатувал
со препишувачката дејност на духовните
лица: монаси, јеромонаси, игумени,
свештеници, па дури и на повисоки
црковни достоинственици. Во досегашните
истражувања, главно, се регистрирани
средновековните ракописи што имаат
провиниенција од битолските манастирски
библиотеки.

Dragosh Monastery of St. Ilija in the village
of Dragosh, Duovo Monastery, St. George
in the village of Magarevo, Monastery of St.
Atanasius near the village of Zhitoshe, St. John
the Baptist in the village of Beranci, Paralovo
Monastery of St. George in the village of
Paralovo, St. Petka near the village of Capari,
Smilevo Monastery of St. Peter in the village of
Smilevo, Strezhevo Monastery of St. Stephen in
the village of Strezhevo, St. Christopher above
the village of Krstoar, etc.
It is known that the medieval
manuscript heritage of the monastery’s
libraries in Bitola and the Bitola region,
according to the territorial border, was wider
and mainly covered the areas of Demir Hisar
and other surrounding areas. In particular,
the Literary Center in v. Slepche, near the
town Demir Hisar cannot have the same
historical-cultural treatment with the literary
heritage that was created in the scriptoriums
of the narrower Bitola area, not to mention
the other famous centers that were within the
boundaries of the Bitola-Pelagonian Church
Diocese. The above-mentioned monasteries
in the Bitola region were also the main
scriptorium-library centers. The manuscript
fund in the monastery and private libraries
was enriched by the copying activity of the
clergy: monks, hieromonks, abbots, priests
and even higher church dignitaries. In the
research so far, medieval manuscripts that have
provenance from the Bitola monastery libraries
have mainly been registered.
Monasteries have always hidden
within themselves a progressive spiritual
connotation, which is manifested through the
recognizable architectural expression in our
country, through the woodcarving art to later
capture, carve and shape the thought in the
wood and to impregnate an authentic artistic
vocation in the icon paintings and through

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Манастирите отсекогаш во себе
криеле прогресивна духовна конотација,
што се манифестира низ препознатливиот
архитектонски израз кај нас. Тоа значело,
низ копаничарската уметност подоцна да
се фати, издлаби и да се обликува мислата
во дрвото и да се импрегнира автентична
уметничка вокација во иконописите, а
низ препишувачката самопрегорност
на монасите, да се втисне сопствениот
печат во историјата и буквата да стане
сведок на времето. Токму оттаму, во
мисловниот исчекор на основачите
на манастирите (главно ктитори), се
крие желбата за етничка и за јазична
препознатливост. Тука, во само навидум
летаргичната атмосфера, во мирната и
мистична средина, под треперливиот
јазик на светлината, со појавата на првите
„црти“ и „рецки“, систематски се работело
кон создавање на канон на словенската
средновековна книжевност. Оттука,
балканските Словени, кон крајот на IX и
во X век развиваат голема препишувачка
и преведувачка дејност од теолошки и
од енциклопедиски карактер. Откако со
Кирил и Методиј, а подоцна и со нивните
ученици, ќе се создаде систем и типологија
на словенската книжевност, се преминува
кон поинтензивно организирање на
верскиот и на општествениот живот. Тука
предничи најстарата Охридска ракописна
школа, којашто, во еден милениумски
период, ги обликува портретите на 3 500
втемелувачи на словенската книжевност и
писменост. Свети Пантелејмон (Имарет) е
првиот религиозен и просветен центар на
територијата на Македонија, (893) според
Теофилакт, a ширењето на монаштвото
во Македонија се поврзува со Наум
Охридски. Значи, најстарите библиотеки
на нашите простори биле главно во

the copying self-sacrifice of the monks to
imprint their own stamp on history and the
letter to become a witness of time. It is from
there, in the mental step of the founders of the
monasteries (mainly founders), lies the desire
for ethnic and linguistic recognizability. Here,
in the only seemingly lethargic atmosphere,
in the peaceful and mystical environment,
under the flickering language of light, with
the appearance of the first "lines" and "lines",
systematic work was done towards creating
a canon of Slavic medieval literature. Hence,
the Balkan Slavs, towards the end of the IX
century and in the X century were developing
a great copying and translation activity of a
theological and encyclopedic nature. After
Cyril and Methodius, and later their students,
were creating a system and typology of Slavic
literature, there is a transition to a more
intensive organization of religious and social
life. The oldest Ohrid manuscript school is at
the forefront here, which, over a millennium,
will shape the portraits of 3,500 founders of
Slavic literature and literacy.
Saint Panteleimon (Imaret) is the
first religious and educational center on the
territory of Macedonia, (893) according to
Theophylact, and the spread of monasticism
in Macedonia is associated with Naum of
Ohrid. So, the oldest libraries in our region
were mainly in monasteries. In the "book
feedings" (as the libraries were called in Old
Slavonic), manuscript books of a liturgical and
theological nature were first kept, and later
printed works. Experienced monks "men of
the century" participated in the transcription
work and strived to carry out the accurate and
correct translation of the liturgical books.
There are different data from several
visitors and researchers of Macedonian
monasteries and churches. Thus, J. H. Dzinot,
as the first collector of old manuscripts

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

манастирите. Во книгохранилиштата
(како што се нарекувале библиотеките на
старословенски јазик) се чувале најпрвин
ракописни книги од богослужбен и од
богословски карактер, а подоцна и печате-
ни дела. Искусните калуѓери „мужи столет-
ние“ учествувале во препишувачката
работа и се стремеле да го извршат точно и
правилно преведувањето на богослужбени-
те книги.
Постојат различни податоци од
повеќе посетители и од поголем број
проучувачи на македонските манастири и
цркви. Така, Ј. Х. Џинот, како прв собирач
на стари ракописи и книги, објавува повеќе
написи во „Цариградски весник“ (од 1855
до 1865 г.) во кои кажува дека, при неговите
посети, во голем број манастири тој видел
повеќе товари книги. Имено, во Буковскиот
манастир имало 20 товари словенски рако-

Буковски манастир

and books, published several articles in
the "Carigradskinewspaper" (from 1855
to 1865) in which he says that, during his
visits, he saw several loads of books in a
large number of monasteries. Namely, in
the Bukovo monastery, there are 20 loads of
Slavic manuscripts, which were destroyed by
some priest; in the Lesnovo Monastery there
were 10 loads of books, but when he visited
it earlier, there were 50 loads of books. In
St. Pantelejmon, in the village of Nerezi, 30
loads of manuscripts, mostly on parchment;
in the Markovo Monastery – 20 loads of
well-preserved manuscripts; the Treskavec
Monastery in the Prilep region had 20 loads of
books; St. John Vetrenski in the Veles region –
10 loads of books, etc.
In addition to the Ginot, the wealth

Bukovo monastery

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

писи кои ги уништил некој свештеник;
во Лесновскиот манастир 10 товари (а
кога тој го посетил порано имало 50
товари книги), во „Св. Пантелејмон“ во
с. Нерези 30 товари ракописи претежно
на пергамент; во Марковиот манастир
20 товари добро сочувани ракописи; во
манастирот Трескавец во Прилепско имало
20 товари книги; во „Св. Јован Ветренски“
во Велешко 10 товари книги итн.
Покрај Џинот, богатството на
нашите библиотеки е регистрирано и од
други патници – намерници, меѓу кои и
Јован Хаџи Васиљевиќ. Тој, при неговата
посета на манастирот „Трескавец“, наоѓа
цели 11 ракописи и остатоци од 47 други
различни ракописи. Во Пчињскиот
манастир имало цели 27 и 80 фрагменти од
ракописни книги, во „Св. Богородица“ –
Матејче имало ковчези полни со книги, во
манастирот „Св. Богородица“ – Карпино
имало 60 различни ракописи итн. Овие
податоци, сами по себе, говорат за богат
книжевен фонд на нашите манастирски
библиотеки во средновековието.
Врз основа на повелбите на
црквите од средниот век кои ги проучувале
познати истражувачи (Ватрослав Јагич,
Владимир Мошин, Виктор Григорович
и др.), се дошло до констатација дека
речиси немало манастир кој не бил
неколкупати осиромашуван, ограбуван,
опустошуван, разрушуван, опожаруван или
дури до основите (темелите) уништуван.
Манастирските библиотеки во сите бури,
асимилаторски стремежи и воени состојби
на овие простори, биле најзагрозениот дел,
така што нивното уништување е најсуров
акт што резултирало со своевиден грабеж
на највредните докази. Подоцна било
тешко да се пронајдат старите растурени
ракописи, а уште потешко и да се соберат.

of our libraries was also registered by
other travelers - explorers, including Jovan
Hadzi Vasiljevic, who during his visit to the
Treskavec monastery found 11 complete
manuscripts and the remains of 47 other
various manuscripts, the Pchinjski monastery
had 27 complete and 80 fragments of books
as manuscripts, in St. Bogorodica, Matejche,
there were chests full of books, and in the St.
Bogorodica monastery, Karpino, there were
60 various manuscripts, etc. These data in
themselves speak of the rich literary fund of
our monastery libraries in the medieval period.
Based on the charters of the churches
in the medieval period, which were studied by
famous researchers (Vatroslav Jagich, Vladimir
Moshin, Viktor Grigorovich, etc.), they came
to the conclusion that there was hardly a
monastery that was not impoverished, robbed,
devastated, destroyed, burned down or even
completely destroyed. The monastery libraries,
in all the storms, assimilationist aspirations
and military situations in these areas, were the
most endangered part, so their destruction
is the cruelest act that resulted in a kind of
robbery of the most valuable evidence. The
scattered old manuscripts were later difficult to
find, and even more difficult to collect.
We further learn that Verkovich
collected more than a hundred christinan
orthodox manuscripts (including the Slepche
Apostle) and copied several dozen letters
and other historical texts, supplying them to
libraries in Belgrade, Zagreb, those in Russia,
and some other centers in Europe. Thus, today
the National Library in Sofia and the National
Library in Plovdiv hold a significant number of
Church Slavonic manuscripts of Macedonian
redaction from the XIII to XV centuries.
Manuscripts of Macedonian redaction are
also in the library of the Bulgarian Academy
of Sciences, the most famous of which is the

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Понатаму, дознаваме дека
Верковиќ собрал повеќе од стотина
црковнословенски ракописи (меѓу нив
и Слепченскиот апостол) и препишал
неколку десетици грамоти и други
историски текстови и со нив ги снабдувал
библиотеките во Белград, во Загреб, оние
од Русија и некои други центри во Европа.
Така, денес во Народната библио-
тека во Софија и во Народната библиотека
во Пловдив се чуваат значителен број
црковнословенски ракописи со македонска
редакција од XIII до XV век. Ракописи
со македонска редакција има и во
библиотеката на Бугарската академија на
науките, а најпознат е Битолскиот триод од
ХII век.
Славното книжевно и ракописно
дело од изминатите периоди (како што
вели Џинот) е онаа солидна база што
била насочувачка за идниот пишан збор
на нашите простори. Во манастирските
библиотеки, како динамични лаборатории
на човечките мисли, се одвивал оној
поттикнувачки манифест на книжевното
творење што со векови подоцна ќе го
наметнува своето значење како инструмент
на науката.
Во Македонија постоеле околу 245
манастири од кои 90 се разрушени, а сите
тие сакрални објекти во кои се одвивала
просветна, книжевна и економска дејност
биле носечки двигатели на прогресот во
средновековието. Тогаш, со право можеме
да тврдиме дека знакот на зборот имал
функција на небо во манастирскиот
ракопис. Врз него се втемелила целата
подоцнежна книгопродукција.
Во XIX век меѓу најзначајните
настани се вбројува преродбата на
македонскиот народ, која се одвива во
сите делови во Македонија, па и во Битола

Bitola Triodion from the XII century.
Afterwards, we found out that
Verkovich collected more than a hundred
christinan orthodox manuscripts (among them
the Slepche Apostle) and copied several dozen
charters and other historical texts, supplying
them to libraries in Belgrade, Zagreb, those in
Russia, and some other centers in Europe.
Therefore, the National Library in
Sofia and the National Library in Plovdiv,
today hold a significant number of christinan
orthodoxmanuscripts of Macedonian
redaction from the XIII to the XV centuries.
Manuscripts of Macedonian redaction are also
found in the library of the Bulgarian Academy
of Sciences and the most famous is the Bitola
Triodion from the XII century.
The glorious literary and manuscript
work in the past periods (as the Ginot says) is
that solid base that was guiding for the future
written word in our region. In the Monastery
Libraries, as dynamic laboratories of human
thoughts that stimulate the manifest of the
literary creation and centuries later, it would
impose its significance as an instrument of the
science.
There were about 245 monasteries in
Macedonia, 90 of which have been destroyed
and all those sacred buildings in which
educational, literary and economic activity
took place were the driving forces of progress
in the Middle Ages. Then we can really claim
that the sign of the word had a sky in the
monastery manuscript, on which all later book
production was based.
In the XIX century, among the most
significant events is the process of the revival
of the Macedonian people, which took place
in all parts of Macedonia, including Bitola
and the Bitola region. In the first half of this
century, the need for greater literacy and
education matured and accordingly to that,

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

и во Битолско. Уште во првата половина
на овој век созрева потребата за поголема
писменост и просвета, а соодветно на тоа
и за отворање училишта на македонски
народен јазик. Тогашните трговци знаеле
дека успехот во трговијата зависи од
училиштата низ кои требало да поминат
нивните деца, па затоа настојувале да
ги подобрат дотогашните училишта и
да отвораат сосема нови. Исто така, тие
настојувале, наместо црковни предмети
да воведуваат световни, чија примена ја
барале практичните потреби во трговијата
и во занаетчиството.
За отворање на училиштата на
македонски народен јазик и за нивното
материјално помагање, во прилична мера
се потрудиле попросветените македонски
калуѓери. И првите писатели на македонски
јазик произлегле од црковната средина.
Јоаким Крчовски и Кирил Пејчиновиќ
се првите книжевници и гласници на
културната преродба на Македонија.
Благодарение на помошта од македонските
трговци тие успеале да ги отпечатат првите
книги. Уште позначаен чекор бил направен
кога во 1838 година се отворила првата
македонска печатница во Солун од страна
на Хаџи Теодосиј Синаитски со што се
создала подобра можност за македонското
културно, просветно, национално
освестување и издигнување.
Во XIX век, како резултат на
подобрите економско-политички и култур-
ни услови и прилики, како во другите
поголеми градови во Македонија, така
и во Битола, доаѓа до зајакнување на
граѓанската класа и се создаваат услови за
отворање световни училишта и читалишта,
преку кои се организира културно-
просветниот живот во градот и во
околината.

for the opening of schools in the Macedonian
vernacular. The merchants of that time knew
that success in trade depended on the level of
the schools through which their children had
to go. Therefore, they sought to improve the
existing schools and opened completely new
ones, and instead of church subjects, they
introduced secular ones, the application of
which was required by the practical needs in
trade and crafts.
The more enlightened Macedonian
monks made a considerable effort to open
schools in Macedonian vernacular and to
help them materially. The first writers in
the Macedonian language also came from
the church environment. Joakim Krchovski
and Kiril Pejchinovich are the first writers
and messengers of the cultural revival of
Macedonia. Thanks to the help of Macedonian
merchants, they managed to print the first
books. An even more significant step was
taken when in 1838 the first Macedonian
printing house was opened in Thessaloniki
by Hadji Theodosius Sinaitski, which opened
up prospects for Macedonian cultural,
educational, and national awareness and
elevation.
In the XIX century, among the most
significant events is the process of the revival
of the Macedonian people, which took place in
all parts of Macedonia, including Bitola and its
region.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Статата зграда на битолскиот театар

Интересот за книгата во
Битола отсекогаш бил голем. Тој е
позабележителен особено со појавата на
младата интелигенција образована во
европските земји. Развојот на трговијата
и појавата на печалбарството ги даваат
првите допири со книгата, а воедно и со
науката. Се создаваат првите приватни
библиотеки. Веќе во XIX век постојат голем
број домашни приватни библиотеки со
богати книжни фондови за тоа време.
Првото читалиште во Битола
е отворено во 1860 г. Неговата појава
претставува рефлексија на новонастанатите
општествено-економски и културни
прилики во градот. Познато е дека
Битола во XIX век претставува главен
административен и трговски центар во
Македонија. Бујниот економски развој
придонесува просветата во Битола да
биде доведена на едно повисоко ниво.
Тоа било неминовно и многу значајно,

The old building of Bitola theatre

The interest in books in Bitola has
always been great. It is especially noticeable
with the emergence of young intelligentsia
educated in European countries. The
development of trade and the emergence
of migrant workers contribute to the first
contacts with books, and at the same time with
science. The first private libraries are created.
Already in the XIX century there are a large
number of domestic private libraries with rich
book collections for that time.
The first reading room in Bitola was
opened in 1860. Its appearance is a reflection
of the newly emerging socio-economic
and cultural opportunities in the city. It is
known that Bitola in the XIX century was
the main administrative and commercial
center in Macedonia. The vigorous economic
development contributed to the strengthening
of education in Bitola, without which trade
could not be carried out, which was the main
economic force of the society in Bitola. The

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

бидејќи просветата претставувала услов за
постоење на трговијата, која била главна
економска сила на битолското општество.
Непосредните контакти на битолската
граѓанска класа со понапредните европ-
ски центри придонесуваат да се пренесе
културно-просветната дејност во Бито-
ла и таа да стане главно жариште на
културниот и на просветниот живот во
Македонија. Читалиштето во Битола
доаѓа на свет за да задоволи една огромна
потреба од организирање и проширување
на културно-просветниот живот во
градот. Неговото отворање е овозможено
со материјална помош од битолските
чорбаџии и интелектуалци. Како главен
основач се споменува П. Димков Радевич,
човек со широка култура и образование
стекнато во Виена. Основната цел на
Читалиштето била да му се овозможи на

Гимназијата во Битола

direct contacts of the Bitola bourgeois class
with the more advanced European centers
contributed to the transfer of cultural and
educational activity to Bitola and it became
the main focus of cultural and educational
life in Macedonia. The reading room in Bitola
satisfied a huge need for organizing and
expanding cultural and educational life in
the city. Its opening was made possible with
the material assistance of Bitola's brewers
and intellectuals. P. Dimkov Radevich, a man
of broad culture and education acquired in
Vienna, is mentioned as the main founder.
The main goal of the reading room was to
enable the people to follow the press that was
published both in the territory of the Ottoman
Empire and outside it, as well as to establish
a library that would contain books and
magazines in various European languages.

The High school in Bitola

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

народот да го следи печатот што излегувал
на територијата на Отоманската Империја
и надвор од неа, но и да послужи за
формирање на библиотека која ќе содржи
книги и списанија на различни европски
јазици.
Во 1881 г., по иницијатива на
младината на Битола, повторно се отвора
Читалиште со име „Просвештение“. Токму
тоа Читалиште, со оглас од 8 април 1881 г.,
се обраќа до сите граѓани да ја поддржат
иницијативата за создавање читателска
библиотека.
Во Битола постојат бројни училиш-
та како едни од важните средства за дена-
ционализација на македонското население.
Така, покрај бројни основни училишта,
постојат и гимназии: егзархиска (бугарска),
српска православна, романски лицеј, грчка
гимназија, американска (протенстанска),
турска, еврејска гимназија и француски
колеџ. Турската и еврејската гимназија
служеле за образование на соодветните
народности без да ја имаат улогата на
сите останати, односно за национална
и верска пропаганда. Без исклучок, во
сите гимназии постоеле библиотеки,
некои мошне богати (романскиот лицеј,
бугарската и еврејската гимназија), додека
некои со послаб книжен фонд. Така
преку книгата, верската и националната
пропаганда го чинеле своето сè до
Балканските војни, по кои Србија,
помогната од странски сили, успеала да
го добие Вардарскиот дел од Македонија,
вклучувајќи ја и Битола. Тогаш зградата
на турската гимназија (Идади милки)
покрај реката Драгор, која и денес е
со иста намена, била искористена за
сместување на српската гимназија со
името „Српска краљевска гимназија
у Битољу“. За време на постоењето на

In 1881, on the initiative of the
youth in Bitola, a reading room named
"Prosveshtenie" was opened again. It was this
reading room, with an announcement dated
on 8th April, 1881, that appealed to all citizens
to support the initiative to create a reading
library.
In Bitola, there were numerous
schools that were one of the important means
for the denationalization of the Macedonian
population. Thus, in addition to numerous
primary schools, there were also gymnasiums:
Exarchate (Bulgarian), Serbian Orthodox,
Romanian Lyceum, Greek Gymnasium,
American (Protestant), Turkish, Jewish
Gymnasium and French College. The Turkish
and the Jewish served for the education of the
respective nationalities without having the
role of all the others, that is, for national and
religious propaganda. Without exception, in
all gymnasiums there were libraries, some very
rich (the Romanian Lyceum, the Bulgarian and
the Jewish Gymnasiums), while some with a
weaker book fund.
Thus, through the book, whether
religious or national propaganda, did their
job until the Balkan Wars, after which Serbia,
helped by foreign forces, managed to gain the
Vardar part of Macedonia, including Bitola.
At that time, the building of the Turkish
gymnasium (Idadi milki) by the Dragor River,
which still serves the same purpose today,
was used to house the Serbian gymnasium
under the name "Serbian Royal Gymnasium
in Bitola". During the existence of the Serbian
gymnasium in Bitola, the following libraries
existed: a teacher's and a student's library,
which are mentioned in the 1920/21 school
year as the richest, with a book fund of 1257
books. In addition to them, there was a library
at the Literary Society "Saints Cyril and
Methodius", a library at the Circle of Sober

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

српската гимназија во Битола постоеле
следниве библиотеки: наставничка и
ученичка (кои се споменуваат во учебната
1920/21 г.), како најбогати, со книжен
фонд од 1257 книги. Освен нив, имало
библиотека и при Литературното друштво
„Свети Кирил и Методиј“, библиотека при
Колото трезвена младина „Свети Кирил и
Методи“, библиотека на учебници, класни
библиотеки, библиотека при друштвото
подмладок на „Јадранска стража“ и
подружницата на Аеро-клубот „Наши
крила“.
Првите читалници и библиотеки
отворени по директива на српскиот режим,
носеле име на граѓански клубови и на
граѓански казина. Изразита режимска
библиотекарска активност имал битолски-
от Граѓански клуб основан во 1920 г.
Истиот тој развива богата пропагандна
просветна и културна дејност. Покрај
нив, владејачкиот режим отвора и повеќе
народни и училишни библиотеки. Така, од
еден извештај од 1927 г. дознаваме дека во
Битолската област имало 273 училишни,
218 ученички и 37 народни библиотеки, со
вкупно 55 892 книги во нив.
Бугарските окупаторски училишта
во Битола и во Битолско, како и во цела
Македонија, за време на окупацијата
(1941 – 1944 г.) беа и останаа влијателни
институции задолжени да ја бришат
македонската национална свест, да го
шират и да го градат бугарскиот дух, да
го величаат и да го слават непреболениот
санстефански сон. Иницијатори за
отворање и за организирање на читалишта
биле бугарските учители. Нивниот број е
значителен уште од почетокот на 1942 г.
– 26, а неколку месеци подоцна дури и 38
читалишта. Битолското градско читалиште
го добива името на идеологот на Илинден,

Youth "Saints Cyril and Methodius", a library
of textbooks, class libraries, a library at the
youth society of "Adriatic Guard" and a branch
of the Aero Club "Our Wings".
The first reading rooms and libraries,
opened according to the directive of the
Serbian regime, were named after civic clubs
and civic casinos. The Bitola Civic Club,
founded in 1920, developed a pronounced
regime library activity. It would also develop
a rich propaganda, educational and cultural
activity. In addition to them, the ruling regime
also opened several public and school libraries.
Thus, from a report from 1927, we learn that
in the Bitola region there were 273 school, 218
student and 37 public libraries, with a total of
55 892 books in them.
The Bulgarian occupation schools
in Bitola and the its region, as well as in
all of Macedonia, during the occupation
(1941 – 1944) were and remained
influential institutions, tasked with erasing
the Macedonian national consciousness,
spreading and building the Bulgarian spirit
and glorifying and celebrating the San Stefano
dreamwhich was never overcomed by the
Bulgarians. The initiators of their opening and
organization were Bulgarian teachers. Their
number of the reading rooms in 1942 was 26
and fiew months later it was 38 reading rooms.
The Bitola city reading room was named after
the ideologist of Ilinden, Damjan Gruev. It
was established during 1941. Among its basic
program tasks were: organizing lectures,
printing books, initiatives and manifestations
of a national and cultural character. The year
1942, however, was filled with the opening
of numerous reading rooms in the villages,
in: Gjavato, Crnobuki, Krklino, Brusnik,
Topolcani, Logovardi, Srpci, Porodin, Bach,
Germijan, Bukovo and others.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Дамјан Груев. Тоа е оформено во текот на
1941 г. Во основните програмски задачи на
Читалиштето се вбојуваат: организирање
предавања, печатење книги, иницијативи
и манифестации од национален и од
културен карактер. Годината 1942, пак, е
исполнета со отворање на бројни селски
читалишта, и тоа во селата: Ѓавато,
Црнобуки, Крклино, Брусник, Тополчани,
Логоварди, Српци, Породин, Бач, Гермијан,
Буково и други.
Народноослободителната борба
доведе до величествена победа. На 4
ноември 1944 г. Битола е ослободена
од единиците на македонската народна
војска. Овој датум е најсветол и најголем
во историјата на овој град. Битола и селата
во Битолско можат да се гордеат со својот
придонес во оваа борба.
Слободниот град Битола со
своите граѓани и со работниот народ,
пристапува кон обнова и изградба на
стопанството, фокусирајќи се на развојот
на материјалната база како предуслов
за напредок во општествениот и во
просветно-културниот живот. Во овој
процес, особено значајно место зазема и
библиотекарската дејност, која се развива
како клучен елемент на напредокот на
културен план. Битола, продолжувајќи
ја својата стара културна традиција, се
развива во значаен културен центар, а
библиотекарството го претставува темелот
на образованието и ширењето на знаењето
меѓу граѓаните. Битолските библиотеки
стануваат важни институции, кои го
поттикнуваат интелектуалниот развој
на заедницата, играјќи клучна улога во
чувањето и во промоцијата на културното
наследство, како и во зголемување на
бројот на читателската публика.

The national liberation struggle led
to a magnificent victory. On November 4th,
1944, Bitola was liberated by units of the
Macedonian People's Army. This date is the
brightest and the greatest in the history of this
city. Bitola and the villages in the Bitola region
can be proud of their contribution to this
struggle.
The free city of Bitola, with its
citizens and working people, began to
rebuild and build the economy, focusing
on the development of the material base
as a prerequisite for the progress of social,
educational and cultural life. In this process, a
particularly important place was occupied by
the library activity, which developed as a key
element of cultural progress. Bitola, continuing
its old cultural traditions, developed into an
important cultural center and librarianship
represented the foundation of education and
the spread of knowledge among citizens.
The libraries in Bitola became important
institutions, which encouraged the intellectual
development of the community, playing a key
role in the preservation and promotion of
cultural heritage, as well as in the development
of the reading public.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Историски развој и
трансформација на

Библиотеката

Националната установа
Универзитетска библиотека „Св. Климент
Охридски“ – Битола претставува современа
културно-образовна институција со
развиена библиотечна дејност. Од своето
основање, па сè до денес таа ја продолжува
богатата културна традиција на град
Битола. Таа секогаш располага со нови
наслови и содржини, а во нејзините рамки
се организираат и културни настани кои се
во функција на збогатување на културниот
живот во градот. Преку Универзитетската
библиотека во Битола се влијае и врз
стручната и врз научно-истражувачката
дејност.
Почетоците на Националната
установа Универзитетска библиотека „Св.
Климент Охридски“ – Битола датираат од
далечната 1945 г. Таа година, со решение
на Градскиот народен одбор, основана е
библиотека под името Градска народна
библиотека во Битола. Библиотеката многу
пати го менувала своето име како градска
и матична, а денес е наречена Национална
установа Универзитетска библиотека „Св.
Климент Охридски“ – Битола.
Од постојната документација
евидентно е дека Градската народна библи-
отека – Битола започнала со работа со
оформен фонд од 300 книги. На почеток-
от Библиотеката нема свој буџет, а
финансиска помош добива од Одделот за
просвета при Градскиот народен одбор
– Битола, како и од некои претпријатија

Historical development and
transformation of

the Library

The National Institution-
University Library”St. Kliment Ohridski” –
Bitola is a modern cultural and educational
institution with a developed library activity.
Since its foundation until today, it has
continued the rich cultural tradition of the city
of Bitola and is an institution that constantly
offers its readers new titles, contents and
cultural events that enrich the cultural life
and also contributes to the advancement of
professional and scientific research activities.
The beginnings of the National
Institution-University Library”St. Kliment
Ohridski” - Bitola date back to 1945 when,
by decision of the City People's Board, it was
firstly established under the name City People's
Library in Bitola. The library has changed
its name many times as a City Library, Main
Library, so that today it bears the name the
National Institution-University Library”St.
Kliment Ohridski” - Bitola.
From the existing documentation
it is evident that the City Public Library –
Bitola started its work with a well-established
book fund of 300 books. At the beginning,
the library did not have its own budget
and received financial assistance from
the Department of Education of the City
People’s Board – Bitola, as well as from some
companies and organizations. In 1956, the
social community began with more organized
financing of this institution, which began
a process of continuous enrichment of the
book funds. A very significant role in the

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

и организации. Во 1956 г. општествената
заедница започнува со поорганизирано
финансирање на оваа институција, со
што започнува процес на континуирано
збогатување на книжните фондови.
Многу големо значење за проширување
на дејноста на Битолската библиотека има
Одлуката на Друштвото на библиотекари
– Скопје. По таа одлука, на 1.4.1954 г.
Битолската библиотека станува депозитна
библиотека за македонската издавачка
продукција. Ова значи дополнително
збогатување на книжниот фонд, не само
со монографски, туку и со периодични
публикации.
Посебна улога во развојот на
Библиотеката како културна институција
е постојаната грижа за нашето општество,
за културниот развој на најмладите
генерации. Тоа ја наметна потребата да
се создаде детска библиотека. Детската
библиотека е основана на 6.2.1955 г., во
просториите на Пионерскиот дом. Од
1.7.1959 г. таа станува посебен дел во
составот на Градската библиотека.
Со брзиот развој на општеството
се зголемува целокупниот книжен фонд
и бројот на корисници на Библиотеката.
Сепак, ограничените просторни можности
и оддалеченоста на корисниците од
поодалечените населби ја наметна
потребата од отворање на реонски
библиотеки – клонови. Првите реонски
библиотеки во Битола се отворени во 1957
г., во месните заедници во маалата: Јени
Маале, Чинарот и во Стево Патако. Во
1960 г., со првиот Закон за библиотеките
во СР Македонија, во согласност со член
51 и член 52, став 2, Градската библиотека –
Битола прераснува во матична библиотека.
Во 1966 г. се отвораат реонски библиотеки
и во селатa: Бистрица, Кукуречани и

promotion and the activity of the Library
in Bitola was made with the Decision of the
Society of Librarians – Skopje, by which on
April 1st,1954 the Bitola Library became a
deposit library for the Macedonian publishing
production. This meant additional enrichment
of the book fund, not only with monographs
but also with periodicals.
A special role in the development
of the library as a cultural institution is the
constant care for our society, for the cultural
development of the youngest generations,
which contributed to the establishment of the
Children's Library on February 6th, 1955 in
the premises of the Pioneer’s House and from
July 1st,1959 it became a separate part of the
City Library.
With the rapid development of
the society, the overall book collection and
the number of library users are increased.
However, the limited spatial possibilities
and the distance of users in more distant
settlements imposed the need to open regional
libraries - clones. The first regional libraries in
Bitola were opened in 1957 in the “Jeni Maale”,
“Chinarot” and “Stevo Patako” libraries. While
in 1960, with the first Law on Libraries in the
SR Macedonia, in accordance with Article 51
and Article 52 paragraph 2, the Bitola City
Library grew into a Main Library. In 1966,
regional libraries were opened in the villages
of Bistrica, Kukurecani and Bukovo, in 1971
in the village of Lera, in 1977 in Dihovo and
in 1973 in the villages of Capari and Ivanjevci.
These libraries, under the auspices of the Main
University Library “St. Kliment Ohridski” –
Bitola played a significant role in the cultural
life of the city and rural settlements.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Буково. Во 1971 г. се отвора реонска
библиотека во с. Лера, во 1977 г. во с.
Дихово, а во 1973 г. во селата Цапари и
Ивањевци. Овие библиотеки, под закрила
на Матичната универзитетска библиотека
„Св. Климент Охридски“ – Битола
одигруваат значајна улога во културниот
живот на градот и на селските населби.
Во текот на своето 80-годишно
постоење Библиотеката е преместувана на
различни места и тоа по следниов ред:
• во просториите на поранешниот

хотел „Турист“ на ул. „Маршал Тито“,
наспроти Спомен-домот на културата;

• во зградата на основното училиште
„Климент Охридски“ – денешното ОУ
„Гоце Делчев“ - Битола;

• во просториите на поранешниот
ресторан „Ројал“ на ул. „Маршал Тито“
бр. 80, наспроти кафе-ресторанот
„Корзо“;

• до 1954 година Библиотеката беше
сместена во зградата на поранешниот
Пионерски дом „Трајче Маглоски“ -
Битола;

• од 1954 до 1974 година во зградата
на ул. „Маршал Тито“ бр. 89 во која
порано беше Општинскиот одбор на
Сојузот на синдикатите на Македонија;

• од 1974 година во зградата на
адаптираното Хируршко одделение
на старата битолска болница, ул.
„Ленинова“ бр. 39 и

• од есента, 1982 година, Библиотеката
се проширува и во новоизградениот,
современо обликуван библиотечен
простор, кој функционално е поврзан
cо стариот дел, на ул. „Ленинова“ бр. 39,
(денешна ул. „Пеце Матичевски“).

Објектите во кои во прво
време е сместувана Библиотеката, не
одговарале на современите библиотечни

During its eighty-year existence, the
Library was moved to different locations, as
follows:

• In the premises of the former hotel
"Tourist" on street"Shirok Sokak”, accross
the Memorial House of Culture;

• In the building of the Primary School
"Kliment Ohridski", today's Primary
School "Goce Delchev" - Bitola;

• In the premises of the former restaurant
"Royal" on street"Shirok Sokak" no. 80,
accross the cafe restaurant "Korzo";

• Until 1954 the library was located in the
building of the former Pioneer Home
"Trajche Magloski" - Bitola;

• From 1954 to 1974 in the building on
street " Shirok Sokak " no. 89, which was
used to house of the Municipal Board
of the Federation of Trade Unions of
Macedonia;

• Since 1974 the Library is in the building
of the previously adapted Surgical
Department of the old Bitola Hospital,
street "Leninova" No. 39 and

• since the fall of 1982, the Library has
been expanding into the newly built,
modernly designed library space, which
is functionally connected to the old part
at street "Leninova" No. 39 (today's "Pece
Matichevski".).

The premises, that is, the buildings
in which the Library was initially housed,
did not meet modern library requirements
and standards, and therefore, following its
development, efforts to resolve, in particular,
spatial problems are constantly present. More
specific actions in this direction were taken,
thanks to some of our fellow citizens and
library workers in general, among whom
the most consistent in the requests was the

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

барања и стандарди и затоа, следејќи го
нејзиниот развој, постојано се присутни
настојувањата за разрешување на
просторниот проблем. Во оваа насока
преземени се поконкретни акции,
благодарејќи на некои наши сограѓани и,
воопшто, на библиотечните работници,
меѓу кои најдоследен во барањата е
тогашниот директор Методија Размовски
(од 1.10.1960 до 28.2.1977 г.). Вакви акции
почнаа да се преземаат на почетокот од
1972 година. Бидејќи во тоа време ниту
Општината Битола, ниту Републиката
беа во состојба да обезбедат финансиски
средства за изградба на нов објект или
доградба на постојниот (на ул. „Маршал
Тито“ бр. 89) се премина на варијанта на
изнаоѓање на некоја зграда од постојниот
фонд на Општината, која ќе одговара
на потребите. Избрана е зградата на
поранешното Хируршко одделение на
Градската болница „Д-р Трифун Пановски“
– Битола. Болницата е преместена во
новоизградените простории. Во согласност
со раководните фактори при Собранието
на Општина Битола, оваа зграда ѝ е
доделена на Матичната библиотека и
веднаш е започнато со нејзина адаптација.

ООУ „Гоце Делечев“ - Битола
Primary School “Goce Delechev” - Bitola

then director Razmovski Metodija (from
1st October1960 to 28th February 1977).
Specifically, such actions began to be taken
in early 1972. Since at that time neither the
Municipality of Bitola nor the Republic
were able to provide financial resources for
the construction of a new building or the
extension of the existing one (at 89 "Marshal
Tito" Street), the option was to find a building
from the existing fund of the Municipality that
would meet the needs. The choice fell on the
building of the former Surgical Department
of the City Hospital "Dr. Trifun Panovski",
which moved to the newly built premises. In
accordance with the governing factors of the
Assembly of the Municipality of Bitola, this
building was assigned to the Main Library and
its adaptation began immediately.

Пионерски дом „Траче Маглоски“ - Битола
Pioneer Home “Trajche Magloski” – Bitola

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Како инвеститор на работите
се јавува Собранието на Општината, а
како изведувач Градежното претпријатие
„Бетон“ – Скопје, V градилиште Битола.
За нивните права и обврски во кои
предмет беше адаптација на зградата
на Хируршкото одделение за потребите
на Матичната библиотека, склучен е
договор бр. 01-а – 1255/1 од 21.3.1972 г.
Адаптацијата започнува во периодот мај
– јуни 1972 г., а набрзо потоа е запрена до
април 1973 г. Причините за направениот
прекин на работите не се познати, но
најверојатно станува збор за недостаток од
финансиски средства. Во исто време додека
трае адаптацијата на објектот, поради
финансиските тешкотии предизвикани
од недостаток на средства, побарана
е и републичка помош, која за среќа
стигнува многу брзо, уште во 1973 г. Во
согласност со Законот за прераспределба
на средствата за нестопански објекти од
општ интерес за Републиката, за периодот
1971 – 1975 г. („Сл. Весник на СРМ“ бр.
13/73), на Општината Битола ѝ е доделен
износ од 3 000 000, 00 динари за изградба
на депозитна библиотека. Средствата се
доделени со одлука на Извршниот совет
на СРМ бр. 12-1227/1 од 14.5.1973 г. и со
одлуката за определување на корисниците
и на поблиските услови за начинот на
учество во изградбата на депозитна
библиотека и набавка на библиобуси и
изградба на регионални архиви. Во оваа
одлука стои дека овие средства можат
да се користат ако корисниците на тие
средства обезбедат најмалку 50% од
износот потребен за изградба на објектот.
Бидејќи Собранието на Општина Битола
како инвеститор не е во состојба да
издвои средства во висина од 3 000 000,
00 динари, за решавање на проблемот се

The Municipal Assembly appears as
the investor of the works and the Construction
Company "Beton" – Skopje, V construction
site Bitola as the contractor. For their rights
and obligations, the subject of which was the
adaptation of the building of the Surgical
Department for the needs of the Main
Library, was concluded Agreement No. 01-a
- 1255/1 of 21 March1972. The adaptation
began in the period May - June 1972 and
was soon stopped until April 1973. The
reasons for the interruption of the works are
not known, but most likely it was a lack of
financial resources. At the same time as the
adaptation of the building was taking place,
due to financial difficulties caused by a lack
of funds, republican assistance was requested,
which fortunately arrived very quickly, back
in 1973. In accordance with the Law on the
Redistribution of Funds for Non-Profitable
Facilities of General Interest for the Republic
for the Period 1971 – 1975 (“Official Gazette
of the Republic of Macedonia” No. 13/73),
the Municipality of Bitola was allocated
an amount of 3,000,000.00 dinars for the
construction of a deposit library. The funds
were allocated by Decision of the Executive
Council of the Republic of Macedonia No.
12-1227/1 of 14.05.1973 and the Decision on
the Determination of the Beneficiaries and
the Detailed Conditions for the Method of
Participation in the Construction of a Deposit
Library and the Procurement of Library Buses
and the Construction of Regional Archives.
This Decision states that these funds can be
used if the beneficiaries of these funds provide
at least 50% of the amount required for the
construction of the facility.
Since the Bitola Municipal Assembly
as an investor was not able to allocate funds
in the amount of 3,000,000.00 dinars, the
solution to the problem was approached in

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

постапи на следниов начин: како учество
на Собранието на Општината Битола
пријавен е износот што е пресметковна
вредност на стариот објект (Хируршкото
одделение) и тој износ се заокружува на
1 000 000, 00 динари, како и вредноста на
стариот објект (Хируршкото одделение)
којшто со посебна пресметка од страна
на проектанското биро „Нова градба“ е
проценета на 2 000 000, 00 динари. Со тоа се
обезбедени финансиски средства од страна
на Општина Битола во износ од 3 000 000,
00 динари.
Одобрувањето на овие средства е
можност да се направи нова концепција
за изградба на библиотека поинаква од
првата, па и онаа презентирана пред
републичките фактори при доделување
на средствата. Во новата концепција е
наведено да се гради ново крило од левата
страна, функционално поврзано со стариот
објект, кој ќе продолжи со адаптација.
Адаптацијата на објектот на
Хируршкото одделение е завршена,

the following way: as a contribution to the
Bitola Municipal Assembly, the amount that
was the estimated value of the old facility
- Surgical Department was reported and
that amount was rounded to 1,000,000.00
dinars, as well as the value of the old facility
- Surgical Department, which, with a special
calculation by the design bureau "Nova
Gradba", was estimated at 2,000,000.00 dinars.
Thus, financial resources were provided by
the Municipality of Bitola in the amount of
3,000,000.00 dinars.
The approval of these funds was an
opportunity to create a new concept for the
construction of the Library, different from the
first one, and also the one that was presented
to the republican factors when allocating the
funds. The new concept consisted in the fact
that a new wing was built that would be on the
left side and functionally connected to the old
building that would continue with adaptation.
The adaptation of the building of the Surgical
Department was completed, that is, it was put
into use on Fevruary 15th, 1974.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

односно објектот е предаден во употреба
на 15.2.1974 г. Доградбата на новиот
објект е следена со низа тешкотии и трае
повеќе години, но сепак, благодарение на
залагањата на библиотечните работници
и на директорот Стојко Стојковски
(од 16.06.1977 до 1.9.1993 г.), објектот е
дограден, опремен и пуштен во употреба
во есента 1982 г. Со тоа е заокружен еден
од најважните процеси во историјата на
Библиотеката во Битола, бидејќи се дадени
основите за понатамошно развивање,
функционирање и осовременување на
библиотечната дејност во Битола и во
Битолско.
Во 2008 г. извршена е конзервација
и реставрација на фасадите на стариот дел
од зградата на Библиотеката, а во 2009 г. е
направена целосна замена на надворешната
дограма на стариот објект од зградата на
Библиотеката и изградено е поткровје
над рамните тераси на новиот дел од
Библиотеката.
Значајна улога за дејноста на оваа
установа има и постојаната грижа за
збогатување на книжните фондови. Денес,
Националната установа Универзитетска
библиотека „Св. Климент Охридски“ –
Битола е современа културна институција,
која располага со книжен фонд од над
500 000 единици библиотечен материјал.
Од кои најголем дел се монографски и
сериски публикации, но има и: аудиокниги,
електронски извори, дробен печат, нотна
граѓа, картографска граѓа и видеозаписи.
Со оглед на фактот што Битола е конзулски
град, град на традицијата, град со богато
културно и историско минато, денес
Библиотеката претставува место за размена
на идеи и платформи, за бројни културни
активности со институции и организации
од земјата и од странство.

The construction of the new building
was followed by a series of difficulties and
lasted for several years, but thanks to the
efforts of the library workers and the director
Stojko Stojkovski (from June 16th, 1977
to September 1st, 1993), the building was
completed, equipped and put into use in the
fall of 1982. This completed one of the most
important processes in the history of the
Library in Bitola, as the foundations were laid
for further development, functioning and
modernization of library activities in Bitola
and the Bitola’s region.
In 2008, conservation and restoration
of the facades of the old part of the library
building was carried out and in 2009, the
external joinery of the old library building
was completely replaced and an attic was built
above the flat terraces of the new part of the
library.
A significant role in promoting the
activity of this institution is also played by the
constant care for the enrichment of the book
collections. Today, the National Institution
- University Library "St. Kliment Ohridski"
- Bitola is a modern cultural institution
that has a book collection of over 500,000
units of library material, most of which are
monographic and serial publications, and
in addition to them, it also has audio books,
electronic sources, small print, musical
material, cartographic material and video
recordings. Considering the fact that Bitola is
a consular city, a city of tradition, a city with
a rich cultural and historical past, today the
library is a place for exchanging numerous
cultural activities, ideas and platforms with
institutions and organizations from the
country and abroad.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Статусни промени
на Библиотеката

Во текот на своето богато
и долго културно живеење Библиотеката
во Битола, во зависност од можностите
и од потребите како на Општината, така
и на пошироката општествена заедница,
доживува неколку статусни промени:
• од 1945 до 1947 г. е Градска народна

библиотека – Битола;
• од 1947 до 1952 г. е во рамките на

Домот на културата, па според тоа таа
е наречена Библиотека при Домот на
културата – Битола;

• од 1952 до 1960 г. е Градска библиотека;
• од 1960 до 1964 г. е Матична библиотека

– Битола;
• од 1964 до 1980 г., по предлог на нашиот

сограѓанин Ѓорѓи Димовски – Цолев,
го добива името Матична библиотека
„Климент Охридски“ – Битола;

• од 1980 г., со основањето на вториот
Универзитет во Република Македонија
со седиште во Битола, неминовно
се наметна потребата од постоење
и на универзитетска библиотека.
Оттогаш на Библиотеката во Битола,
покрај матичната, ѝ се наметна
и универзитетската функција, а
Библиотеката е преименувана како
Матична и универзитетска библиотека
„Климент Охридски“ – Битола.

• Последната извршена промена се
заснова на Одлука за утврдување на
мрежата на националните установи од
областа на културата бр. 22 – 5574/1
од 22.12.2003 г., донесена од Владата на

Status changes
of the Library

During its rich and long cultural
existence, the Library in Bitola, depending
on the possibilities and needs of both the
Municipality and the wider social community,
has experienced several status changes:
• from 1945 to 1947 as City Public Library -

Bitola;
• from 1947 to 1952 since it worked within

the House of Culture, it was the Library at
the House of Culture – Bitola;

• from 1952 to 1960 as the City Library;
• from 1960 to 1964 as the Main Library -

Bitola;
• from 1964 to 1980, at the suggestion of our

fellow citizen Gjorgji Dimovski - Tsolev,
it was named the Main Library “Kliment
Ohridski” - Bitola;

• Since 1980, with the establishment of
the second University in the Republic of
Macedonia, headquartered in Bitola, the
need for a university library inevitably
arose. Since then, the library in Bitola,
in addition to its main function, began
to perform a university function, and
the library was renamed the Main and
University Library “Kliment Ohridski” -
Bitola.

• The last change is based on the Decision
on determining the network of national
institutions in the field of the culture No.
22-5574/1 of 22 December 2003 adopted
by the Government of the Republic of
Macedonia. With the mentioned Decision
of the Main and University Library “St.
Kliment Ohridski” - Bitola, the founding

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Република Македонија. Со наведената
Одлука за Матичната и универзитетска
библиотека „Св. Климент Охридски“
– Битола, се преземаат основачките
права на установата и Библиотеката се
утврдува како национална установа,
односно продолжува да постои како
НАЦИОНАЛНА УСТАНОВА –
УНИВЕРЗИТЕТСКА БИБЛИОТЕКА
„СВ. КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ”
- БИТОЛА. Постапувајќи според
Законот за култура на РСМ
(Службен весник на РСМ бр.31/98
и 49/03) и упатствата добиени од
Министерството за култура на РС
Македонија, направено е усогласување
со наведениот Закон за култура, па
оттогаш Библиотеката продолжува со
работа како национална установа.

rights of the institution are taken over and
it is established as a national institution,
i.e. it continues to operate as NATIONAL
INSTITUTION – UNIVERSITY
LIBRARY “ST. KLIMENT OHRIDSKI”
- BITOLA. Acting in accordance with
the Law on Culture of the Republic
of Macedonia (Official Gazette of the
Republic of Macedonia No. 31/98 and
49/03) and the instructions we received
from the Ministry of Culture of the
Republic of Macedonia, compliance with
the Law on Culture was made and since
then the library has continued to operate
as a national institution.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Подвижна библиотека

Мошне значаен сегмент
во развојот на библиотекарството во
Битола, посебно за Матичната библиотека,
е дополнувањето на нејзината дејност
со Подвижната библиотека, како нова
современа и доста успешна форма на
приближување на книгата до непосредниот
корисник.
Во развитокот на подвижното
библиотекарство во Македонија голем
придонес дала и Битолската библиотека,
која со ваква дејност започнува уште
во 1961 г., а од 1968 г. првиот библиобус
на Матичната библиотека од Битола ја
започнува својата благородна мисија на
доближување на книгата и до најоддалече-
ниот читател во битолската општина,
отворајќи го, на тој начин, богатиот свет на
книгата и за граѓаните од тешко достапните
населби.

Mobile library

A very significant segment
in the development of librarianship in
Bitola, especially for the Main Library, was
the addition of the Mobile Library, as a
new modern and quite successful form of
bringing the book closer to the reader. In
the development of mobile librarianship in
Macedonia, the Bitola library made a great
contribution, which started carrying out
such activity in 1961, and since 1968, the first
bibliobus of the Main Library from Bitola
began its noble mission of bringing the book
closer to the most distant reader in the Bitola
municipality, thus opening the rich world
of books to the citizens of hard-to-reach
neighborhoods.
A great contribution to the
development of mobile librarianship in
the countryand in parallel with that in the
Municipality of Bitola, has also been made

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Голем придонес во развојот на
подвижното библиотекарство во државата,
а паралелно на тоа и на Општината Битола
има и Републичката самоуправна интерна
заедница за култура, која во есен 1978
г. распишува конкурс за партиципација
на средства на општинските народни
библиотеки за набавка на библиобуси.
Ценејќи ги потребите, интересите и
настојувањата на општинските библиотеки
за проширена библиотечна и културна
активност и заинтересираноста на
државата за приоритетен развој на некои
региони, РСИЗ за култура одобри средства
за набавка на библиобуси на општинските
центри: Берово, Дебар, Делчево, Куманово,
Прилеп, Тетово и Скопје, а во 1979 г. и на:
Битола, Демир Хисар, Крива Паланка,
Охрид, Пробиштип и Штип.
Тогашните искуства од работата
на подвижниот фонд, не само кај нас,
туку и во многу поразвиени системи и
постигнатите резултати во оваа област,
покажаа дека подвижното библиотекарство
е мошне популарен, но и функционален
систем во развитокот на библиотечната
дејност. Библиобусот со својот подвижен
фонд сè уште постои во битолската
библиотека, меѓутоа поради застареност тој
повеќе не е во употреба.

by the Republic Self-Governing Internal
Community for Culture, which in 1978
announced a competition for the participation
of funds by the Municipal Public Libraries for
the purchase of library buses. Appreciating the
needs, interests and efforts of the Municipal
Libraries for expanded library and cultural
activity and the interest of the state in the
priority development of some regions, the
RSIZ for Culture approved funds for the
purchase of library buses for the municipal
centers: Berovo, Debar, Delchevo, Kumanovo,
Prilep, Tetovo and Skopje and in 1979 also for:
Bitola, Demir Hisar, Kriva Palanka, Ohrid,
Probishtip and Shtip.
The experiences of the mobile library
not only in our country, but also in many more
developed systems and the results achieved in
this area have shown that mobile librarianship
is a very popular and functional system in the
development of library activities. The library-
bus with its mobile library still exists in the
Bitola Library, but due to obsolescence it is no
longer in use.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Автоматизација на

библиотечното работење

Библиотеките отсекогаш
претставувале центри на знаење, на
култура и на едукација и имале клучна
улога во развојот на општествата.
Денес технологијата е клучен фактор во
трансформацијата на библиотеките од
традиционални простори за складирање
книги во иновативни центри за дигитални
ресурси, за интерактивно учење и за
соработка. Како резултат на брзиот
развој и напредокот на информатичката
технологија, оваа установа од класичен
(традиционален) вид прераснува во
современа автоматизирана библиотека,
способна успешно да одговори на инфор-
мативните потреби на бројните корисници.
Никулците на автоматизацијата
датираат од 1990 г., кога co влегувањето
во проектот на СНТИЈ (Систем за
научни и технолошки информации
на Југославија) од Секретаријатот за
развој на СФР Југославија, МУБ „Св.
Климент Охридски” – Битола доби една
работна станица – терминал, печатач и
соодветна комуникациска опрема co која
се овозможи користење на заедничкиот
софтвер ЈУБИБ, изработен од IZUM во
Марибор – Словенија. ЈУБИБ овозможува
автоматизирана каталогизација на биб-
лиотечниот материјал по светски
стандарди, изградба на локална база,
добивање излезни печатени продукти:
библиографии, каталожни картончиња,
пристап преку југословенската мрежа
ЈУПАК до меѓународни информациски

Automation of
library work

Libraries have always been
centers of knowledge, culture and education,
playing a key role in the development of
societies. Today, technology plays a key
role in the transformation of libraries from
traditional spaces for storing books into
innovative centers for digital resources,
interactive learning and collaboration. As a
result of the rapid development and progress of
information technology, this institution from
a classic - traditional type of library has grown
into a modern automated library, capable of
successfully responding to the information
needs of numerous users.
The beginnings of automation date
back to 1990 when, with the entry into the
project of SNTIY (System for Scientific and
Technological Information of Yugoslavia)
from the Secretariat for Development of the
SFR Yugoslavia, Main University Library
“St. Kliment Ohridski” - Bitola received one
workstation - terminal, printer and appropriate
communication equipment which enabled it
to use the joint software JUBIB, developed by
IZUM in Maribor - Slovenia. JUBIB enabled
automated cataloging of library material
according to world standards, building a local
database, obtaining output printed products:
bibliographies, catalog cards, access through
the Yugoslav network JUPAK to international
information services and databases, i.e.
several combined foreign and over fifteen
specialized domestic databases from several
important educational, cultural and scientific
and technical fields and use of electronic

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

сервиси и бази на податоци, односно
неколку комбинирани странски и повеќе
од петнаесет специјализирани домашни
бази на податоци од поголем број важни
образовни, културни и научно-технички
области и користење електронска пошта.
Co тоа МУБ „Св. Климент Охридски”
– Битола стана втора библиотека во
библиотечно-информативниот систем
(БИС) на Македонија чиишто обработени
библиографски единици се запишуваа во
заемната база на податоци на Институтот
за информациски науки (ИЗУМ) од
Марибор.
Распаѓањето на СФРЈ значи и
распаѓање на СНТИЈ, a со тоа и на ЈУБИБ.
Функционирањето на базите се сведува
на локално ниво. МУБ продолжува да
внесува податоци на локално ниво, а
врската со странските бази на податоци и
со електронската пошта беа овозможени
преку МАКПАК.
Веќе на почетокот од 1996 г., по
набавката на серверот Digital Alpha 400/166
и по воспоставувањето на компјутерската
и на мрежната опрема неопходни за
потребите на автоматизираното библиотеч-
но работење, МУБ заедно со НУБ „Св.
Климент Охридски” – Скопје и со
Природно математичкиот факултет (ПМФ)
од Скопје склучуваат нов договор cо ИЗУМ
за имплементирање на понова варијанта
на библиотечниот софтвер, усовршена
и надградена според меѓународните
стандарди за библиотечно работење под
името COBISS (Кооперативен онлајн
библиографски систем и сервиси), а со тоа
се набавени програмските модули за:
• автоматизирана каталогизација,
• исписи на податоци,
• онлајн пребарување на базите на

податоци,

mail. With this MUL “St. Kliment Ohridski”
-Bitola became the second library in the library
information system (LIS) of Macedonia whose
processed bibliographic units were recorded
in the shared database of the Institute for
Information Sciences (IZUM) from Maribor.
The collapse of the SFRY also meant
the collapse of SNTIY, and with it the JUBIB.
The functioning of the databases was reduced
to the local level. MUL continued to enter
data at the local level and the connection with
foreign databases and e-mail was enabled
through MAKPAK.
At the beginning of 1996, after the
purchase of the Digital Alpha 400/166 server
and the establishment of the computer and
network equipment necessary for the needs
of the automated library operations, MUL
together with NUL “St. Kliment Ohridski”
- Skopje and the Faculty of Natural Sciences
and Mathematics (FSM) from Skopje
concluded a new agreement with IZUM for
the implementation of a newer version of the
library software, improved and upgraded
according to international standards for library
work under the name COBISS (Cooperative
Online Bibliographic System and Services),
and thus the program modules for:
• automated cataloging,
• data printing,
• online database searching,
• module for automated borrowing of

library material.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

• модул за автоматизирано позајмување
на библиотечен материјал.

Кон крајот на 2001 г. потпишан
е нов договор co ИЗУМ за користење
понова варијанта од софтверот, т.е.
COBISS2, како и за активирање на
модулот за заемна каталогизација и
воспоставување заемна библиографска база
COBIB.MK. Извршена е обука за заемна
каталогизација и потоа, на 17 декември
2001 г., активирани се механизмите за
кооперативна библиографско-каталошка
обработка на библиотечниот материјал на
библиотеките вклучени во COBISS2. Кон
заемната библиографска база додадени се
и 50 521 библиографски запис од нашата
база. За неполна година фондот на заемната
библиографска база се зголемува за околу
15%.
Заемната онлајн каталогизација е
заснована врз кооперативно собирање и
дистрибуирана обработка на податоци, со
што се овозможува рационална поделба
на работата и заштеда при каталошката
обработка на библиотечната граѓа.
Секоја единица е доволно само еднаш
да се обработи, по што записот, преку
заемната база на податоци COBIB, е
достапен онлајн до сите учесници во
системот. Всушност, со воспоставувањето
на заемната библиографска база COBIB.
MK, започнува функционирањето на
интегриран библиотечно-информациски
систем во нашата земја. До крајот на 2001
г. обработен е, речиси, целиот книжен
фонд ретроспективо, со што е обезбеден
главниот услов за активирање на модулот
за автоматизирано позајмување на
библиотечниот материјал. Тест- базата на
програмскиот сегмент COBISS/Позајмица
е инсталирана во септември 2003 г. и во
март истата година се одржува обука на

At the end of 2001, a new agreement
was signed with IZUM for the use of a newer
version of the software, i.e. COBISS2, as well
as for the activation of the module for shared
cataloguing and the establishment of a shared
bibliographic database COBIB.MK. Training
on shared cataloguing was conducted and
after that, on December 17th, 2001, the
mechanisms for cooperative bibliographic-
catalog processing of library material of the
libraries that were included in COBISS2
were activated. 50,521 bibliographic records
from our database were added to the shared
bibliographic database. In less than a year, the
holdings of the shared bibliographic database
increased for 15%.
Shared online cataloguing is based
on cooperative collection and distributed
data processing, which enables a rational
division of labor and savings in cataloguing
library materials. Each item only needs to
be processed once, after which the record,
through the shared COBIB database, is
available online to all participants in the
system. In fact, with the establishment of
the shared bibliographic database COBIB.
MK, the functioning of an integrated library
information system began in our country.
By the end of 2001, almost the entire book
collection was retrospectively processed, which
provided the main condition for activating
the module for automated lending of library
material. The test base of the COBISS/Loan
program segment was installed in September
2003, and in March of the same year, training
was held for 10 librarians to work in it. In
October 2003, we became the first library in
Macedonia to start working with the COBISS/
Loan segment.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

10-мина библиотекари за нејзина примена.
Во октомври 2003 г. нашата Библиотека
стана прва библиотека во Македонија,
која започна да го применува сегментот
COBISS/Позајмица.
Користа од овој сегмент е
многукратна, како за корисниците, така
и за библиотекарите. Меѓу другото, овој
сегмент овозможува:
• запишување и одржување на податоци-

те за членовите на Библиоте ката;
• позајмување и враќање на сите видови

граѓа, продолжување на рокот на
враќање, резервација, нарачување
и евидентирање на изгубените
примероци на граѓата;

Првиот персонален компјутер во
Библиотеката, 1993 година

The benefits of this segment are
manifold for both users and librarians. Among
other things, this segment allows:
• recording and maintaining data about

library members;
• borrowing and returning all types of

materials,
• extending the return deadline, reserving,

ordering and recording lost copies of
materials;

• viewing local catalogs and more detailed
data about the fund;

• insight into the status of materials (free or
borrowed);

• creating reminders;
• financial operations system with the

ability to manually or automatically record

The first personal computer in
the Library, 1993

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

• преглед на локалните каталози и
подетални податоци за фондот;

• увид во состојбата на граѓата (слободна
или зајмена);

• изработка на опомени;
• систем на финансиско работење со

можност за рачно или автоматско
евидентирање на побарувањата.

Во 2003 г. во Белград потпишана
е спогодба за воспоставување на мрежата
COBISS.net и слободниот проток на
библиографски записи што се создаваат во
автономните библиотечно-информациски
системи на Македонија, Босна и
Херцеговина, Црна Гора, Словенија и
Србија. COBISS.net меѓусебно ги поврзува
автономните (националните) кооперативни
библиографски системи COBISS на
различните држави (COBISS.MK, COBISS.
BH, COBISS.CG, COBISS.SI и COBISS.SR).
Co програмската поддршка на COBISS,
технички се овозможи преземањето на
записите од која било заемна база на
податоци COBIB и од каталогот OKLK
(WorldCat).
Во текот на 2004 г. co проектот
„Автоматизација на библиотеките
од југозападниот регион”, одобрен
од Министерството за култура на Р.
Македонија, овозможено е поврзување на 5
библиотеки од Западниот Регион (Прилеп,
Кичево, Струга, Охрид и Тетово), co што
се реализира желбата за доизградба на
библиотечно-информативниот систем на
Македонија. Во нашата Библиотека, преку
истиот проект, набавен е нов Digital Alpha
server DS 15 и друга придружна опрема
потребна заради идната инсталација
на локалните бази на библиотеките од
Западниот Регион. Исто така, заради
следење на современите информатички
текови, побрз проток на податоци и

receivables.
In 2003, an agreement was signed
in Belgrade to establish the COBISS.net
network and the free flow of bibliographic
records created in the autonomous library and
information systems of Macedonia, Bosnia
and Herzegovina, Montenegro, Slovenia
and Serbia. COBISS.net interconnects the
autonomous (national) cooperative COBISS
bibliographic systems of the various countries
(COBISS.MK, COBISS.BH, COBISS.CG,
COBISS.SI and COBISS.SR). With the software
support of COBISS, it is technically possible
to download records from any shared COBIB
database and from the OKLK catalogue
(WorldCat).
During 2004, with the project
"Automation of the libraries of the
southwestern region", approved by the
Ministry of Culture of the Republic of
Macedonia, it was possible to connect five
libraries from the western region (Prilep,
Kichevo, Struga, Ohrid and Tetovo), thus
realizing the desire to further develop the
library - information system of Macedonia.
In our library, with the same project, a
new Digital Alpha server DS 15 and other
associated equipment necessary for the future
installation of the local databases of the
libraries of the western region were purchased.
Also, in order to follow modern information
flows, faster data flow and greater security, at
the end of 2004, a complete reconstruction of
the network infrastructure in the Library was
carried out.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

поголема безбедност, на крајот од 2004
г. извршена е и целосна реконструкција
на мрежната инфраструктура во
Библиотеката.
Од 2016 г. автоматизираното биб-
лиотечното работење преминува на
COBISS3, трета генерација на програмската
поддршка која ИЗУМ ја разви за потребите
на функционирање на системот COBISS.
Програмската поддршка на COBISS
е развиена врз основа на објектна
технологија, а значајна архитектонска
карактеристика на програмската поддршка
COBISS3 е нејзината трислојна концепција
која во себе вклучува кориснички интер-
фејс, деловна логика и бази на податоци.
Во текот на 2025 г. предвидено е да
се изврши наредна надградба на системот
во НУУБ „Св. Климент Охридски“ –
Битола, со примена на неговите нови
варијанти, т.е. COBISS Lib и COBISS Cat.

Денес, 1496 библиотеки од
регионот, a од кои 69 од нашата држава, се
дел од овој проект на меѓународна развојна
соработка на библиотеките. Покрај својата
веб-варијанта, COBISS+ има и своја
мобилна варијанта mCOBISS, којашто
е достапна на мобилните апликации
Play Store и App Store. Со тоа НУУБ „Св.
Климент Охридски” – Битола се стреми
да стане вистинска виртуелна библиотека,
да навлезе во сè повисокиот степен на
задоволување на научно-истражувачките
и образовни потреби на крајниот
корисник, без тој да се грижи од каде и

Since 2016, automated library
operations have been transitioning to
COBISS3, the third generation of software
support that IZUM developed for the needs
of the COBISS system. The COBISS software
support is developed based on object
technology and a significant architectural
feature of the COBISS3 software support is
its three-layer concept that includes a user
interface, business logic and databases. While
the next upgrade of the system at the National
Institution-University Library of the Republic
of Macedonia "St. Kliment Ohridski" - Bitola
is planned to be carried out during June, 2025,
with the application of the new versions of the
system, i.e. COBISS Lib and COBISS Cat.

Today, 1496 libraries from the region,
of which 69 from our country are part of this
project for international development and
cooperation of libraries. In addition to its web
version, COBISS+ also has its own mobile
version mCOBISS, which is available on the
mobile applications Play Store and App Store.
With this, the National Institution-University
Library "St. Kliment Ohridski" - Bitola strives
to become a true virtual library, to penetrate
the ever-higher level of satisfying the scientific
- research and educational needs of the
readers, so they would not have to worry about
where and how the requested information

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

како пристигнала бараната информација.
Сето тоа е овозможено cо натамошен
развој и адаптација на современото
библиотечно работење, а Библиотеката
постојано се грижи и ги надградува своите
ресурси, применувајќи ги иновациите на
современата информатичка и комуни-
кациска технологија.

Библиотеката денес

Националната установа
Универзитетска библиотека „Св. Климент
Охридски“ – Битола, претставува
современа културна институција со
развиена библиотечна дејност, која на
своите корисници и на граѓаните воопшто,
постојано им нуди нови и современи
содржини и културни настани кои го
збогатуваат културниот живот, а исто
така придонесуваат и за унапредување на
воспитно-образовните, како и стручно-
научните и истражувачките дејности.
Библиотеката располага со повеќе
од 500 000 книги и бројни периодични
списанија, со тенденција за натамошно
перманентно зголемување. Лоцирана
е во централното градско подрачје и
сместена е во два функционално поврзани
објекта, со вкупна површина од околу 3
000 m2, современо обликуван простор,
од кој повеќе од половина, односно
повеќе од 50%, е наменет за потребите на
корисниците.
Во денешните услови на техничко-
технолошки развој Библиотеката се
стреми да ги следи современите текови на
библиотечното работење и предизвиците
што тоа ги носи со цел да се постигне

came from.
All of this become possible with the further
development and adaptation of modern
librarian work and the Library constantly takes
care of and upgrades its resources, applying
the innovations of modern information and
communication technology.

Library today

The National Institution –
University Library “St. Kliment Ohridski” –
Bitola, is a modern cultural institution with a
developed library activity, which constantly
offers its users and citizens in general new
and contemporary content and cultural events
that enrich cultural life, and also contribute
to the advancement of educational, as well as
professional, scientific and research activities.
The library has over 500,000 books and
numerous periodicals, with a tendency for
further permanent increase. It is located in
the central city area and is housed in two
functionally connected buildings, with a total
area of about 3000 m2 of modernly designed
space, of which more than half, i.e. over 50%, is
intended for the needs of the users.
In today’s conditions of technical
and technological development, which the
Library strives to follow, and thus more easily
and willingly to fit into the modern trends
of library work and the challenges it brings,
the functioning of a virtual library and other
forms of modern automated library work,
all with the aim of achieving a higher level
of satisfaction of the scientific, research and
educational needs of users, better and faster
service when borrowing library material,

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

повисок степен на задоволување на научно-
истражувачките и образовни потреби на
корисниците, подобра и побрза услуга при
зајмувањето на библиотечен материјал,
добивање информации итн. Тоа може
да се постигне само со натамошниот
развој на современото автоматизирано,
електронско и дигитализирано работење,
постојано усовршување на кадрите и со
стручната работа во библиотекарството.
Притоа, неопходно е постојано да се бараат
и да се изнаоѓаат начини за олеснување
на пристапот до неопходната литература
која им е потребна на корисниците, преку
збогатување на фондот, постојано следење
на она што е актуелно и барано во која
било сфера од стручното усовршување и
работење, следејќи ги светските трендови и
случувањата во денешното библиотекарско
работење. Една од формите актуелни
во развојниот процес е процесот на
дигитализација, којшто веќе почнува да

obtaining information, etc.
This can only be achieved with the
further development of modern automated,
electronic and digitalized work, constant
improvement of personnel and professional
work in librarianship. In doing so, we must
constantly seek and find ways to facilitate
access to the necessary literature that users
need, through enriching the fund, constantly
monitoring what is current and in demand
in any field of professional development
and work, following global trends and
developments in today’s library work. One of
the forms that are current in the development
process is the process of digitization, which
is already beginning to be introduced, that is,
implemented in the world and in our country,
with the aim of providing modern, fast and
accessible service to users.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

се воведува во светот и кај нас за да им
се овозможи современа брза и достапна
услуга на корисниците.
Програмата за работа на НУУБ
„Св. Климент Охридски“ – Битола се
состои во програмирање и проектирање на
севкупните активности од истата за нејзина
успешна реализација.
Националната установа – Универ-
зитетска библиотека „Св. Климент Охрид-
ски“ – Битола ја поставува програма та врз
реални и остварливи основи и принципи.
Тие требало да се заокружат во текот на
секој нареден период на активност и на
дејствување. На тој начин ќе се овозможи
иден развој и просперитет, базиран на
новите процеси кои ја следат оваа дејност.

The program for work of the National
Institution – University Library “St. Kliment
Ohridski” – Bitola consists of programming
and designing the overall activities of the same,
for its successful implementation.
The National Institution – University
Library “St. Kliment Ohridski” – Bitola
program is based on realistic and achievable
foundations and principles, which should be
completed during each subsequent period
of the working activity and action and it will
contribute to the future development and
prosperity, based on the new processes that
follow this activity.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Приоритети на
библиотечната дејност

Приоритети на нашата
Установа во идниот период ќе бидат:

• дигитализација на книжниот фонд;
• редакција на постојните бази на подато-

ци и усогласување со библиотечниот
фонд на Македонија;

• натамошно снабдување со информа-
тичка опрема;

• активен однос кон манифестациите
преку различни форми и облици за
збогатување и за популаризација
на книгата, културата на читањето,
работењето на вработените и културата
воопшто;

• нов пристап кон медиумите и
соработка со лица од соодветни
институции, друштва и здруженија
од областа на културата, науката и
образованието, при реализација на
програми од заеднички интерес, од
интерес на граѓаните и од интересот на
сите луѓе на државно ниво;

• соработка со соодветни институции од
земјата и од странство;

• современ пристап кон библиотечното
работење со постојано следење и
вклучување во светските процеси од
оваа област;

• особен однос и пристап кон заштитата
на библиотечните добра, особено на
книжното наследство;

• обука и стручно усовршување на
кадрите во сегментите од програмата
COBISS.

Priorities of
the library activity

The priorities of our
Institution in the future will be:

• Digitization of the book fund;
• Redaction of the existing databases

and alignment with the library fund of
Macedonia;

• Further equipping with IT equipment;
• An active attitude towards the

manifestations through different forms
and shapes for the enrichment and
popularization of the book, the reading
culture, our work and culture in general;

• New approach to the media and
cooperation with appropriate institutions,
societies and associations in the field
of culture, science and education in the
implementation of programs of mutual
interest and interest of citizens and our
state;

• Cooperation with relevant institutions
from the country and abroad; a modern
approach to library work with constant
monitoring and involvement in global
processes in this area; special attitude
and approach to the protection of library
assets, especially book heritage;

• Active training and professional
development of thestaff for the COBISS
program.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Културни манифестации
и активности во рамки на

80-годишнината

Националната установа
Универзитетска библиотека „Св.
Климент Охридски“ – Битола оваа година
одбележува 80 години од своето постоење,
славејќи ја долгогодишната посветеност на
знаењето, културата и на духовниот развој
на заедницата. Основана е со цел да биде
центар на книжевноста, образованието и
на културниот живот во градот.
Библиотеката низ годините стана,
не само чувар на литературното и на
историското наследство, туку и динамичен
простор каде што љубителите на книгата,
студентите, учениците и истражувачите
секојдневно се надградуваат.

Во текот на осум децении, НУУБ
„Св. Климент Охридски“ се разви во
модерна институција која активно
учествува во културниот и образовниот
живот на Битола преку разни настани,

Cultural events and activities
within the framework of the

80th anniversary

The National Institution-
University Library "St. Kliment Ohridski" -
Bitola celebrates its 80th anniversary this year,
celebrating its long-standing commitment
to knowledge, culture and the spiritual
development of the community. It is founded
with the aim to be a center for literature,
education and cradle of the cultural life in our
city.
Over the years, the library has become
not only a guardian of literary and historical
heritage, but also a dynamic space where
book lovers, students, pupils and researchers
upgrade themselves daily.

Over the course of eight decades, The
National Institution-University Library "St.
Kliment Ohridski" - Bitola has been developed
into a modern institution that actively
participates in the cultural and educational life

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

проекти и активности. Во изминатиот
период библиотеката организираше голем
број настани, одбележувајќи значајни
светски денови поврзани со литературата,
културата и едукацијата.
По повод јубилејот, библиотеката
реализираше и планира бројни настани,
кои вклучуваат:
Креирање на аудио приказни „Мојата
дигитална сликовница“, наменета за сите,
посебно за љубителите на книги – лицата
со оштетен слух, говор и вид. Целта
на проектот беше да се сензибилизира
пошироката јавност за еднаков третман и
пристап на лицата со оштетен слух, говор
и вид до јавните институции и јавните
добра. Во рамките на проектот се креирани
27 дигитални аудио сликовници со и без
знаковен јазик на македонски јазик.

Промоции на книги и литературни
средби – Водечките македонски автори и
роднокрајни писатели ја имаа можноста
да ги промовираат своите дела пред
љубителите на пишаниот збор. Особено
значајна беше наградата „Роднокраен
автор“, со која се оддаде признание на
македонските роднокрајни творци, трета
година по ред. Оваа година исто така ќе
се промовира зборникот „Дваесеттата

of Bitola through various events, projects and
activities. In the past period, the library has
organized a large number of events, marking
significant world days related to literature,
culture and education.
On the occasion of the anniversary,
the library has realized and is planning
numerous events, which include: Creation
of audio stories "My Digital Picture Book”
intended for everyone, especially for book
lovers - people with hearing, speech and vision
impairments. The goal of the project was to
sensitize the general public for equal treatment
and access of people with hearing, speech and
vision impairments to public institutions and
public goods. Within the project, 27 digital
audio picture books with and without sign
language in the Macedonian language were
created.

Promotions of books and literary
meetings – Leading Macedonian authors and
native writers had the opportunity to promote
their works to lovers of the written word.
Particularly significant was the "Native Author"
award, with which recognition was given
to Macedonian native authors, for the third
year in a row. This year, the collection “The
Twentieth Native Meeting of Bitola Writers in
Macedonia” will also be promoted.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

роднокрајна средба на битолските писатели
во Македонија“.
Кампања „Да читаме на глас“
– Библиотеката активно го поддржува
гласното читање како метод за развој на
читачки навики кај младите, соработувајќи
со бројни основни и средни училишта.
Одбележување на Светскиот
ден на книгата и авторските права –
Организирани беа дискусии и настани
за подигање на свеста за значењето на
читањето и почитувањето на авторските
права.
Едукативни работилници и
предавања – Од современи модели на
родителство, преку психолошка поддршка,
до дискусии за важноста на литературата и
културата во секојдневниот живот.
Инклузивни програми – преку
различни програми поддржани од
Министерството за култура и туризам на
Р.С. Македонија, библиотеката создаде
простор за деца и лица со попреченост,
овозможувајќи им активна вклученост во
литературни и креативни работилници.
Програми против насилството кај
учениците – Со цел да се подигне свеста за
важноста на ненасилната комуникација и
емпатијата меѓу младите.
Меѓународна соработка –
Потпишани се меморандуми за соработка
со различни институции од Македонија
и странство, со цел збогатување на
библиотечниот фонд и културната размена,
како и реализација на Еразмус проектите.
Настанот „Кафе и книга со
локални писатели“ е културна активност
реализирана во НУУБ „Св. Климент
Охридски“ – Битола, со цел промоција
на локалните автори и поттикнување на
љубовта кон литературата.
Перформанси и уметнички проекти

"Let's Read Aloud" Campaign – The
library actively supports reading aloud as a
method of developing reading habits among
young people, collaborating with numerous
primary and secondary schools. Celebrating
World Book and Copyright Day – Discussions
and events were organized to raise awareness
of the importance of reading and respect for
copyright.
Educational workshops and lectures
– From contemporary parenting models,
through psychological support, to discussions
on the importance of literature and culture in
everyday life.
Inclusive programs – through various
programs supported by the Ministry of Culture
and Tourism of the Republic of Macedonia,
the library has created a space for children
and people with disabilities, enabling their
active involvement in literary and creative
workshops.
Programs against violence among
students – In order to raise awareness of the
importance of non-violent communication
and empathy among young people.
International cooperation – Memorandums
of cooperation have been signed with various
institutions from Macedonia and abroad,
in order to enrich the library collection
and cultural exchange, as well as the
implementation of Erasmus projects.
The event "Coffee and a Book with
Local Writers" is a cultural activity realized at
the National Institution - University Library
"St. Kliment Ohridski" - Bitola, with the aim of
promoting local authors and encouraging the
love for the literature.
Performances and art projects –
Theater performances based on books were
organized, such as the musical “Mamma Mia!”,
and the event “From book to play to bring
books to life” which attracted a large number

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

– Организирани беа театарски претстави
базирани на книги, како што е мјузиклот
„Мамма Миа!“, и настанот „Од книга
до претстава да ги оживееме книгите“
кои привлекоа голем број посетители и
заинтересираност. Во рамки на нашиот
оддел се издадоа следниве книги; „Буквите
наши за мисли неискажани“, „Млади
поетски перформанси“ книга 1, 2, 3 и
4 „Мисловни патеки“, „Младите поети
пишуваат за планетата земја“, „Слатки
Горчини“ и други книги.
Дигитализација и модернизација –
Библиотеката активно работи на дигитални
проекти и воведување на нови технологии,
како што е виртуелната реалност во
образованието и вклучени се лица со
помалку можности.
Во овие 80 години, НУУБ „Св.
Климент Охридски“ – Битола се издигна
како неизоставен дел од културниот живот
на градот. Од простор за читање и за
истражување, таа стана центар за културни
средби, место каде што литературата,
уметноста и науката се спојуваат за
создавање нови идеи и перспективи.
Јубилејот е потсетник за значењето
на библиотеките во општеството, бидејќи
тие не се само збирки на книги, туку
живи институции кои инспирираат,
образуваат и обединуваат генерации
читатели. Со нови проекти, партнерства
и иновации Библиотеката ќе продолжи да
биде светилник на знаењето во Битола и
пошироко.
Одбележувањето на
80-годишнината е доказ за посветеноста
и за значењето на НУУБ „Св. Климент
Охридски“ – Битола, од аспект на
културниот и на образовниот живот
на градот. Со продолжување на својата
мисија, Библиотеката останува водечка

of visitors and interest. The following books
were published within our department; “Our
letters for unspoken thoughts”, “Young poetic
performances” books 1, 2, 3 and 4 “Thinking
paths”, “Young poets write about planet earth”,
“Sweet bitterness” and other books.
Digitization and modernization – The
library is actively working on digital projects
and the introduction of new technologies, such
as virtual reality in education, and people with
fewer opportunities are included.
In these 80 years, the National
Institution-University Library” St. Kliment
Ohridski” – Bitola has emerged as an
indispensable part of the cultural life of the
city. From a space for reading and research, it
has become a center for cultural encounters,
a place where literature, art and science come
together to create new ideas and perspectives.
The Jubilee is a reminder of the importance of
the libraries in the society – they are not just
collections of books, but living institutions
that inspire, educate and unite generations of
readers. With new projects, partnerships and
innovations, the library will continue to be a
beacon of knowledge in Bitola and beyond.
The celebration of the 80th
anniversary is proof of the dedication and
significance of the National Institution-
University Library ”St. Kliment Ohridski” –
Bitola in the development of the cultural and
educational life of this city and the country.
By continuing its mission, the library remains
a leading institution that enriches the lives of
citizens and inspires future generations to
cultivate a love of books and culture.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

институција, која го збогатува животот
на граѓаните и ги инспирира идните
генерации да ја негуваат љубовта кон
книгата и кон културата.

Музејска поставка
во Библиотеката

Најстарите раритетни
книги во Националната установа
Универзитетска библиотека „Св. Климент
Охридски“ – Битола датираат од пред
повеќе од два века. За нив сведочи
музејската поставка во Библиотеката
од печатарски машини на коишто се
отпечатени прогласот за Првото заседание
на АСНОМ и вториот број на весникот
„Нова Македонија“.
Музејската поставка е сместена во
стариот објект на некогашната „Градска
народна библиотека“ – импозантна градба
прогласена за споменик на културата. Таа
се наоѓа во заштитено староградско јадро.
Нашите посетители ги вперуваат нивните
први погледи во внатрешноста на Музејот,
односно во двете печатарски машини што
сведочат за нашето културно и историско
минато.
На печатарската машина Паул
Мулер – Берлин („Paul Muller“ – Berlin)
отпечатен е целосниот тираж за вториот
број од весникот „Нова Македонија“.
Познат е точниот ден и месец кога
се случило тоа. Весникот е печатен
во вторник, на 14 ноември 1944 г., во
тогашната Државна штампарија и
цинкографија „Гоце Делчев“ – Битола.
Во Музејот е изложена и печатарска

Museum exhibition
in the Library

The oldest rare books
in the National Institution – University
Library “St. Kliment Ohridski” in Bitola
date back more than two centuries, and the
Museum exhibition of the Library also bears
witness to the printing presses on which the
proclamation for the First Session of ASNOM
and the second issue of the newspaper “Nova
Makedonija” were printed.
The museum exhibition is located
in the old building of the former “City
People’s Library”, an imposing building
declared a cultural monument located in
the old protected city core. The first glances
inside the Museum, our visitors direct at two
printing presses that testify to our cultural and
historical past.
The printing press "Paul Muller"-
Berlin printed the second issue of the
newspaper "Nova Makedonija". The exact day
and month when this happened is on Tuesday,
November 14th, 1944 in the old State Printing
and Zincography "Goce Delchev" in Bitola.
The Museum also exhibits a printing press
"Josef Anger & Sohne"-Wien, which was used
in the printing press "Gutenberg"-Bitola and
on which leaflets, proclamations and other
materials were printed during the years of the
occupation. With the machine exhibited in
our museum, the "Proclamation of the First

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

машина „Јозеф Енгр енд Сон“ – Виен
(„Josef Anger & Sohne“ – Wien), што била
користена во печатницата „Гутенберг“ –
Битола, на којашто се печателе летоци,
прогласи и други материјали во годините
на окупацијата. Со изложената машина
во нашиот музеј испечатен е „Проглас од
Првото заседание на АСНОМ“, одржано на
2 август 1944 г. во манастирот „Св. Прохор
Пчињски“. Печатницата „Гутенберг“ е во
сопственост на браќата Владимир и Петар
Димови од Битола. Во значајните музејски
машини и предмети се: една хефталица (со
која се спојувале страниците и листовите
на печатените материјали), стега, преса
(со која се лепеле и се прицврстувале
печатените материјали во процесот на
работа) и други предмети.

Session of ASNOM", held on August 2nd, 1944
in the Prohor Pchinski Monastery, was printed.
The printing press "Gutenberg" was owned
by the brothers Vladimir and Petar Dimov
from Bitola. Among the significant museum
machines and objects are a stapler with which
the pages and sheets of printed materials were
joined, then a clamp, a press with which the
printed materials were glued and fastened in
the work process, as well as other objects.
The National Institution – University
Library “St. Kliment Ohridski” in Bitola is
a modern institution that started with 300
books, and today it has over 500 000 units of
library material, of which a significant part
or over 70 000 are library goods that reflect
the past of the city and the country. Old and
rare monographic and periodical publications

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Националната установа Универзит-
етска библиотека „Св. Климент Охридски“
– Битола е современа установа, којашто на
почетокот располага со 300 книги, а денеска
со повеќе од 500 000 единици библиотечен
материјал. Од нив значаен дел или повеќе
од 70 000 се библиотечни добра коишто
го отсликуваат минатото на градот и на
државата. Старите и ретки монографски
и периодични публикации коишто се
издвоени од останатиот библиотечен
материјал се изложени во музејската
поставка на Библиотеката со цел да бидат
претставени во јавноста.
Библиотеката располага со 279
уникатни примероци на книги коишто
со библиографски запис се означени
како раритетни. Најстарата публикација
печатена во Париз е прирачник по
медицина од 19 век, издание на француски
јазик од 1853 г., односно „Manuel de
médecine opératoire“ – прирачник за
оперативна медицина од авторот Joseph
François Malgaigne. За посетителите
особено внимание привлекуваат: изложе-
ниот препис на познатото „Огледало“
од Кирил Пејчиновиќ од 1816 г.;
„Добромировото eвангелие“ од 12 век;
второто оригинално издание на книгата
„Божествена комедија – Пеколот“ од Данте

that are separated from the rest of the library
material are exhibited in the museum display
of the Library in order to be presented to the
public. The library has 279 unique copies
of books that are marked as rare in their
bibliographic record. The oldest publication
printed in Paris is a XIX century medical
manual, published in 1853 in French, namely
Manuel de médecine opératoire - a manual
for operational medicine by the author Joseph
François Malgaigne.
Of particular interest to visitors is
the exhibited copy of the famous "Mirror"
by Kiril Pejchinovich from 1816, then the
Dobromir Gospel from the XII century, the
second original edition from 1919 of the book
"Divine Comedy - Inferno" by Dante Alighieri,
printed in Croatian, and we also have the novel
Vie de Jésus (Life of Jesus) by Ernest Renard
published in 1863, the manual Manuel du
chimiste-agriculteur by Armand Florent Purier
published in 1866, a publication published in
1871 in Constantinople by the "Printing House
of Macedonia", monographic publications
from the period 1879-1945 and others.
However, we also have books that are in the
restoration phase, and which were donated by
Bitola residents who kept them in their home
libraries. These are books that remained from
the city's consular period, written in French,

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Алигиери, од 1919 г. (печатено на хрватски
јазик); романот Vie de Jésus (Животот на
Исус) од Ернест Ренар, издаден во 1863 г.;
прирачникот Manuel du chimiste-agriculteur
од Арманд Флорент Пурие издаден во 1866
г.; една публикација издадена во Цариград,
во „Печатница на Македонија“ во 1871 г.;
монографски публикации од периодот 1879
– 1945 г. и др. Во Библиотеката има и книги
што се во фаза на реставрација, донирани
од битолчани, а чувани во нивните
домашни библиотеки. Тоа се книги што
останале од конзулскиот период на градот,
пишувани на повеќе јазици (француски,
грчки, руски, српски и на други европски
јазици), отпечатени и издадени по
1800-тата г. Во депото на Библиотеката
грижливо се чува и првиот том од делото
„Војна и мир“ од Лав Николаевич Толстој,
отпечатено во Москва во 1912 г.
Од раритетните периодични
публикации со коишто располага
Библиотеката, издвоени се 15 наслови, од
кои најстари се броевите 1 – 52 од весникот
„Бранково коло: за забаву, поуку и
књижевност“, издаден во 1908 г. во Сремски
Карловци – Србија. Исто така, има голем
дел од списанијата: „Венац: књижевни
омладински лист“ (издадено во Белград, во
1925 г.); „Глас омладине с Југа“ (издаденo
во Битола, во 1927 г.); вториот број од
весникот „Македония“ (издаден во Скопје,
во 1941 г. на бугарски и на германски
јазик), „Пелистерско ехо“ (се печател во
Битола за време на Втората светска војна);
весникот „Пелагонија“ (од 1945 г.) итн.
Нашите посетители долго време
минуваат набљудувајќи ги личните предме-
ти и раритетни примероци на ракописите
од: Анте Поповски, Владимир Костов и
Ванчо Николески. Фотографирањето до
непроценливо вредната оставштина од

Greek, Russian, Serbian and other European
languages, printed and published after 1800.
The first volume of the work "War and Peace"
by Lav Nikolaevich Tolstoy, printed in Moscow
in 1912, is also carefully preserved in the
library's depot.
Of the rare periodical publications
available to the library, 15 titles have been
selected, the oldest of which are issues
1-52 of the newspaper Brankovo kolo: for
entertainment, education and literature,
published in 1908 in Sremski Karlovci - Serbia.
Then there is a large part of the magazine
Venac: literary youth magazine, published
in 1925 in Belgrade, Glas omladine s Juga
published in 1927 in Bitola, the second issue
of the newspaper Makedonija published in
1941 in Skopje (in Bulgarian and German),
Pelistersko eho which was printed during the
Second World War in Bitola, the newspaper
Pelagonija from 1945, etc.
Our visitors spend a long time
observing the personal belongings and rare
manuscripts of Ante Popovski, Vladimir
Kostov and Vancho Nikoleski. The invaluable
legacy of Ante Popovski's poetry, Vladimir
Kostov's novels or works of the writer Vancho
Nikoleski is an inevitable segment when
visiting our Museum. Right next to this
exhibition corner are several old Macedonian
books, including "Macedonian Spelling"
produced by the Language and Spelling
Commission of the Ministry of Public
Education, a Collection of Macedonian Folk
Songs by Blaze Koneski, "White Dawns",
poems by Kocho Racin, the one-act play
"Hungry Hen Millet Dreams" published by
the Small Ostenova Library, a reader for third
grade, a primer for adults, a book about Kocho
Racin, "Serdar" by Grigor Prlichev and others.
National Institution – University
Library “St. Kliment Ohridski” –Bitola was

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

поезијата на Анте Поповски, романите на
Владимир Костов или делата на писателот
Ванчо Николески е неизбежен сегмент
при посетата на нашиот Музеј. Веднаш
до ова изложебно катче се и повеќе
стари македонски книги: „Македонски
правопис“ изработен од Комисијата за
јазик и правопис при Министерството
на народната просвета; „Збирка на
македонски народни песни“ од Блаже
Конески; „Бели мугри“ (песни) од Кочо
Рацин, едночинката „Гладна кокошка просо
сонуе“ во издание на Библиотеката „Мала
Остенова“; Читанка за трето одделение,
Буквар за возрасни, книга за Кочо Рацин,
„Сердарот“ од Григор Прличев и др.

НУ Универзитетска библиотека
„Св. Климент Охридски“ – Битола во 1954
г. е прогласена за македонски депозитар
и има постојан прилив на библиотечен

declared a Macedonian depository in 1954
and has a constant inflow of library material
which represents its legal deposit. The archival
copy consists of over 70 000 units of library
material which is continuously growing. The
library also has 1227 defended master’s theses
in the period from 1978-2021 and 399 doctoral
dissertations from 1978-2023 which also
represent a legal deposit of the institution i.e.
its library property.
The library property at the disposal of
the National Institution – University Library
“St. Kliment Ohridski” -Bitola represents
significant library material which gives a
picture of our cultural and historical past.
It presents the history of this area, where
under the influence of different cultures the
fundamental values of our people are being
built. Our past and our view of it determine
or can determine our future. Therefore, by
discovering and preserving these books that
testify our own roots, we build and elevate our
own culture.
The library assets of the National
Institution – University Library “St. Kliment
Ohridski” -Bitola represent a significant
library material that provides a picture of our
cultural and historical past. It presents the
history of this area, where under the influence
of different cultures and fundamental values
of our people are built. Our past and our view
of it determine or can determine our future.
Therefore, by discovering and preserving these
books that testify our own roots, we build and
elevate our own culture.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

материјал кој претставува нејзин
задолжителен примерок. Архивскиот
примерок го сочинуваат преку 70 000
единици библиотечен материјал што е
во континуиран прираст. Библиотеката
располага и со 1227 магистерски трудови од
периодот од 1978 до 2021 г. и 399 докторски
дисертации од 1978 до 2023 г. коишто,
исто така, претставуваат задолжителен
примерок на Установата, т.е. нејзино
библиотечно добро.
Библиотечните добра со кои
располага НУ Универзитетска библиотека
„Св. Климент Охридски“ – Битола
претставуваат значаен библиотечен
материјал кој дава слика на нашето
културно и историско минато. Во него е
прикажана историјата на овој простор,
каде што, под влијанието на различните
култури, се градат темелните вредности на
нашиот народ. Нашето минато и нашиот
поглед на него ја определува или може
да ја определи нашата иднина. Затоа, со
откривање и со зачувување на овие книги
кои сведочат за нашите сопствени корени,
ја градиме и нашата сопствена култура.
Во нашето културно и историско
минато е изграден нашиот идентитет
којшто претставува наш белег за распозна-
вање. Затоа наша обврска е да се грижиме
за тој материјал најдобро што можеме, да
го откриваме и да го промовираме нашето
културно минато и со него да воспоставиме
единствен и културен континуитет како
основа на нашата држава за идните
генерации.

In our cultural and historical past, our
identity which represents our distinguishing
mark is built. Therefore, it is our obligation
to take care of that material as best as we can
to discover and promote our cultural past
and to establish with it a unique and cultural
continuity that will form the foundation of our
country for future generations.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Библиотеката во
меѓународната соработка

Глобализацијата на
информации во светот, во сите сфери
на општественото живеење и активност,
е неминовен процес во кој треба да се
вклучат секоја држава и институција. Во
тој незапирлив процес, кон тоа движење и
размена на информации се придружува и
нашата институција, НУУБ „Св. Климент
Охридски“ – Битола, а со тоа и нашата
држава, Република Македонија, на повеќе
начини и во повеќе форми.
Затоа, особено е значајна меѓу-
народната соработка на сите нивоа, па
во таа смисла како Установа од областа
на библиотекарството, и ние во нашата
соодветна дејност се трудиме да се
вклопиме и да се вклучиме во тие светски
процеси, преку осмислени, планирани
проекти изработени од НУУБ „Св.
Климент Охридски“ – Битола, а поддржани
за меѓународна соработка од страна на
Министерството за култура при Владата на
Република Македонија.
Меѓународната соработка на НУУБ
„Св. Климент Охридски“ – Битола е една
од најважните програмски активнос-
ти зацртани во Програмата. Оваа
соработка доби посебен интензитет,
благодарение на лобирањето на Анета
Стефановска, поранешен пратеник во
Парламентот на Република Македонија.
Таа, преку многубројните колешки и
колеги и контактите со нив, придонесе
за особен развој на библиотекарството и
на библиотечната дејност на Република
Македонија и на нашата институција.

Library in
International Cooperation

The globalization of
information in the world, in all spheres of
social life and activity, is an inevitable process
in which every state and institution should
be involved. Our institution, the National
Institution-University Library"St. Kliment
Ohridski" - Bitola, is already involved in that
unstoppable process, in that movement and
exchange of information, and with it, our state,
the Republic of Macedonia, in many ways and
forms.
Therefore, international cooperation
at all levels is particularly important and
significant, and in that sense, as an institution
in the field of librarianship, we, in our
respective activities, try to fit in and be
included in those global processes through
international cooperation projects designed,
planned and developed by the National
Institution-University Library"St. Kliment
Ohridski" - Bitola and supported by the
Ministry of Culture and Tourism of the
Government of the Republic of N. Macedonia.
The international cooperation of the
National Institution-University Library"St.
Kliment Ohridski" - Bitola, as one of the
most important program activities outlined
in the program, received special intensity
and impetus, thanks to the lobbying of
Aneta Stefanovska - former Member of the
Parliament of the Republic of Macedonia, by
developing many contacts with important
artists and people in the culture in our
state and abroad, which contributed to the
significant development of the librarianship
as profession and the library activities in the

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Анета Стефановска е раководител
на поголемиот број проекти со
меѓународната соработка. Проектите се
мошне успешно реализирани. Преку нив се
овозможи стекнување на многу пријатели
и соработници од еминентни и големи
библиотеки и други институции во Европа
и во светот. Се добија нови искуства
применливи во современото библиотечно
работење. Тоа е од огромно значење и има
голема придобивка за реализирањето
на работниот процес, за развојот на
Библиотеката.
Овој сегмент, меѓународната сора-
ботка, е многу значаен за развојот на
библиотечната дејност. На тој начин,
покрај другото, се добива и размена на
искуства во сите области и сектори од
библиотекарството за новите современи
процеси на работење и за нивна примена во
нашата Установа.
Истовремено, преку библиотечната
размена, фондот се збогатува со
библиотечен материјал, особено со
странска литература. Во фондовите на
странските библиотеки може да се најде
странска литература. На овој начин се
врши презентација и популаризација на
Установата, на Општината и на нашата
држава.

Republic of Macedonia and our institution.
Head of most projects in the international
cooperation was Aneta Stefanovska and
they were very successfully implemented,
contributing to the acquisition of many friends
and collaborators; with eminent and large
libraries and other institutions in Europe and
the whole World! This contributes for many
new experiences to be acquired and applied in
the modern library work, which is of immense
importance and benefit in the implementation
of the working process and its development
and improvement.
This segment - international
cooperation is very important for the
development of the librarian activity because
it, among other things, also provides an
exchange of experiences in all areas and sectors
of librarianship regarding new and modern
work processes and their application in our
Institution.
At the same time, while this activity
is being developed, the fund is being enriched
with library material through library exchange
- especially with foreign literature; the presence
of Macedonian literature in the funds of the
foreign libraries is being left to be available
alongside with other world-famous works in
the world's most famous languages.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Во рамките на своите активности,
вработените од НУУБ „Св. Климент
Охридски“ – Битола се присутни и на
полето на меѓународната соработка и
размена со вработени лица од околу 20
библиотеки од Европа и од светот.
Во тој поглед, потпишани се
договори и спогодби за меѓународна
соработка и за размена на публикации
со повеќе држави, односно со еминентни
национални установи особено библиотеки.
Меѓу позначајните меѓународни
соработки може да се издвојат: учеството
на трите светски конгреси на IFLA во
Милано – Италија, Гетеборг – Шведска
и Сан Хуан – Порто Рико. Учеството на
симпозиумот во Сојузот на балканските
библиотеки во Едрене – Турција во
кој и ние сме членка. Воспоставената
соработка со библиотеки од Холандија –
Амстердам, Полска – Вроцлав, Хрватска
– Сплит, Задар и Дубровник, Турција –
Едрене и Истанбул, Бугарија – Софија
и Пловдив, Грција, Албанија – Корча,
Русија – Москва (Детска библиотека и
Библиотеката „Ленин“), Украина, Шпанија
– Барселона, НР Кина, Германија - Лајпциг,
Словенија – особено со Марибор. Во
Марибор, Словенија сме учествувале
повеќепати на стручни усовршувања, на
семинари и на симпозиуми од областа
на библиотекарството. За нас особено е
значајна програмата COBISS, која ја имаме
целосно имплементирано и ја користиме во
работата на нашата Установа.
Сето ова е од огромно значење,
бидејќи претставува нов сегмент од
библиотечната дејност, кој го разви и
го развива само НУУБ „Св. Климент
Охридски“ – Битола. Тој даде, дава и ќе дава
нов начин на развивање на библиотечната
дејност и голема популаризација на нашата

Presentation and popularizationis made for
our Institution, our Municipality of Bitola and
our country Republic of Macedonia.
As part of its activities, the National
Institution-University Library "St. Kliment
Ohridski" - Bitola is actively and meaningfully
present in the international cooperation and
exchange with about 20 libraries from Europe
and the world.
In that regard, contracts and
agreements have been signed for international
cooperation and exchange of publications
with several countries, i.e. eminent national
institutions, especially libraries.
Among the most significant
international cooperations, we would like
to highlight: participation in the three
IFLA World Congresses in Milan – Italy,
Gothenburg – Sweden and San Juan – Puerto
Rico. Participation in the symposium of
the Balkan Library Association in Edirne
– Turkey, of which we are also a member.
Established cooperation with libraries from the
Netherlands – Amsterdam, Poland – Wroclaw,
Croatia – Split, Zadar and Dubrovnik, Turkey
– Edirne and Istanbul, Bulgaria – Sofia and
Plovdiv, Greece, Albania – Korca, Russia –
Moscow (Children's Library and the Lenin
Library), Ukraine, Spain – Barcelona, the
People's Republic of China, Germany –
Leipzig, Slovenia – especially with Maribor,
where we have participated on several
occasions in several professional training
courses, seminars and symposiums in the field
of librarianship and the COBISS program,
which we have fully implemented and use in
the work of our Institution.
All of this is of great importance
because this is a new segment of library
activity that has been developed and is being
developed only by our library in Bitola, and
which has contributed, contributes and will

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

угледна институција, на градот и на
државата.
Нашето претставување го вршиме
на повеќе начини: преку изложби на книги
од наши автори, донирање на изданија од
нашата библиотека, 40 на број. Тие заедно,
вкупно, се повеќе од изданијата од сите
библиотеки во РМ.
Со тоа се овозможува присуство
и на македонската литература во други
држави во Европа, на македонски јазик и,
обратно, збогатување на нашиот книжен
фонд со странска литература. Освен тоа,
со стекнувањето на искуствата за нови
процеси, тие се применуваат кај нас и
на тој начин, многу од нашите услуги се
осовременуваат.

Библиотеката во идниот
период на активност и влијание

на општествените процеси

За да ја извршуваат и
понатаму успешно својата работа, таа
благородна улога и мисија во севкупниот
развој на општествените збиднувања, во
склад со времето кое безмилосно тече
и одминува, а во чекор со современите
светски процеси и промени, библиотеките,
како културно-просветни, образовни и
информативни центри, потребно е да ја
планираат својата иднина и во својата
понуда на услуги да застапуваат нови,
инвентивни и креативни активности, сè со
цел корисниците континуирано и масовно
да ги користат тие услуги.
Библиотеките во иднина се стремат

contribute to a new way of developing the
library activity, new ways and forms in the
activity and a great popularization of our
esteemed institution, our city of Bitola and our
country.
We present ourselves in several ways:
through exhibitions of books by our authors,
donating our publications (to our library),
which are 40 in number, and which together
are more than the publications in all libraries
in the Republic of Macedonia.
This enables the presence of
Macedonian literature in other countries
in Europe in the Macedonian language and
vice versa enrichment of our book fund
with foreign literature. In addition, with the
acquisition of experiences, we apply the new
processes in our country and modernize
ourselves.

Library in the future
a period of activity and its impact

of social processes

In order to continue to
successfully carry out their work, that noble
role and mission in the overall development
of social events in harmony with the time
that mercilessly flows and passes, and in step
with modern world processes and changes,
libraries, as cultural-educational, educational
and information centers, need to plan their
future and in their offer of services to represent
new, inventive and creative activities, all with
the aim of users continuously and massively
using those services. In the future, libraries
strive to grow into major informational-
cultural centers in the era of today’s developed
and global information society. Of course, the

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

да прераснат во главни информативно-
културни центри во ерата на денешното
развиено и глобално информатичко
општество. Секако дека главна цел
и интенција останува поддршката и
културата на читањето и постојаната
информираност за најновата печатена
литература и нејзината понуда, но мора да
се има предвид и моќта на технологијата на
информатичкото општество и интернетот
кои веќе се наполно во функција на
глобалното информациско општество и
во таа насока потребно е да се планираат
сите наредни дејности и активности.
Библиотечно-информационите системи и
институции во овие години се соочуваат
со потребата од заедничко креирање на
културните политики, а притоа се отвора
и можноста за координирање на тие
програми со бројни разновидни содржини.
Соработка во таа сфера на поширок план е
неизбежен процес.
Во тој поглед НУУБ „Св. Климент
Охридски“ – Битола своето работење
го прилагодува на надминувањето на

main goal and intention remains the support
and culture of reading and constant awareness
of the latest printed literature and its offer,
but we must also take into account the power
of information society technology and the
Internet, which are already fully in function
of the global information society, and in that
direction it is necessary to plan all future
activities. Library and information systems
and institutions in these years are faced with
the need for joint creation of cultural policies,
and the possibility of coordinating those
programs with numerous diverse contents is
also opening up. Cooperation in this area on a
broader scale is an inevitable process.
In this sense, the National Institution-
University Library “St. Kliment Ohridski”
- Bitola adapts its work to overcoming
the differences between traditional and
modern librarianship, while preserving and
modernizing the good, positive benefits of the
past period, taking into account the challenges
that await us in this activity, especially in terms
of the human factor and its improvement,
all with the aim of more successfully fitting

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

разликите меѓу традиционалното и
современото библиотекарство, притоа
зачувувајќи ги и осовременувајќи добрите,
позитивни придобивки од изминатиот
период, водејќи сметка за предизвиците
кои нè очекуваат во оваа дејност, особено
на планот на човечкиот фактор и неговото
усовршување, сè со цел поуспешно
вклопување во денешниот современ
мултимедијален техничко-технолошки
простор кој го креира информатичката
епоха, налагајќи овие установи да бидат
во улога на вистински библиотечен
сервис, налагајќи дигитализација на
библиотечниот материјал кој ќе биде
заштитен како национално културно
богатство во соодветните фондови.
Со воведување и развивање на
COBISS платформата, базите на податоци
вклучени од повеќе соседни земји –
COBISS.Net се овозможува и создава
мрежа и услови за квалитетен библиотечен
сервис на податоци, компатибилен фонд
кој е наменет и функционира во интерес
на корисниците на библиотечни услуги во
регионот и пошироко.
Светските процеси предвидуваат,
според сите релевантни податоци и
статистики, библиотеката да прерасне
во културно средиште на општински и
регионален план, интересен простор за
своите корисници каде има слободен
пристап за користење на знаења и
информации. Место каде истите ќе се
чувствуваат пријатно и релаксирано,
а воедно ќе поминуваат значаен дел од
своето слободно време.
Библиотеките воедно стануваат и
значаен фактор во развојот на севкупните
процеси на општественото живеење преку
циркулацијата и размената на информации
за клучните општествени движења во

into today’s modern multimedia technical-
technological space created by the information
age, requiring these institutions to be in the
role of a true library service, requiring the
digitization of library material that will be
protected as a national cultural treasure in the
appropriate funds.
By introducing and developing the
COBISS platform, the databases included
from several neighboring countries – COBISS.
Net, a network and conditions for a quality
library data service are enabled and created, a
compatible fund that is intended and operates
in the interest of users of library services
in the region and beyond. According to all
relevant data and statistics, the world processes
predict that the library will grow into a cultural
center on a municipal and regional level, an
interesting space for its users where there is
free access to use knowledge and information.
It is a place where they will feel
comfortable and relaxed, and at the same time
they will spend a significant part of their free
time. Libraries are also becoming a significant
factor in the development of the overall
processes of social life through the circulation
and exchange of information about key social
movements in the economy, capital and all
other changes that it brings.
Let us not forget the university
function of the Library that is carried out
within the framework of the University St.
Kliment Ohridski” - Bitola, in support of the
scientific-research and educational programs
that are implemented at the faculties, members
of the University. Work is constantly being
done to enrich the fund with appropriate
teaching-scientific and professional literature
for the improvement of students and teaching-
scientific staff at the University.
As the largest central library in the
region, our institution works on the constant

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

стопанството, капиталот и сите други
промени што тој ги носи.
Да не ја заборавиме и универзитет-
ската функција на Библиотеката што се
остварува во рамките на Универзитетот
„Св. Климент Охридски“ од Битола, како
поддршка на научно-истражувачките и
едукативни програми кои се спроведуваат
на факултетите – членки на Универзитетот.
Постојано се работи на збогатување на
фондот со соодветна наставно-научна и
стручна литература за усовршување на
студентите и на наставно-научниот кадар
на Универзитетот.
Како најголема централна библио-
тека во регионот, нашата институ-
ција работи на постојан развој и
осовременување на библиотечните процеси
и соработката, како и модернизација на
новите облици на библиотечно работење
со искористување на сите можности на
општината и регионот.
Во текот на 68-годишниот раст
и развој НУУБ „Св. Климент Охридски“
– Битола зачувала драгоцени спомени и
сеќавања, одбележала бројни значајни
настани, луѓе кои придонесле со својата
работа и учество во сите збиднувања низ
годините кои поминале, да се задржи
традицијата, да се дочека иднината која
го диктира современото информациско
општество со цел да создаваат што подобри
услови за нејзините корисници преку
креативни идеи, информации, знаења и
умеења.
И денес ни претстојат нови
предизвици со кои треба да се соочиме со
цел библиотечната дејност да го задржи
своето место и значење во општеството и
сигурно и цврсто да чекори напред.

development and modernization of library
processes and cooperation, as well as the
modernization of new forms of librarian
work by utilizing all the opportunities of the
Municipality and the region.
During the growth and development,
the National Institution-University Library
“St. Kliment Ohridski” - Bitola has preserved
precious memories and recollections, marked
numerous significant events, people who
contributed with their work and participation
in all events over the years that have passed,
to maintain the tradition, to welcome the
future that dictates the modern information
society in order to create the best possible
conditions for its users through creative ideas,
information, knowledge and skills. And today,
new challenges lie ahead of us that we need
to face in order for the library activity to
maintain its place and importance in society
and to move forward safely and firmly.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Издавачка дејност

Во текот на своето
постоење, раст и развој на библиотекар-
ството и библиотечната дејност во
Битола, НУУБ „Св. Климент Охридски“ –
Битола има значајна улога во негувањето,
поттикнувањето и поддршката на
културата, образованието, како и научно-
истражувачката дејност во нашиот град,
Општината Битола и пошироко.
Уште од своите скромни
почетоци во 1945 г. па сè до денес, веќе
80 години, преку својата основна дејност
и активностите кои ги спроведува во
рамките на своите секојдневни дејности,

Publishing activity

During its existence, growth
and development of librarianship and library
activity in Bitola, National Institution-
University Library "St. Kliment Ohridski"
- Bitola has a significant role in nurturing,
encouraging and supporting culture,
education, as well as scientific research activity
in our city, the Municipality of Bitola and
beyond.
From its humble beginnings in
1945 until today, for 80 years, through its
core business and the activities it carries out
within the framework of its daily activities,
the Library has been put in the function of

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Библиотеката е ставена во функција на
задоволување на интересите на своите
корисници – читателите и пошироко во
интерес на граѓаните задоволувајќи ги
нивните потреби во областа на дејноста
што ја остварува.
Во тој поглед, нескромно можеме
да одбележиме дека сме постигнале видни
резултати следејќи го трендот и развојот на
нашата библиотекарска дејност во светски
рамки. На тој начин се потврдуваат нашите
субјективни и објективни можности
и кадровски потенцијали, внесувајќи
разновидност во културниот, воспитно-
образовниот и во научно-истражувачкиот
живот. Се нагласува и дејноста на
Библиотеката на локално и на државно
ниво. Граѓаните го восприемаат сето тоа и
го користат за нивна натамошна надградба
и за усовршување во сите области од
животот.
Токму во таквата функција не
помалку значајни се и публикациите
што Библиотеката ги издава во текот на
своето 80-годишно постоење, особено
во последниот период. И во оваа дејност,
на планот на издаваштвото, сакаме да
придонесеме и да оставиме пишувана трага
во вид на книга или дигитален материјал,
достапна за сите заинтересирани
корисници на услугите на НУУБ „Св.
Климент Охридски“ – Битола.

„Алманах на клубот на млади писатели
’Григор Прличев‘ при Градската
библиотека – Битола“, 1961 г.

„Климент Охридски“, Битола, 1966 г. каде
со свои текстови за животот и делото на
Климент Охридски се застапени: Лазо
Каровски, Филип Каваев, Владо Костов и
Климент Малески.

satisfying the interests of its users – readers
and more broadly – in the interest of citizens,
satisfying their needs in the area of activity it
carries out.
In that sense, without modesty, we can
note that we have achieved significant results
by following the trend and development of our
library activity worldwide, thus confirming
the capacity of our subjective and objective
possibilities and personnel potentials, and
thus enriching the cultural, educational and
scientific-research life and activity in these
directions at the level of our municipality and
more broadly in our country and the citizens
who perceive and use all of this for their
further upgrading and improvement in all
areas of life and professional activity.
In this very function, the publications
that the Library has published and continues
to publish during its 80-year existence,
especially in the recent period, are no less
significant, so that in this activity, in terms of
publishing, we want to contribute and leave a
written trace in the form of a book or digital
material, according to the new processes
in these areas, which will be available to all
interested users of the services of the National
Institution-University Library "St. Kliment
Ohridski" - Bitola within the funds we have at
our disposal.

"Almanac of the Young Writers' Club Grigor
Prlichev" at the City Library - Bitola”, 1961

"Kliment Ohridski" Bitola, 1966 where
with their texts about the life and work of
St. Clement of Ohrid are represented: Lazo
Karovski, Filip Kavaev, Vlado Kostov and
Kliment Maleski.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

„Библиотеката низ бројки (1945 – 1975)“,
значи од основањето на Библиотеката во
1945 до 1975, каде е прикажан развојот на
Библиотеката од своите почетоци, како
и нејзината организациона поставеност
и основните податоци, т.е. низ бројки и
според години се прикажани најважните
параметри во текот на горенаведениот
период.

„Преглед на докторски и магистерски
трудови на научни работници од
подрачјето на Битола, одбранети во
земјата и странство во периодот од 1955
– 1990“, 1990 г. Составувачи Цветанка
Дамјановска, Лена Секуловска...

„Ретроспективна роднокрајна
библиографи ја Битолски весник: статии
1964 – 1974“, 1993 г. Составена од 2930
децимално подредени библио графски
единици. Содржи и регистри на наслови и
автори и предметен регистар. Составувачи
Цветанка Дамјановска, Лена Секуловска,
соработници во класификацијата Живко
Богданов и Лилјана Тасевска.

„Библиотекарството во Битола и
Битолско – зборник на трудови од
научниот собир одржан на 6 и 7 декември
1994 г.“, издаден во 1995 г.

„Монографија за МУБ ’Св. Климент
Охрид ски‘ – Битола“, 1995 г. прва
монографија за Библиотеката. Главен и
одговорен уредник Добри Петровски,
а текстовите ги подготвиле дел од
вработените.

„Ретроспективна роднокрајна библио-
графија ’Битолски весник‘ : статии 1975 –
1985“, 1997 г. Составена од 3048 децимално

“Libraries through numbers” (1945 – 1975)“,
which means from the founding of the Library
in 1945 to 1975, which shows the development
of the Library from its beginnings, as well as its
organizational structure and basic data, i.e. the
most important parameters during the above-
mentioned period are shown in numbers and
by year.

"Review of doctoral and master's theses of
scientists from the Bitola area, defended
in the country and abroad in the period
1955 - 1990", 1990 Compiled by Cvetanka
Damjanovska, Lena Sekulovska.

"Retrospective Homeland Bibliography
Bitolski Vesnik: Articles 1964 – 1974",
1993 . Composed of 2930 decimally ordered
bibliographic units. Contains also registers
of titles and authors and a subject register.
Compiled by Cvetanka Damjanovska, Lena
Sekulovska, collaborators in the classification
Zhivko Bogdanov and Liljana Tasevska.

"Librarianship in Bitola and the Bitola
Region - Collection of Papers from the
Scientific Conference Held on December 6
and 7, 1994" published in 1995

"Monograph for the Main Library 'St.
Kliment Ohridski' – Bitola", 1995 , The first
monograph for the Library. Chief Editor is
Dobri Petrovski and the texts were prepared by
the employees.

"Retrospective Homeland Bibliography
'Bitola Newspaper': Articles 1975 – 1985",
1997 Composed of 3048 decimally ordered
bibliographic units. Contains also registers
of titles and authors and a subject register.
Compiled by: Cvetanka Damjanovska, Lena
Sekulovska, collaborators in the classification

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

подредени библиографски единици.
Содржи и регистри на наслови и автори
и предметен регистар. Составувачи се:
Цветанка Дамјановска, Лена Секуловска,
соработници во класификацијата се Живко
Богданов и Јоланда Бошевска.

„Ретроспективна роднокрајна
библиографи ја ’Битолски весник‘ : статии
1986 – 1995“, 1998 г., Составена од 2603
децимално подредени библио графски
единици. Содржи и регистри на наслови и
автори и предметен регистар. Составиле,
уредиле и редактирале Цветанка
Дамјановска, Лена Секуловска и Јоланда
Бошевска.

„Библиографија на Универзитетот ’Св.
Климент Охридски‘ – Битола 1979 –
1999“, 2003 г. Составе на од 1185 децимално
подредени библио графски единици.
Содржи и регистри на наслови и авто ри и
предметен регистар. Составиле, уредиле и
редактирале Цветанка Дамјановска, Лена
Секуловска и Јоланда Бошевска.

„Владимир Костов, персонална
библиографи ја“, 2004 г. Составиле,
уредиле и редактирале Јоланда Бошевска,
Лена Секуловска и Цветанка Дамјановска.
Оваа публикација е издадена во рамките
на едицијата „Познати личности“ која ги
опфаќа роднокрајните автори од нашиот
град. Во Библиографијата се вклучени
монографски публикации, статии и
прилози, како и библио графски единици
за животот и творештвото на Владимир
Костов, вкупно 589 библиографски
единици. Истите се подредени
азбучно, а класифи цирани се според
Универзалната децимална кла сификација.
Библиографијата содржи регистар на

are Zhivko Bogdanov and Jolanda Boshevska.

"Retrospective Homeland Bibliography
'Bitolski Vesnik': Articles 1986 – 1995",1998
Composed of 2603 decimally ordered
bibliographic units. Contains also registers
of titles and authors and a subject register.
Compiled and edited by Cvetanka
Damjanovska, Lena Sekulovska and Jolanda
Boshevska.

"Bibliography of the University 'St. Kliment
Ohridski' – Bitola 1979 – 1999", 2003
Composed of 1185 decimally ordered
bibliographic units. Contains also registers
of titles and authors and a subject register.
Compiled, edited and edited by Cvetanka
Damjanovska, Lena Sekulovska and Jolanda
Boshevska.

"Vladimir Kostov, personal bibliography",
2004 Compiled and edited by Jolanda
Boshevska, Lena Sekulovska and Cvetanka
Damjanovska. This publication is published
within the framework of the edition "Famous
People" which includes authors from our
hometown. The Bibliography includes
monographic publications, articles and
contributions, as well as bibliographic units on
the life and work of Vladimir Kostov, a total
of 589 bibliographic units. They are arranged
alphabetically, and are classified according
to the Universal Decimal Classification. The
Bibliography contains a register of titles,
a register of authors, as well as a specially
paginated appendix - photocopies of articles,
contributions and photographs.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

наслови, регистар на автори, како и
посебно пагиниран прилог – фотокопии од
статии, прилози и фотографии.

„Ретроспективна роднокрајна
библиографија ’Битолски весник‘ : статии
1996 – 2000“, 2004г. Составена од 1548
децимално подредени библио графски
единици. Содржи и регистри на наслови и
автори и предметен регистар. Составиле,
уре диле и редактирале Јоланда Бошевска,
Лена Секуловска и Цветанка Дамјановска.

„60 години НУУБ ’Св. Климент
Охридски – Битола“, 2005 г., монографија
на Библиотеката. Главен и одговорен
уредник Јелена Петровска, а текстовите ги
подготвиле дел од вработените.

„Приватните библиотеки во Битола“,
Ленче Андоновска, 2006 г. Опфатени се
40 лица чии библиотеки поседуваат над
1000 наслови. Презен тираните приватни
библиотеки се хетерогени и тоа стручни,
општи, по едно лице, а и семејни. Автор е
Ленче Андоновска, а стручни соработници
Гордана Пешевска, Науме Ѓоргиевски и
Благој Николов.

Bo 2007 година ги издадовме следните
изданија:
„Вера Стојчевска Антиќ, персонална
библио графија“. Во библиографијата
се вклучени монографски публикации,
статии и прилози, како и библиографски
единици за животот и творештвото на Вера
Стојчевска-Антиќ. Автори се Цветанка
Дамјановска, Јоланда Бошевска и Лена
Секуловска.
CD – „Oд ризницата на стари книги
во битолските цркви и манастири“,
Цветанка Дамјановска, Јоланда Бошевска,

"Retrospective Homeland Bibliography
'Bitola Newspaper': Articles 1996 – 2000",
2004 Composed of 1548 decimally ordered
bibliographic units. Contains also registers
of titles and authors and a subject register.
Compiled, edited and edited by Jolanda
Boshevska, Lena Sekulovska and Cvetanka
Damjanovska.

"60 years of NIUL 'St. Kliment Ohridski -
Bitola", 2005,
Monograph of the Library. Chief editor Jelena
Petrovska and the texts were prepared by the
employees.

"Private libraries in Bitola", Lenche
Andonovska, 2006. 40 people whose libraries
own over 1000 titles are included. The
presented private libraries are heterogeneous
and include professional, general, one-person,
and family libraries. The author is Lenche
Andonovska and the expert collaborators are
Gordana Peshevska, Naume Gjorgievski and
Blagoj Nikolov.

In 2007, the following editions were
published:
"Vera Stojchevska Antich, personal
bibliography". The bibliography includes
monographic publications, articles and
contributions, as well as bibliographical units
on the life and work of Vera Stojchevska-
Antich. The authors are Cvetanka
Damjanovska, Jolanda Boshevska and Lena
Sekulovska.

CD – "From the treasury of old books in
Bitola's churches and monasteries", Cvetanka
Damjanovska, Jolanda Boshevska, Lena
Sekulovska. The CD is full of authentic photos
of churches, monasteries, old and rare books in
their libraries. Accurate data is also provided

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Лена Секуловска. CD-то изобилува со
автентични фотографии од црквите,
манастирите, старите и ретки книги во
нивните библиотеки. Дадени се точни
податоци и за тоа по колку книги поседува
секоја од овие библиотеки.

„Водач низ НУУБ ’Св. Климент Охридски‘
– Битола“, Ленче Андоновска, 2007
г. Во него опишани се сите оддели во
Библиотеката со цел читателот поблиску
да биде запознаен со организацијата и
работата на истата.

„Значајни личности за Битола“, застапени
се 161 личност кои живееле и твореле во
и за Битола. Се работи за монографска
публикација од група автори: Андоновска
Ленче, Ѓоргиевски Науме, Николов Благој,
Пешевска Гордана, Стефановска Анета и

on how many books each of these libraries
owns.

"A Guide through NIUL 'St. Kliment
Ohridski' – Bitola", Lenche Andonovska,
2007. It describes all the departments in the
Library in order for the reader to be more
familiar with its organization and work.

“Distinguished people for Bitola” 161 people
who lived and worked in and for Bitola are
represented. It is a monographic publication
by a group of authors: Stefanovska Aneta,
Andonovska Lenche, Gjorgievski Naume,
Nikolov Blagoj, Peshevska Gordana and
Taleska Svetlana.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Талеска Светлана.

Bo 2008 година ги издадовме
следните изданија:
Изработено е DVD за НУУБ „Св. Климент
Охридски“ – Битола, кое претставува
докумен тарен филм за Библиотеката во
траење од 17 минути. DVD-то е изработено
на македонски и англиски јазик. Автори
се Андоновска Ленче и Пешевска Гордана,
а дизајнот и изработката се на „Лидер
инженеринг“ – Битола.

„Песни од ракопис до книга“, во која
се застапени оргиналните и досега
необјавени ракописи на Ванчо Николески
кои четириесетина години се чуваат
во роднокрајната збирка на нашата
Библиотека. Во книгата „Песни – од
ракопис до книга“ застапени се вкупно
54 песни, една поема и четири приказни
во стихови, скенирани се 39 страници
од оригиналните ракописи во тетратка,
од кои 19 песни се целосни, а 6 делумно
скенирани. Уредници на книгата се
Стефановска Анета, Ѓоргиевски Науме и
Котевска Милка.

„Значајни личности за Битола –
писатели“, публикацијата претставува
продолжение на „Значајни личности за
Битола“, во која се застапе ни 42 писатели
кои се значајни за Битола. Опфатени се
биографските, како и библио графските
податоци за писателите. Од вкупно 42
писатели, 32 се членови на Друштвото
на писатели на Македонија, од кои
тројца се и академици. Се работи за
монографска публика ција од група автори,
и тоа Андоновска Ленче, Ѓоргиевски
Науме, Николов Благој, Пешевска Гордана,
Стефановска Анета и Талеска Светлана.

In 2008, the following editions were
published:
DVD about the NIUL 'St. Kliment Ohridski'
– Bitola, which is a 17-minute documentary
about the Library. The DVD is made in
Macedonian language and English language.
The authors are Andonovska Lenche and
Peshevska Gordana and the design and
production are by "Leader Engineering" -
Bitola.

"Poems from Manuscript to Book",
which contains the original and previously
unpublished manuscripts of Vancho Nikoleski,
which have been kept in the Homeland
Collection of our Library for forty years. The
book "Poems - from manuscript to book"
contains a total of 54 poems, one poem and
four stories in verse, 39 pages of the original
manuscripts in a notebook have been scanned,
of which 19 poems are complete and 6
partially scanned. The editors of the book are
Stefanovska Aneta, Gjorgievski Naume and
Kotevska Milka.

“Distinguished people for Bitola-writers”
the publication is a continuation of
“Distinguished people for Bitola”, with features
42 writers who are significant for Bitola. The
book includes biographies of these individuals.
Out of a total of 42 writers, 32 are members of
the Writers' Association of Macedonia, three
of whom are academics. It is a monographic
publication by a group of authors, namely
Andonovska Lenche, Gjorgievski Naume,
Nikolov Blagoj, Peshevska Gordana,
Stefanovska Aneta and Taleska Svetlana.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

„Библиографија на НУУБ ’Св. Климент
Охридски‘ – Битола (1945 – 2008)“,
односно од нејзиното основање па сè до
2008 година. Библиографијата се состои
од 930 записи и прилози и во неа која се
опфатени скоро сите изданија, статии од
најразлични весници, списа нија секаде
каде има пишувано за Библиотеката.
Составувачи на Библиографијата се
Бошевска Јоланда, Дамјановска Цветанка и
Секуловска Лена.

Џебно издание „Свети Климент
Охридски“ од проф. д-р Вера Стојчевска
Антиќ, изработено е во мал формат и
претставува џебно издание кое е многу
корисно и може да им послужи на голем
број ученици, студенти и на сите граѓани
кои се заинтересирани за свети Климент
Охридски. Застапено е „Пофалното слово“
од еден анонимен ученик на свети Климент
Охридски кој во 886 година во Охрид ги
удрил темелите на Охридската книжевна
школа како прв нејзин учител. Застапени
се, покрај основните историски податоци за
работата на првоучителот кој се истакнал
како прв учител и застапен е избор од
поезија која го возвишува ликот и делото
на свети Климент Охридски.

„Поетски бранувања 2008“ (Билтен бр.
15), кој содржи избор на поетски творби од
ученици од основните училишта од Битола,
учесници на лите ратурната средба. Уредник
на билтенот е Илче Стојановски.
Bo 2009 година ги издадовме
следните изданија:
„Книжевен зборник на битолски
писатели“, во кој се застапени 11 автори
од кои пет поети, пет прозаисти и еден
критичар. Основните критериу ми за
влез во овој зборник се писателот да е

“Bibliography about NIUL 'St. Kliment
Ohridski' – Bitola (1945 – 2008)“, that is,
from its founding until 2008. The bibliography
consists of 930 entries and contributions,
and includes almost all publications, articles
from various newspapers, magazines, and
everywhere else where the Library has been
written about. Compilers of the Bibliography
are Boshevska Jolanda, Damjanovska Cvetanka
and Sekulovska Lena.

Manual for „St. Kliment Ohridski“ by the
prof. PhD Vera Stojčevska Antić, is made in
a small format and is a pocket edition that
is very useful and can serve a large number
of students, students and all citizens who
are interested in Saint Clement of Ohrid. It
contains the "Praise Speech" by an anonymous
student of Saint Clement of Ohrid who in 886
in Ohrid laid the foundations of the Ohrid
Literary School as its first teacher. In addition
to the basic historical data about the work of
the first teacher who distinguished himself as
the first teacher, it also contains a selection of
poetry that exalts the character and work of
Saint Clement of Ohrid.

„Poetic ripples 2008“(Bulletin no.15),
which contains a selection of poetic works
by students from primary schools in Bitola,
participants in the literary meeting. Ilche
Stojanovski is the editor of the Bulletin.

In 2009, the following editions were
published:
"Literary collection of Bitola writers",in
which 11 authors are represented, five of
whom are poets, five prose writers and one
critic. The basic criterion for this collection is
the writer to be from Bitola, lives and works
in Bitola and is a member of the Macedonian
Writer’s Association. The writers in the

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

од Битола, да живее и твори во Битола и
да е член на Друштвото на писатели на
Македонија. Писате лите во Зборникот
се застапени со фотографии, био-
библиографски податоци и со по десет
стра ници антологиски избор од нивното
творештво. Зборникот е двојазичен,
односно целосно е преведен на англиски
јазик. Автори на „Книжевниот зборник на
битолски писатели“ се Андоновска Ленче и
Пешевска Гордана;

„Раскази и народни песни – од
ракопис до книга“, во која се застапени
оргиналните ракописи на Ванчо Николески
кои четириесетина години се чуваат
во роднокрајната збирка на нашата
Библиотеката. Книгата содржи вкупно
осум раскази, од кои еден е недовршен,
еден извадок од расказ, како и триесет
и четири народни песни од Дебарца
собрани од Ванчо Николески, поделени
во три циклуси: љубовни, хумористични
и сатирични и разни песни. Уредници на
книгата се Стефановска Анета и Ѓоргиевски
Науме. Соработници се Милка Котевска и
Илче Стојановски.

„Библиотеките во Битола“, публикација
во која се застапени развојот на
писмото како основа за појавата на
првите библиотеки, текот и развојот
на библиотеките во Битола и Битолско
од нивниот почеток па сè до денес. Во
книгата се редоследно застапени сите
видови библиотеки кои постоеле и
постојат во Битола и Битолско. Книгата е
печатена во боја и е преведена на англиски
јазик. Автори на книгата „Библиотеките
во Битола“ се Анета Стефановска и
Науме Ѓоргиевски, а соработници Ѓорѓи
Димовски-Цолев, Милка Котевска и Илче

Collection are represented with photographs,
bio-bibliographic data and a ten-page
anthological selection of their work. The
collection is bilingual, i.e. it is fully translated
into English. The authors of the "Literary
Collection of Bitola Writers" are Andonovska
Lenche and Peshevska Gordana;

"Short Stories and Folk Songs - From
Manuscript to Book", in which the original
manuscripts of Vancho Nikoleski are
represented, which have been kept in the
Homeland Collection of our Library for forty
years. The book contains a total of eight short
stories, one of which is unfinished, one excerpt
from a short story, as well as thirty-four folk
songs from Debarca collected by Vancho
Nikoleski, divided into three cycles: love,
humorous and satirical, and miscellaneous
songs. The editors of the book are Stefanovska
Aneta and Gjorgievski Naume. Collaborators
are Milka Kotevska and Ilche Stojanovski.

"Libraries in Bitola", A publication that
presents the development of writing as the
basis for the emergence of the first libraries,
the course and the development of libraries
in Bitola and the Bitola region from their
beginnings to the present day. The book
presents in order all types of libraries that
have existed and exist in Bitola and the Bitola
region. The book is printed in color and has
been translated into English. The authors
of the book "Libraries in Bitola" are Aneta
Stefanovska and Naume Gjorgievski, and
collaborators are Gjorgi Dimovski-Colev,
Milka Kotevska and Ilche Stojanovski.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Стојановски.
DVD-ROM „Од ризницата на стари книги
во црквите во Битолско“, го сочинуваат
4 дела, и тоа: вовед (најстара та црква во
Битолско е во с. Барешани од 1836 г. a
најстарата книга се наоѓа во с. Драгош
испечатена во 1671 г.), села – 13, цркви и
манастири – 15 и галерија од најстарите
книги и тоа во оригинал. Автори се
Цветанка Дамјановска, Јоланда Бошевска
и Лена Секуловска. Дизајн и изработка
„Лидер инженеринг“ – Битола.

„Водич низ периодиката во НУУБ ’Св.
Климент Охридски‘ – Битола“, во кој е
опфатен целокупниот фонд на периодични
изданија кој ги поседува Библиотеката од
нејзиното основање па до денес. Автори
на Водичот се Лидија Мирчев ска и Милка
Котевска.

„Од љубов кон Пелистер засекогаш на
Еверест“, брошура издадена по повод 20
години од смртта на Димитар Илиевски-
Мурато која ја подготви и преведе на
англиски јазик д-р Николче Велјановски.
На 10 мај 1989 година Димитар Илиевски-
Мурато се искачи на врвот Монт Еверест
(8.848 m) исполнувајќи ја судбин ската
мисија во својот живот.

„Каталог на стари и ретки книги во
НУУБ ’Св. Климент Охридски‘ – Битола“,
во кој се застапени вкупно 50 наслови
на монографски публикации издадени
во периодот од 1893 до 1946 година.
Каталогот е испечатен во боја, во кој,
покрај фотокопијата (изгледот на книгата),
дадени се и основните библиотечни
показатели како насловот на книгата,
авторот, местото и годината на издавање.
Податоците се дадени во оригинал. Автор

DVD-ROM "From the treasury of old
books in the churches of Bitola", It consists
of 4 parts, namely: introduction (the oldest
church in Bitola is in the village of Bareshani
from 1836 and the oldest book is in the
village of Dragosh printed in 1671), villages
– 13, churches and monasteries – 15 and a
gallery of the oldest books, all in the original.
Authors are Cvetanka Damjanovska, Jolanda
Boshevska and Lena Sekulovska. The design
and the production were created by "Leader
Engineering" – Bitola.

"Guide to periodicals in NIUL 'St. Kliment
Ohridski' – Bitola“, which includes the entire
collection of periodicals owned by the Library
from its founding to the present day. The
authors of the Guide are Lidija Mirchevska and
Milka Kotevska.

"From love for Pelister forever on Everest", a
brochure published on the occasion of the 20th
anniversary of the death of Dimitar Ilievski-
Murato, prepared and translated into English
language by PhD Nikolche Veljanovski. On
May 10th, 1989, Dimitar Ilievski-Murato
climbed to the top of Mount Everest (8,848 m),
fulfilling the fateful mission of his life.

"Catalogue of Old and Rare Books in NIUL
'St. Kliment Ohridski' – Bitola“, which
contains a total of 50 titles of monographic
publications published in the period from
1893 to 1946. The catalog is printed in color,
in which, in addition to the photocopy (the
layout of the book), the basic library indicators
such as the title of the book, the author, the
place and the year of publication are given. The
data is given in original. The author is Lenche
Andonovska, and the professional collaborator
is Peshevska Gordana.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

е Ленче Андоновска, а стручен соработник
Пешевска Гордана.

„Каталог на книги од одделението за
деца“, во кој се застапени само дел од
најактуелните изданија на сликовници,
слободна литература и енциклопедии
со кои сакаме на современ начин да
ги информираме младите читатели за
содржините што ги нуди одделението за
деца. Автор на каталогот е Олга Кузманова.

„Поетски бранувања 2009“ (Билтен бр.
16), кој содржи песни избор на поетски
творби од ученици од основните училишта
од Битола, учесници на литературната
средба. Уредник на Билтенот е Илче
Стојановски.

Во 2010 година од НУУБ „Св.
Климент Охридски“ беа публикува ни
повеќе изданија.
„Значајни личности за Битола –
култура“, составувачи на публикацијата
се Андоновска Ленче, Ѓоргиевски
Науме, Николов Благој, Пешевска
Гордана, Стефановска Анета и Талеска
Светлана. Разработени се и внесени 59
нови личности од областа на културата:
театар, архитектура, сликарство, музика,
археологија, библиоте карство и спорт.
Личностите се застапени со фото гра фии и
двојазичен текст, напоредно на македонски
и на англиски јазик, за животот и делото на
соодветната личност.

„Библиотеките во црквите и манасти-
рите во Преспанско–пелаго нискиот
регион“ од авторите Анета Стефановска и
Науме Ѓоргиевски и соработниците Илче
Стојановски и Зоран Јанакиевски. Ова
двојазично издание, на македонски и на

"Book catalogue from the children's
department", which features only some of
the most current editions of picture books,
free literature and encyclopedias with which
we want to inform young readers in a modern
way about the content offered by the children's
department. The author of the catalog is Olga
Kuzmanova.

"Poetic Ripples 2009" (Bulletin No. 16), which
contains poems, a selection of poetic works
by students from primary schools in Bitola,
participants in the literary meeting. The editor
of the Bulletin is Ilche Stojanovski.

In 2010, the following editions were
published:
“Distinguished people for Bitola-culture“,
The compilers of the publication are
Andonovska Lenche, Gjorgievski Naume,
Nikolov Blagoj, Peshevska Gordana,
Stefanovska Aneta and Taleska Svetlana. 59
new personalities from the fields of culture
have been developed and entered: theater,
architecture, painting, music, archaeology,
librarianship and sports. The persons are
represented with photographs and bilingual
text, in Macedonian and English, about the life
and work of the each person.

"Libraries in churches and monasteries in
the Prespa-Pelagonia region" by authors
Aneta Stefanovska and Naume Gjorgievski
and collaborators Ilche Stojanovski and
Zoran Janakievski. This bilingual edition, in
Macedonian language and English language,
traces the course of the historical development
of churches and monasteries in Macedonia,
the significance and role of the creators and
founders of Slavic and Macedonian literacy.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

англиски јазик, го проследува текот на
историс киот развој на црквите и манас-
тирите во Македонија, значењето и улогата
на создавачите и осново полож ниците на
словенската и македонска писменост.

„Повоените македонски писатели низ
страни ците на периодиката во НУУБ ’Св
Климент Охридски‘ - Битола“ од авторите
Милка Котевска и Лидија Мирчевска
е публикација наменета за практична
употреба на читателите – корисници на
Библиотеката. Книгата содржи податоци
за претставниците на првата повоена
македонска генерација литературни
творци, кои своето разновидно книжевно
дело го создале во текот и веднаш по
Народноослободителната борба.

„Од читалиште до библиотека“ – каталог
по повод 65 години од постоењето на
НУУБ „Св. Климент Охридски“ – Битола
и 150 години од првото читалиште во
Битола. Текстот и подготовката на оваа
публикација се на д-р Николче Вељановски
во соработка со Зоран Јанакиевски.
Содржи текстови и фотографии во боја кои
се однесуваат на почетоците и развојот на
библиотеките, читалиш тата и печатниците
во сите историски периоди во регионот на
Битола и Битолско.

„Зборник на научни трудови од научната
средба ’1100 години од смртта на Св.
Наум Охридски‘“. Уредник на зборникот
е Ленче Андоновска, а соработник
Гордана Пешевска. Средбата и Зборникот
се реализирани како одобрен проект
во одделот за библиотечна дејност
при Министер ството за култура на Р.
Македонија. На средбата присуствуваа
познати стручњаци од соодветната област

"Post-war Macedonian writers through
the pages of periodicals in NIUL 'St.
Kliment Ohridski' – Bitola" by the authors
Milka Kotevska and Lidija Mirchevska, is
a publication intended for practical use by
readers - users of the Library. The book
contains data on the representatives of the
first post-war Macedonian generation of
literary creators, who created their diverse
literary work during and immediately after the
National Liberation Struggle.

"From reading room to library" – catalogue
on the occasion of 65 years of the existence of
the National Institution –University Library
"St. Kliment Ohridski" - Bitola and 150 years
of the first reading room in Bitola. The text
and preparation of this publication are by
PhD Nikolche Veljanovski in collaboration
with Zoran Janakievski. It contains texts and
color photographs relating to the beginnings
and development of libraries, reading rooms
and printing houses in all historical periods in
Bitola and Bitola region.

"Collection of scientific papers from the
scientific meeting 1100 years since the
death of St. Naum of Ohrid'" The editor of
the collection is Lenche Andonovska, and the
associate is Gordana Peshevska. The meeting
and the collection were realized as an approved
project in the Department of Library Activities
of the Ministry of Culture of the Republic of
Macedonia. The meeting was attended by well-
known experts from the relevant field with
their scientific papers from different aspects of
treating the topic.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

со свои научни трудови од различни
аспекти на третирање на темата.

„Ѓорѓи Димовски-Цолев – персонална
библио графија“ – составиле, уредиле
и редакти рале Јоланда Бошевска, Лена
Секуловска и Цветанка Дамјановска.
Оваа публикација е издадена во рамките
на едицијата „Познати личности“ која ги
опфаќа роднокрајните автори од нашиот
град. Во Библиографијата се вклучени
монографски публикации, статии и
прилози, како и библио графски единици
за животот и творештвото на Ѓорѓи
Димовски-Цолев, вкупно 414 библио-
графски единици. Истите се подредени
азбучно, а класифицирани се според
Универзална децимал на класификација.
Библиографијата содржи регистар на
наслови, регистар на автори, како и
посебно пагиниран прилог – фотокопии од
статии, прилози и фотографии.

Во 2011 година беа публикувани
следните изданија:
„Значајни личност за Битола –
образование и наука“, од авторите Анета
Стефановска, Науме Ѓоргиевски, Светлана
Талевска, Ленче Андоновска, Благој
Николов, Јоланда Бошевска и Гордана
Пешевска. Публикацијата е четврта по
ред од едицијата „Значајни личности за
Битола“. Во неа се опфатени 86 личности
од областа на образованието и науката.
Личностите се застапени со фотографии и
двојазичен текст на македонски и англиски
јазик, со податоци за животот и делото на
соодветната личност.

„НУУБ ’Св. Климент Охридски‘ во
меѓународната соработка“, (книга и DVD)
од авторите Анета Стефановска, Науме

"Gjorgji Dimovski-Colev - personal
bibliography" – compiled, edited by
Jolanda Boshevska, Lena Sekulovska and
Cvetanka Damjanovska. This publication
is published within the framework of the
edition "Distinguished People" which includes
authors from our hometown. The Bibliography
includes monographic publications, articles
and contributions, as well as bibliographic
units on the life and work of Gjorgji Dimovski-
Colev, a total of 414 bibliographic units.
They are arranged alphabetically and are
classified according to the Universal Decimal
Classification. The Bibliography contains a
register of titles, a register of authors, as well as
a specially paginated appendix - photocopies
of articles, contributions and photographs.

In 2011, the following editions were
published:
„Distinguished people for Bitola –
education and science“, by the authors Aneta
Stefanovska, Naume Gjorgievski, Svetlana
Taleska, Lenche Andonovska, Blagoj Nikolov,
Jolanda Boshevska and Gordana Peshevska.
The publication is the fourth in a row from the
edition "Distinguished people for Bitola". It
includes 86 persons from the field of education
and science. The persons are represented with
photographs and bilingual text in Macedonian
and English language, with data about the life
and work of the respective person.

„NIUL 'St. Kliment Ohridski' – Bitola ‘ in the
international cooperation“, (book and DVD)
by the authors Aneta Stefanovska, Naume
Gjorgievski, Blagoj Nikolov and Jolanda
Boshevska.
Contributors to the book are Zoran
Janakievski, Ilche Stojanovski and Aleksandar
Krstev. The title of the book itself associates
with a greater significance and role of

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Ѓоргиевски, Благој Николов и Јоланда
Бошевска. Соработници во книгата се
Зоран Јанакиевски, Илче Стојановски и
Александар Крстев. Самиот наслов на
книгата асоцира на едно поголемо значење
и улога на една универзитетска библиотека
не само во рамките на државата, туку и
надвор од неа. Во вториот дел е преводот на
англиски јазик.

„Повоените македонски писатели низ
страни ците на периодиката во НУУБ
’Св. Климент Охридски‘ – Битола II“,
од составувачите Милка Котевска и
Лидија Мирчевска. На 245 страници се
застапени 25 писатели, поети, раскажувачи,
романсиери, драмски автори, критичари,
публицисти и писатели за деца, подредени
азбучно со биографски податоци и
библиографски единици кои содржат
критички осврти за нив.

„Библиотеките на Универзитетот ’Св.
Климент Охридски‘ – Битола“, од авторите
Анета Стефановска и Науме Ѓоргиевски.
Соработници се Благој Николов и Зоран
Јанакиевски. Во книгата се претставени
специјализираните библи отеки на
Универзитетот во Битола. За секоја
библиотека се спомнува просторноста и
бројот на книги и списанија.

Во 2012 година беа публикувани
следните изданија:
„Библиотечната дејност во Битола и
Битолско. Книга 1, Од зачетоците до
1974 година“. Составувачи се Анета
Стефановска, Науме Ѓоргиевски, Илче
Стефановски, Гордана Пешевска, Јоланда
Бошевска, Цветанка Дамјанов ска, Благој
Николов и Зоран Јанакиевски. Во книгата
е прикажан историски пресек на развој-

university library not only within the country,
but also outside it. The second part contains
the English translation.

“Post-war Macedonian writers through
the pages od the periodical editions in the
NIUL 'St. Kliment Ohridski' – Bitola II”,
by the compilers Milka Kotevska and Lidija
Mirchevska. 25 writers, poets, storytellers,
novelists, playwrights, critics, publicists and
children’s writers are represented on 245 pages
are arranged alphabetically with biographical
data and bibliographic units that contain
critical reviews about them.

„University Libraries in 'St. Kliment
Ohridski' – Bitola“, by the authors Aneta
Stefanovska and Naume Gjorgievski.
Collaborators are Blagoj Nikolov and Zoran
Janakievski. The book presents the specialized
libraries in the University of Bitola. For each
library, the space and number of books and
magazines are mentioned.

In 2012, the following editions were
published:
"Library Activities in Bitola and the Bitola
Region. Book 1, From the Beginnings to
1974". Compilers are Aneta Stefanovska,
Naume Gjorgievski, Ilche Stefanovski,
Gordana Peshevska, Jolanda Boschevska,
Cvetanka Damjanovska, Blagoj Nikolov
and Zoran Janakievski. The book presents
a historical overview of the development
of library activity from the ancient period,
through medieval monasteries, to modern
times. This book provides an overview of the
beginnings and development of the Library
from its establishment until 1974. It also
contains short biographies of all employees of
the Library until that year.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

от на библиотечната дејност од античкиот
период, преку средновековните манастири,
па до поново време. Во оваа книга направен
е преглед на почетоците и развојот на
Библиотеката од нејзиното формирање до
1974 г. Содржи и кратки биографии на сите
вработени во Библиотеката до таа година.

„НУУБ ’Св. Климент Охридски‘ –
Битола“ – DVD, документарен филм
за Библиотеката, во времетраење од
17 минути, двојазично (на македонски
и англиски јазик), сценарио на Анета
Стефановска, Науме Ѓоргиевски и Благој
Николов.

Во 2013 година беа публикувани
следните изданија:
„БИБЛИОТЕЧНАТА дејност во Битола и
Битолско. Кн. 2, Од 1974 година до 2013“.
Составувачи: Анета Стефановска, Науме
Ѓоргиевски, Илче Стојановски, Гордана
Пешевска, Јоланда Бошевска, Цветанка
Дамјановска, Благој Николов, Зоран
Јанакиевски.

„Развојот на библиотекарството во
Битола и Битолско и видови библиотеки“.
Автори: Анета Стефановска, Науме
Ѓоргиевски, Благој Николов.

„Зборник на научни трудови од
Работилницата за значењето на книгата“,
главен и одговорен уредник Ленче
Андоновска, Гордана Пешевска.

Во 2014 година беа публикувани
следните изданија:
„Каталог на дробен печат“, Составувачи:
Ленче Андоновска, Гордана Пешевска.

„NIUL 'St. Kliment Ohridski' – Bitola“ –
DVD, documentary film about the Library, 17
minutes long, bilingual (in Macedonian and
English language), script by Aneta Stefanovska,
Naume Gjorgievski and Blagoj Nikolov.

In 2013, the following editions were
published:
"Library Activity in Bitola and the Bitola
Region. Vol. 2, from 1974 to 2013". Compiled
by: Aneta Stefanovska, Naume Gjorgievski,
Ilche Stojanovski, Gordana Peshevska, Jolanda
Boshevska, Cvetanka Damjanovska, Blagoj
Nikolov, Zoran Janakievski.

"The Development of Librarianship in
Bitola and the Bitola Region and Types
of Libraries." Authors: Aneta Stefanovska,
Naume Gjorgievski, Blagoj Nikolov.
"Collection of scientific papers from the
workshops on the Meaning of the Book", Chief
Editors Lenche Andonovska and Gordana
Peshevska.

In 2014, the following editions were
published:
„Catalogue for the Collection of the
promotion material“, Compiled by: Lenche
Andonovska, Gordana Peshevska.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Во 2015 година беа публикувани
следните изданија:
„Радован П. Цветковски : персонална
библиографија“, составиле, уредиле и
редактирале Јоланда Бошевска, Гордана
Пешевска, Цветанка Дамјановска.

Во 2016 година беа публикувани
следните изданија:
„Книгата и библиотеката - мостови кон
ненасилна комуникација кај младите :
зборник на стручни трудови“, главен и
одговорен уредник Ленче Андоновска,
Гордана Пешевска.

Во 2017 година беа публикувани
следните изданија:
„Библиографија на магистерски трудови
и докторски дисертации одбранети на
Универзитетот „Св. Климент Охридски”
- Битола : 1991 - 2016“, составиле, уредиле
и редактирале Јоланда Бошевска, Гордана
Пешевска.

„Млади поетски перформанси : (избор на
поетски творби)“, уредници Фатма Бајрам
Аземовска, Илче Стојановски.

Во 2018 година беа публикувани
следните изданија:
„Млади поетски перформанси : (избор на
поетски творби). Кн. 2“, уредници Фатма
Бајрам Аземовска, Илче Стојановски,
Зоран Јанакиевски.

„Креирај - слемирај : (избор на поетски
творби), уредници Фатма Бајрам
Аземовска, Илче Стојановски.

Во 2019 година беа публикувани
следните изданија:
„Млади поетски перформанси : (избор на

In 2015, the following editions were
published:
"Radovan P. Cvetkovski: personal
bibliography", compiled and edited by Jolanda
Boshevska, Gordana Peshevska and Cvetanka
Damjanovska.

In 2016, the following editions were
published:
"Books and libraries - bridges to non-
violent communication among young
people: collection of professional papers",
Chief Editor Lenche Andonovska, Gordana
Peshevska.

In 2017, the following editions were
published:
“Bibliography of master's theses and
doctoral dissertations defended at the
University ‘St. Kliment Ohridski’ - Bitola:
1991 - 2016”, compiled, arranged and edited
by Yolanda Boshevska, Gordana Peshevska.

"Young poetic performances: (selection
of poetic works)", editors Fatma Bajram
Azemovska, Ilche Stojanovski.

In 2018, the following editions were
published:
"Young poetic performances: (selection
of poetic works). Vol. 2", editors Fatma
Bajram Azemovska, Ilche Stojanovski, Zoran
Janakievski.

„Create - Slam: (selection of poetic works)“,
editors Fatma Bajram Azemovska, Ilche
Stojanovski.

In 2019, the following editions were
published:
"Young poetic performances: (selection
of poetic works). Vol. 3", editors Fatma

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

поетски творби). Кн. 3“, уредници Фатма
Бајрам Аземовска, Илче Стојановски,
Зоран Јанакиевски.

„Конференција за сеќавање, одговорност
и препознатливост на Ромите жртви на
Холокаустот“
Прва конференција за сеќавање,
одговорност и препознатливост на
Ромите жртви на Холокаустот : жртвите
на Холокаустот во Република Северна
Мaкедонија : зборник на стручни трудови,
уредници Моника Марковска, Фатма
Бајрам Аземовска.

Во 2020 година беа публикувани
следните изданија:
„Љубомир Трифуновски : персонална
библиографија“, составиле и уредиле:
Гордана Пешевска, Ленче Андоновска,
Јоланда Бошевска.

„Училишните библиотеки во Битола и
Битолско : зборник на стручни трудови“,
главен и одговорен уредник Ленче
Андоновска, Гордана Пешевска.

Во 2021 година беа публикувани
следните изданија:
„Роднокрајни автори [Мултимедијален
ЦД-РОМ] : аудио записи“, раководители
на проектот Ленче Андоновска, Гордана
Пешевска. - Битола : Национална установа
- Универзитетска библиотека „Св. Климент
Охридски”, 2021. - 1 оптички диск (ЦД-
РОМ) : звук, боја ; 12 см

„РОМАБЦ- за Западниот Балкан развој
на иновативни инструменти за борба
против функционалната неписменост
на Ромите на Западниот Балкан” :
интелектуален производ 2 : прирачник за

Bajram Azemovska, Ilche Stojanovski, Zoran
Janakievski.

„Conference on remembrance, responsibility
and recognition of Roma victims of
the Holocaust”, First Conference on
Remembrance, Responsibility and Recognition
of Roma Victims of the Holocaust: Victims
of the Holocaust in the Republic of North
Macedonia: Collection of Professional Papers,
Editors Monika Markovska, Fatma Bajram
Azemovska.

The following editions were
published in 2020:
"Ljubomir Trifunovski: personal
bibliography", compiled and edited by:
Gordana Peshevska, Lenche Andonovska and
Jolanda Boshevska.

"School Libraries in Bitola and the Bitola
Region: Collection of Professional Papers",
Chief Editors: Lenche Andonovska, Gordana
Peshevska.

The following editions were
published in 2021:
"Native Authors [Multimedia CD-ROM]:
audio recordings", project managers Lence
Andonovska, Gordana Peshevska. - Bitola:
National Institution - University Library "St.
Kliment Ohridski", 2021. - 1 optical disc (CD-
ROM) : sound, color ; 12 cm

"ROMABC - for the Western Balkans,
development of innovative instruments to
combat functional illiteracy among Roma in
the Western Balkans" intellectual product 2: a
manual for teachers for literacy of adult Roma,
editor: Violeta Stevanovska. Other editors:
Gordana Anastasova, Ljupka Petkova, Fatma
Bajram Azemovska, Viktorija Mihajlovska.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

наставници за описменување на возрасните
Роми, уредник: Виолета Стевановска.
Други уредници: Гордана Анастасова,
Љупка Петкова, Фатма Бајрам Аземовска,
Викторија Михајловска.

Во 2022 година беа публикувани
следните изданија:
„Буквите наши за мисли неискажани
: (избор на литературни творби). Кн.
1“, уредници Фатма Бајрам Аземовска,
Гордана Ѓоргиевска - Неделковски, Зоран
Јанакиевски.

„Младите поети пишуваат за планетата
Земја : (избор на литературни творби).
Кн. 1“, уредници Фатма Бајрам Аземовска,
Гордана Ѓоргиевска - Неделковски, Зоран
Јанакиевски

„Буквите наши за мисли неискажани
: (избор на литературни творби). Кн.
1“, уредници Фатма Бајрам Аземовска,
Гордана Ѓоргиевска - Неделковски, Зоран
Јанакиевски.

Во 2023 година беа публикувани
следните изданија:
„Библиографија на изданија на НУУБ
„Св. Климент Охридски“-Битола : 1945-
2023“, составиле, уредиле и редактирале
Гордана Пешевска, Ленче Андоновска.

Во 2024 година беа публикувани
следните изданија:
Библиографија на „Библиотечен тренд“
списание на НУУБ “Св. Климент
Охридски”–Битола : 2003-2023, составиле
и уредиле Гордана Пешевска, Ленче
Андоновска, Катерина Пејкоска.

„Сјајни ѕвезди : бајки раскажани од роми

The following editions were
published in 2022:
"Our Letters for Unspoken Thoughts:
(selection of literary works). Book 1",
editors Fatma Bajram Azemovska, Gordana
Gjorgievska - Nedelkovski, Zoran Janakievski.

"Young poets write about planet Earth:
(selection of literary works). Vol. 1",
editors Fatma Bajram Azemovska, Gordana
Gjorgievska - Nedelkovski, Zoran Janakievski

"Our Letters for Unspoken Thoughts:
(selection of literary works). Book 1“,
editors Fatma Bajram Azemovska, Gordana
Gjorgievska - Nedelkovski, Zoran Janakievski

The following editions were
published in 2023:
"Bibliography of editions of National
Institution University Library "St. Kliment
Ohridski"–Bitola: 1945-2023“, compiled,
arranged and edited by Gordana Peshevska,
Lenche Andonovska.

The following editions were
published in 2024:
Bibliography of "Library Trend" magazine
of the National Institution University Library
"St. Kliment Ohridski"–Bitola: 2003-2023,
compiled and edited by Gordana Peshevska,
Lence Andonovska, Katerina Pejkoska.

"Shining Stars: Fairy Tales Told by the Roma
People of Europe", collected and edited by
Fatma Bajram Azemovska, Jelena Petrovska,
Viktorija Mihajlovska.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

од Европа“, собрале и уредиле Фатма
Бајрам Аземовска, Јелена Петровска,
Викторија Михајловска.
„Слатки горчини : (избор на литературни
творби од група автори)“, уредници
Гордана Ѓоргиевска-Неделковски, Фатма
Бајрам Аземовска.

19 Зборници на излагања од
Роднокрајните средби со битолските
писатели од Македонија, (2009 – 2024 год.).
Главен и одговорен уредник на Зборникот
до 2022 година е д-р Николче Вељановски,
а потоа м-р Гордана Ѓоргиевска -
Неделковски.

59 броја од списанието „Библиотечен
тренд“, (2003 - 2024 год.). Главен и
одговорен уредник на Зборникот до 2022
година е д-р Николче Вељановски, а потоа
Маријан Колевски.

"Sweet Bitterness: (a selection of literary
works by a group of authors)", Editors: MA
Gordana Gjorgievska – Nedelkovski and MA
Fatma Bajram Azemovska.

19 Collection of presentations from the
Homeland Meetings with Bitola Writers
from Macedonia, (2009 – 2024). The Chief
Editor of the Proceedings until 2022 is PhD
Nikolche Veljanovski and then MA Gordana
Gjorgievska – Nedelkovski.

59 issues of the magazine "Library Trend",
(2003 – 2024) The Chief Editor of the
Proceedings until 2022 is PhD Nikolche
Veljanovski and then Marijan Kolevski.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

Организационата поставеност
на работата во Библиотеката

Сектор: Комплетирање и
обработка на библиотечен
материјал, библиографии и

збирки

Одделението за комплетира-
ње на библиотечен материјал е
организациска единица во рамките на
една библиотека која се занимава со
набавка, евидентирање и организирање на
библиотечниот материјал. Ова Одделение
е одговорно за развој на библиотечниот
фонд, обезбедувајќи им достапни и
релевантни информации на корисниците.
Основни задачи на ова Одделение
за комплетирање е набавка на библиотечен
материјал (книги, списанија, аудиовизуелни
материјали и др.). Набавката се врши
според потребите на корисниците и според
развојната политика на Библиотеката и
на расположливите финансиски средства.
Во нашата библиотека, преку програмата
COBISS 3 / Набавка, како и Влезната книга
за монографски публикации, се врши
евиденција и комплетирање на набавениот
и обработен фонд што пристигнал
во Библиотеката како задолжителен
примерок, меѓубиблиотечна размена,
купување и подарок.
Одделението за комплетирање на
библиотечен материјал е од клучно значење
за функционирањето на Библиотеката.
Ова Одделение подразбира континуирана
набавка на монографски публикации

The organizational structure of the
work in the Library

Department for completion and
processing of library

material, bibliographies and
collections

This department is an
organizational unit within the Library that
is responsible for acquiring, recording, and
organizing library material. It is responsible for
developing the library collection and providing
users with accessible and relevant information.
The main tasks of the department are:
Acquisition of library material (acquisition of
books, journals, audio-visual materials, etc.).
Acquisition is carried out based on the needs
of the users, the development policy of the
library and the available financial resources.
In our library, the COBISS 3 / Acquisition
program and the Entry Book for Monographic
Publications are used to record and complete
the acquired and processed collection that
has arrived at the library via legal deposit,
interlibrary exchange, purchase and gift.
The Department for Completing
Library Materials is of crucial importance for
the functioning of the library. This department
involves the continuous acquisition of
monographic publications, constant
monitoring of the publishing production in
our country and the world. The cataloguing of
monographic publications begins with their
entry in the Entry Book, making book lists
and then follows the technical processing of
monographic publications and their entry in

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

и постојано следење на издавачката
продукција во нашата земја и во светот.
Каталошката обработка на монографските
публикации започнува со нивно
внесување во Влезната книга и правење
листи со книги. Потоа следува техничка
обработка на монографските публикации
и нивно внесување во програмата COBISS
3 / Набавка. Таму се внесуваат сите книги
и фактури од набавката. Задолжителниот
примерок се внесува само во Влезната
книга и, како и другите монографски
публикации, преку листите со книги се
распределува за каталошка обработка.
По обработката, купените и подарените
монографски публикации кои се купени,
подарени и кои се задолжителен примерок,
се внесуваат повторно во Влезната книга со
нивниот ID-број, со инвентарен број и со
сигнатурата.
Ова Одделение е клучно за
одржување на квалитетот и за ажурирање
на библиотечниот фонд, затоа што
обезбедува пристап до современи извори

Вера Марковска, библиотекар
Vera Markovska, librarian

the COBISS 3 / Acquisition program, where
all books and invoices from the purchase are
entered. The legal deposit copy is entered only
in the Entry Book and like other monographic
publications, it is distributed for cataloguing
processing through the book lists. After the
processing, monographic publications that
have been purchased, donated and that are
legal, deposit copies are entered again in the
Entry Book with their ID number, inventory
number and the book's signature.
This department is crucial for
maintaining the quality and the updating of
the library collection because it provides users
with access to modern sources of knowledge.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

на знаење за корисниците.
Одделението за обработка
на монографски публикации постои
во Библиотеката од почетокот на
нејзиното основање. Во првите години
библиографскиот опис на публикациите
се врши рачно. Потоа, во процесот на
обработка на библиотечен материјал се
употребуваат машини за пишување, а
каталожните картончиња се распоредуваат
во разновидни библиотечни каталози.
Со воведувањето на автоматизација на
библиотечните процеси, во почетокот
на 90-тите години, во ова Одделение
почнуваат да се применуваат терминалите,
односно компјутерите. Во изминатите
80 години Одделението напредува во
секој поглед. Напредокот се забележува
и од зголемениот број читатели од сите
возрасти, а тоа, секако, е показател
за успешноста на нашата дејност. Во
Одделението секојдневно пристигнуваат
книги кои веќе поминале низ техничка
обработка, па се врши стручна обработка
на монографски публикации според
меѓународни стандарди и правила.
За стручна обработка на библиотеч-
ниот материјал во нашата Библиотека
се применува програмска поддршка на
системот COBISS (Кооперативен онлајн
библиографски информативен систем
и сервиси), прифатен од страна на сите
библиотеки во Македонија и, делумно, во
регионот. Денес, за библиографски опис на
публикациите се употребува програмата
COBISS 3, а во блиска иднина сите процеси
на обработка на книжниот фонд ќе бидат
извршувани со осовременета програма за
работа во библиотеките – COBISS 4.
Во Одделението се систематизираат
монографски публикации според Универ-
залната децимална класификација и

The Department for Processing
Monograph Publications has existed in the
Library since its founding. In the first years,
bibliographic descriptions of publications
were done manually, after that, typewriters
were used in the process of processing library
material, and catalog cards were arranged in
various library catalogs. With the introduction
of automation of the library processes in the
early 90s, terminals, i.e. computers, began to
be used in the department. Over the past 80
years, this department has progressed in every
aspect, which is also evident in the increased
number of readers of all ages, and this is
certainly an indicator of the success of our
activity. Books that have already undergone
technical processing arrive in the department
every day and professional processing of
monograph publications is carried out
according to international standards and rules.
In our Library, for professional
processing of the library material, the program
support of the COBISS system (Cooperative
Online Bibliographic Information System
and Services) is used, accepted by all libraries
in Macedonia and partly in the region.
Currently, the COBISS 3 program is used for
bibliographic description of publications, and
in the near future all processes of processing
the book collection will be carried out in a
modernized program for work in libraries -
COBISS 4.
The department systematizes the
monographic publications according to
the Universal Decimal Classification-UDC
system and the rules for subjectization,
and the bibliographic-catalog description
of books is prepared according to the
ISBD(m) standard - International Standard
Bibliographic Description for Monographic
Publications. The ISBD standards issued
by the International Federation of Library

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

според правилата за предметизација.
Библиографско-каталошкиот опис на
книги се изработува според стандардот
ISBD(m) – Меѓународен стандарден
библиографски опис за монографски
публикации. ISBD-стандардите издадени
од страна на Меѓународниот сојуз
на библиотекарски здруженија IFLA
(International Federation of Library
Associations) овозможуваат единственост
во обработката на библиотечната граѓа
и успешна размена на библиографски
информации.
Секоја библиотека има четири
основни задачи: да прибира граѓа, да
ја обработува, да ја чува и заштитува
и да овозможи нејзина употреба. Во
рамките на овие задачи особено е
значајно обезбедувањето достапност
до библиотечната граѓа и откривањето
на содржинската структура на
библиотечните фондови. Значаен чекор
во класификацијата на книжниот фонд
претставува точното определување
на предметот (темата) на дадената
публикација.
Предметизацијата или предметниот
опис е процес на библиотечна обработка
на публикации чијашто цел е утврдување
и презентирање на нивниот предмет
со помош на предметна определница.
Наредна етапа во работата е определување
на соодветниот индекс на определениот
предмет. Системот на УДК-знаци е
вештачки јазик, прифатен во целиот
свет. Со него се елиминираат многу
двосмислености на природните јазици.
Неговата универзалност се гледа, пред
сè, во тоа што целокупното знаење го
систематизира во релативно мал број
групи, а со применувањето на децималните
броеви се овозможува неограничена

Associations IFLA (International Federation of
Library Associations) enable uniformity in the
processing of library materials and successful
exchange of bibliographic information.
Every library has four basic tasks: to
collect materials, to process them, to store
and protect them, and to ensure their use.
Within these activities, ensuring accessibility
to library materials and discovering the
content structure of library holdings is
particularly important. An important step in
the classification of the book holdings is the
accurate determination of the subject (topic) of
a given publication.
Objectification or subject description
is a process of library processing of
publications whose purpose is to determine
and present their subject using a subject
identifier. The next stage in the work is
determining the appropriate index of the
specified subject. The UDC character system
is an artificial language, accepted throughout
the world, which eliminates many ambiguities
in natural languages. Its universality is seen
primarily in the fact that it systematizes all
knowledge into a relatively small number
of groups, and the application of decimal
numbers allows for unlimited division within
a group. Using only numerical indices, this
classification has no obstacles when it comes
to language and script. The professional UDC
catalog helps the librarian to have insight into
the representation of certain professional and
scientific areas in the library funds at any time.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

поделба во рамките на една група. Нема
пречки за ваквиот начин на класификација
кога станува збор за јазикот и за писмото,
бидејќи се употребуваат само бројчените
индекси. Стручниот УДК-каталог му
помага на библиотекарот да има увид
во застапеноста на определени стручни
и научни подрачја во библиотечните
фондови во секој момент.
Во Одделението Стручна
обработка на монографски публикации
се обработуваат и електронски книги
(е-книги). Обработениот библиотечен
материјал се сместува во магацинот за
книги за возрасни, во четири формати
на големини, кои се определуваат при
сигнирањето. Тоа е исто како во магацинот
на Детското одделение каде што книгите се
сместуваат по УДК-каталогот, а на посебно
место се чува депозитниот фонд.

Олга Димитриевска, библиотекар
Olga Dimitrievska, librarian

The Professional Processing of
Monograph Publications department also
processes e-books. The processed library
material is placed in the Adult Book
Warehouse in four size formats that are
determined during signing, as well as in the
Children's Department Warehouse where the
books are placed according to UDC and the
Deposit Fund is kept in a separate place.

Ирена Колевска, библиотекар
Irena Kolevska, librarian

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

Одделението Комплетирање и
обработка на библиотечен материјал
– периодични публикации го собира,
чува, стручно го обработува фондот на
периодичните публикации и го дава на
користење. Овие публикации, покрај
монографските, претставуваат еден од
основните фондови на Библиотеката.
Периодичниот материјал опфаќа: весници,
списанија, билтени, годишници, зборници,
извештаи од институции, научни трудови,
алманаси и др., односно секој континуиран
извор што се објавува непрекинато во
посебни свески или томови.
Со самото формирање на библиоте-
ката во далечната 1945 г. почна развојниот
пат на ова Одделение со прибирање на
библиотечниот фонд (монографски и
периодичен), кој се обработуваше по
тогашниот стандард за обработка, а веќе
во 1953 г. се започнува со конзервирање и
укоричување на библиотечниот материјал.
Кога во 1954 г. Градската Библиотека во
Битола беше прогласена за македонски
депозит од страна на Друштвото на
библиотекарите – Скопје, сите изданија
што излегуваат на подрачјето на Република
Македонија, Библиотеката ги добива како
задолжителен примерок. На тој начин,
фондот, со текот на годините постепено
се зголемува. Од 1994 г. се прават првите
онлајн записи, а во 1996 г. се започнува со
автоматизираната библиотечна програма
во платформата COBISS и обработката
на периодичните публикации се врши
според меѓународно прифатениот стандард
на обработка ISBD (S). Денес, фондот на
периодичните публикации го сочинуваа
околу 2 600 наслови. Овој фонд е сместен
во три магацини, кои Библиотеката го
надополнува по задолжителен пат, со
купување, преку размена и со подарок.

The Department "Completion and
Processing of Library Material" - Periodicals
collects, stores, professionally processes and
makes available for use the collection of
periodical publications which, in addition
to monographs, represent one of the basic
collections of the library. Periodical material
includes: newspapers, magazines, newsletters,
yearbooks, collections, reports from
institutions, scientific papers, almanacs and
any other source that is published continuously
in separate volumes or issues.
With the establishment of the library
in the distant 1945 the development path of
this department began with the collection
of the library fund (monographic and
periodical), which was processed according
to the then processing standards, and in
1953, conservation and binding of library
material began. When, in 1954, the City
Library in Bitola was declared by the Society
of Librarians - Skopje to be a Macedonian
deposit, all publications published in the
territory of the Republic of Macedonia, the
library received them as a mandatory copy,
with which the fund gradually increased over
the years. Since 1994, the first online records
have been made, and in 1996 the automated
library program in the COBISS platform began
and the processing of periodical publications
is carried out according to the internationally
accepted processing standard ISBD (S). Today,
the collection of periodicals is around 2600
titles and is placed in three warehouses, which
the library replenishes on a mandatory basis,
through purchase, exchange and gift.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

100

Во ова Одделение се врши стручна
обработка на нови записи; редакција и
корекција на стари записи; потпечатување
на периодичниот материјал; печатење
и лепење на лепенки на томовите;
подврзување и редење на стручно
обработениот материјал на рафтови според
големината на нивниот формат, грижа за
комплетноста на броевите – томовите,
следејќи ја нивната периодичност на
излегување (дневно, неделно, двонеделно,
месечно итн.); селектирање на дупликатите;
услуга на читателите и давање информации
за фондот.
Читателите можат да најдат
голем број весници и списанија од
поранешните Југословенски простори;
странска периодика; списанија и весници
од различни области; дневни весници
кои ги купува Библиотеката (Вечер,
Нова Македонија и Слободен печат),
неделни (Јавност), Службен весник на РС
Македонија , Службен гласник на Општина
Битола и сл.

м-р Милка Котевска, виш библиотекар
Milka Kotevska, МА, high librarian

Марија Марковска, библиотекар
Marija Markovska, librarian

In this department,the employees
work professionally on processing of new
records, editing and correction of old records,
stamping of periodical material, printing and
gluing of stickers on volumes, binding and
stacking of professionally processed material
on shelves according to the size of their format,
taking care of the completeness of the numbers
- volumes, following their periodicity of
publication (daily, weekly, fortnightly, monthly,
etc.), selecting duplicates, serving readers and
providing other information for the fund.
Here, the readers are able to find a large
number of newspapers and magazines from
the former Yugoslav territories as well as
foreign periodicals, magazines and newspapers
from various fields, as well as daily newspapers
purchased by the library (Vecher, Nova
Makedonija and Sloboden Pechat), weekly
newspapers (Javnost), the Official Gazette
of the Republic of Macedonia, the Official
Gazette of the Municipality of Bitola, etc.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

101

Периодичните публикации прет-
ставуваат вистинско културно богатство
на секоја библиотека. Тие се значаен
сегмент во истражувачката работа на
многу научни работници. Средношколците
и студентите во нив наоѓаат критички
осврти на дела од домашни и од странски
автори, како и многу интересни содржини
кои се предмет во нивното изучување.
Некои читатели доаѓаат со конкретни
тематски барања од најразлични области,
кои можат да ги најдат токму тука, како
преку бројната периодика, така и преку
статиите и прилозите кои содржат значајни
информации од областа на науката и на
живеењето воопшто. И повозрасните
читатели ја наоѓаат својата сфера на
интерес низ периодичниот материјал. Со
ова уште еднаш се потврдува значењето
на периодиката за една библиотека,
која ја оправдува својата функција како
национална и универзитетска библиотека.

Македонка Василевска,
библиотекарски помошник

Makedonka Vailevska, assistant librarian

Periodicals are a true cultural treasure
of every library. They are a significant segment
in the research work of many scientists. High
school students and university students
find in them critical reviews of works by
domestic and foreign authors, as well as many
interesting contents that are the subject of
their study. Some readers come with specific
thematic requests from various fields, which
they can find right here, both through the
numerous periodicals, and through the articles
and contributions that contain significant
information from the field of science and life
in general. Older readers also find their sphere
of interest through the periodical material.
This once again confirms the importance
of periodicals for a library that justifies its
function as a national and university library.

Лилјана Корлевска,
библиотекарски помошник

Liljana Korlevska, assistant librarian

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

102

Библиотечно-библиографскиот ин-
формативен оддел, како организациона
единица на МУБ „Св. Климент Охридски –
Битола“, е формиран во 1982 г., за да може
подоцна, во април 1986 г., откако претходно
е кадровски оспособена, да прерасне во
Бибиблиографски оддел.
Во овој Оддел се истражува, се
проучува и се избира граѓа за вклучување
во роднокрајна библиографија (тековна,
ретроспективна и специјална), се
формираат, комплетираат и редактираат
свески од библиографии и се изготвуваат
придружни текстови за библиографиите.
Роднокрајните библиографии се подготву-
ваат во три серии:
• монографски публикации,
• сериски публикации и
• статии од сериските публикации.
Прва подготвена публикација
на Одделот е „Прегледот на докторски
дисертации и магистерски трудови на
научни работници од подрачјето на Битола,
одбранети на универзитетите во земјата и
странство во периодот од 1955 до 1990 г.“
Во понатамошната работа, врабо-
тените во одделот, целиот свој капацитет
и ентузијазам, го насочија на истражување
на фондовите на Библиотеката кои беа
достапни за де визу (de visu) обработка.
Одделот Библиографии се опреде-
лува за подготвување ретроспектив на
библиографија на битолскиот печат во
повеќе фази од причина што периодичните
публикации најнепосредно ги отсликуваат
настаните во политичкиот, економскиот,
културниот и во научниот живот во земјата
и восветот. Во првата фаза се направи
ретроспективна обработка на „Битолски
весник“, затоа што во тој период само тој
материјал можеше да се обработи de visu.
Целокупната граѓа е обработена според

The Library and Bibliographic
Information Department, as an organizational
unit of the Main University Library St. Kliment
Ohridski – Bitola, was established in 1982,
and then in April 1986, after it was equipped
with personnel, it grew into the Bibliographic
Department.
This department researches, studies
and selects materials for inclusion in the
native bibliography (current, retrospective and
special), forms, completes and edits volumes
of bibliographies and prepares accompanying
texts for the bibliographies.
Native bibliographies are prepared in three
series:
• monographic publications,
• serial publications,
• articles from serial publications.
The first publication produced by
the Department was "Review of doctoral
dissertations and master's theses of scientists
from the Bitola area, defended at Universities
in our state Macedonia and abroad in the
period 1955-1990."
In the further work, the staff of the
department researched with all their capacity
and enthusiasm, the Library's funds which
were available for de visu processing.
`The Bibliography Department decided
to prepare a retrospective bibliography of
the Bitola’s press in several phases because
periodicals most directly reflect the events in
the political, economic, cultural and scientific
life of the country and the World.
In the first phase, a retrospective
processing of the "Bitolski vesnik" (Bitola’s
newspaper) was made, because at that time
only that material could be processed "de
visu". The entire material has been processed
according to appropriate international
standards, with the UDC system - Universal
Decimal Classification used for classification of

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

103

соодветни меѓународни стандарди при
што за класификација се користи системот
УДК. Тогаш за првпат, покрај регистрите за
наслови и автори, воведен е и предметниот
регистар.
Првата свеска „Ретроспективна
роднокрајна библиографија ,Битолски
весник’: статии 1964 – 1974, е издадена во
1993 г.
Од 1996 г. библиографиите
целосно се подготвуваат со програмска
поддршка COBISS (Cooperative On-line
Bibliographic System and Services), со
што библиографските записи стануваат
достапни за голем број корисници.
Библиографските единици се определуваат
со следниве елементи: автор, наслов,
списание во кое е објавен написот, број на
страниците и УДК-индекс. Библиографиите
имаат селективен карактер. Застапените
единици се библиографски обработени de
vizu според ISBD (меѓународен стандарден
библиографски опис) и најчесто содржат
Регистар на наслови, Регистар на автори и
Предметен регистар. Со текот на времето
Одделот ги збогатува своите содржини и
продолжува со подготвување на различни
видови библиографии.
По првата свеска изработени се
уште три свески на „Битолски весник“, од
кои последната е издадена во 2004 г. и го
опфаќа периодот од 1996 до 2000 г.
Во Одделот, во текот на неговото
работење, до денес, ги подготвил следниве
библиографии:
• Ретроспективни библиографии:
• Статии од Битолски весник

(1964….2000) – 4 свески, издадени во
1993, 1997, 1998, и во 2004 г.;

• Библиографија на Универзитетот во
Битола (1979–1999), издадена во 2003 г.;

• Библиографија на Националната

used for bibliographic and library classification
in the world. At that time, for the first time, in
addition to the registers for titles and authors,
the subject register was also introduced.
In that period, for the first time, in
addition to the registers for titles and authors,
the subject register was also introduced.
The first volume "Retrospective Homeland
Bibliography "Bitola Newspaper": Articles 1964
- 1974" was published in 1993.
Since 1996, bibliographies have
been fully prepared with the COBISS
(Cooperative On-line Bibliographic System
and Services) software support, which has
made bibliographic records accessible to a
large number of users. Bibliographic units
are determined by the following elements:
author, title, journal in which the article was
published, page number and UDC index.
Bibliographies have a selective character.
The units represented are bibliographically
processed "de vizu" according to ISBD
(International Standard Bibliographic
Description) and most often contain: a Title
Register, Author Register and Subject Register.
Over time, the Department has enriched its
contents and continued to prepare various
types of bibliographies.
After the first volume, three more
volumes of "Bitolski vesnik" were produced,
for the last of which was published in 2004
and covers the period from 1996 to 2000.
The department has prepared the following
bibliographies in the course of its work to date:
Retrospective bibliographies:
• Articles from “Bitolski vesnik” (1964-

2000) – 4 volumes published in 1993,
1997, 1998, 2004;

• Bibliography of the University of Bitola
(1979-1999) – published in 2003;

• Bibliography of the National Institution
University Library "St. Kliment Ohridski"

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

104

установа Универзитетска библиотека
„Св. Климент Охридски“ (1945 – 2008)
– издадена во 2008 г.;

• Библиографија на магистерски трудови
и докторски дисертации одбранети
на Универзитетот „Св. Климент
Охридски“ – Битола во периодот 1991 –
2016, издадена во 2017 г.;

• Библиографија на изданија на НУУБ
„Св. Климент Охридски“ – Битола, од
основањето до денес (1945 – 2023) ,
издадена 2023 г.;

• Библиографија на „Библиотечен тренд“,
списание на НУУБ „Св. Климент
Охридски“– Битола, 2003 – 2023,
издадена во 2024 г.;

Авторски, односно персонални библиогра-
фии за:
• Владимир Костов: персонална

библиографија, издадена во 2004 г.;
• Вера Стојчевска-Антиќ, издадена во

2007 г.;
• Ѓорѓи Димовски-Цолев, издадена во

2010 г.;
• Никола Кочовски, издадена во 2013 г.;
• Радован П. Цветковски, издадена во

2015 г.;
• Љубомир Трифуновски, издадена во

2020 г.
Во периодот од 2007 до 2009
година, Одделот, со цел да даде
придонес во откривањето и заштитата
на непроценливото богато културно
наследство, изготви два проекти со
работен наслов Заштита на стари книги и
ракописи во Битола и Битолско:
• Од ризницата на стари книги во

битолските цркви (ЦД-РОМ, издаден
во 2007 г.);

• Од ризницата на стари книги во
црквите во Битолско (ДВД-РОМ,
издаден во 2009 г.).

(1945-2008) – published in 2008;
• Bibliography of master's theses and

doctoral dissertations defended at the
University "St. Kliment Ohridski" - Bitola
in the period 1991 - 2016 - published in
2017;

• Bibliography of the publications of the
University St.Kliment Ohridski" - Bitola,
from its foundation to the present day
(1945-2023) - published 2023;

• Bibliography of "Library Trend", magazine
of the National Library of Albania "St.
Kliment Ohridski" - Bitola, 2003-2023 -
published 2024.

Author's i.e. personal bibliographies for:
• Vladimir Kostov: personal bibliography –

published in 2004;
• Vera Stojchevska-Antich – published 2007;
• Gjorgji Dimovski-Colev – published 2010;
• Nikola Kochovski – published 2013;
• Radovan P. Cvetkovski – published 2015;
• Ljubomir Trifunovski – published 2020.

In the period from 2007 to 2009, the
Department, in order to contribute to the
discovery and protection of the invaluable rich
cultural heritage, prepared two projects with
the working title: Protection of old books and
manuscripts in Bitola and the Bitola region,
from which two projects emerged:
• From the treasury of old books in the

Bitola churches CD-ROM - published in
2007;

• From the treasury of old books in the
churches in the Bitola region DVD-ROM -
published in 2009,

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

105

додека во периодот од 2012 година до денес,
со цел унапредување на библиотекарите
и библиотекарството, секоја година беше
изготвуван и реализиран проектот:
Обука на библиотекари за користење на
програмската поддршка COBISS.
Оваа 2025 г., Одделот Библио-
графии работи паралелно на изработка
на две персонални библиографии,
и тоа: дополнение на персоналната
библиографија „Вера Стојчевска–Антиќ“
и „Александар Стерјовски: персонална
библиографија“.
Од Одделот Библиографии се
прават напори да се остави што поголем
број значајни публикации за идните
истражувачи, кои како такви имаат
посебно место за нив, бидејќи во нив се
попишани и класирани публикациите
наменети за пошироката јавност.
Роднокрајната библиографија е
од особено значење и за македонската
национална култура, бидејќи претставува
дополнение на националната македонска
библиографија.

Гордана Пешевска, библиотекар советник
Gordana Peshevska, librarian advisor

This year, 2025, the Bibliographies
Department is working in parallel on the
preparation of two personal bibliographies:
a supplement to the personal bibliography
"Vera Stojchevska - Antic" and "Aleksandar
Sterjovski: personal bibliography".
The Bibliographies Department is
making efforts to leave as many significant
publications as possible for future researchers,
who as such have a special place for them
because they list and classify publications
intended for the general public.
The homeland bibliography is of
particular importance for the Macedonian
national culture, as it is a complement to the
national and Macedonian bibliography.

Катерина Пејкоска, самостоен
библиотекарски помошник

Katerina Pejkoska,
independent assistant librarian

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

106

Битола има богата историја, култу-
ра и традиција во однос на: пишаниот
збор, на ракописното наследство и на
библиотекарството.
НУУБ „Св. Климент Охридски“ –
Битола оваа година прославува 80 години
постоење и заслужува посебен пиетет во
однос на нејзиното значење за градот и за
државата.
Почетоците на создавањето на
роднокрајна збирка датираат уште од
далечната 1996 г. кога се пристапува кон
собирање на материјали од роднокрајни
автори, но без нивна каталошка обработка.
Монографските примероци собирани
за роднокрајните потреби најпрвин се
нарекувале Завештаен фонд. Со развојот
на библиотекарството и на современите
начини на работа, собраниот фонд од
роднокрајната збирка почнува каталошки
да се обработува. Роднокрајното одделение
е формирано во 1977 г., како едно работно
место заедно со збирката Туѓа литература,
со стручна обработка на библиотечниот
материјал.
Критериумите за сместување на
библиотечниот материјал во роднокрајната
збирка се следниве:
• авторите треба да бидат родени во

Битола или во Битолскиот Регион;
• ако, евентуално, не се битолчани, барем

еден период од животот да живееле
и да твореле на ова подрачје, со што
придонеле за популаризација во Битола
и во Битолско;

• печатени материјали или ракописи
кои се однесуваат на Битола и во
Битолскиот Регион, без оглед на
потеклото на авторите;

• ретко печатени или уникатни
материјали издадени на битолски
дијалект.

Bitola has a rich history, culture and
tradition of the written word, manuscript
heritage and librarianship.
National Institution University Library
"St. Kliment Ohridski" - Bitola, which this year
celebrates 80 years of existence has special
significance for the city and the whole state.
The beginnings of the creation of
the native collection date back to 1996,
when materials from native authors were
collected, but without their cataloging. The
monographic copies collected for native needs
were primarily called “the Legacy Fund”.
With the development of the librarianship
and modern ways of working, the collected
funds from the native collection began to be
cataloged. The Native Department was formed
in 1977 as a single workplace together with the
Foreign Literature collection, with professional
processing of the library material.
The criteria to which the library
material is subject in order to be placed in the
national collection are the following:
Authors should be born in Bitola or
its area. If they are not from Bitola, they must
have lived and worked in this area for at least
one period of their lives, thus contributing
to the popularization of Bitola and the
Bitola’sarea. Printed materials or manuscripts
must relate to Bitola and the Bitola’s region,
regardless of the origin of the authors.
Rarely printed or unique materials published
in the Bitola’s region.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

107

Комплетирањето на библиотечниот
материјал за Роднокрајната збирка
подразбира следење на новите изданија
од роднокрајните автори, нивно
прибирање, комплетна стручна обработка
(каталогизација) и подредување во
магацинот за роднокраен примерок.
Монографските публикации од
Роднокрајната збирка се користат само во
читалниците на Библиотеката.
Како составен дел од Роднокрајната
збирка, но со посебна локација, во
овој Оддел стручно се обработуваат
магистерски и докторски трудови кои како
Универзитетска библиотека редовно ги
добиваме од Универзитетот „Св. Климент
Охридски“ – Битола.
Со посебна подлокација во
Роднокрајната збирка се обработени и
повеќе од 1 000 примероци од театарски
работни сценарија.
Магацинот на Роднокрајната збирка
моментално располага со фонд поголем од
4 700 примероци.
Во состав на Роднокрајната
збирка, сместени и чувани на посебен
начин, се наоѓаат голем број на ракописи
од роднокрајни автори. Горди сме што во
нашиот роднокраен фонд имаме ракописи
од значајните личности на роднокрајната
и македонската литература како што се:
Филип Каваев, Владимир Костов, нотни
записи од Кирил Македонски (авторот
на првата македонска опера), Ванчо
Николески, Ката Мисиркова-Руменова,
Доне Пановски, Радован П. Цветковски
и други роднокрајни автори кои сѐ уште
творат и се активни на литературното поле.
Посебна активност поврзана со
Роднокрајната збирка е одржувањето на
традиционалните Роднокрајни средби
со тркалезна маса на определена тема,

The completing of the library material
for the Homeland Collection implies following
of the new editions from the native authors,
their collection, complete professional
processing - cataloging and sorting them in the
warehouse for the native copy. Monographic
publications from the Homeland Collection
are used only in the library's reading rooms.

As an integral part of the Homeland
Collection, but with a separate location, this
department professionally processes master's
and doctoral theses that we, as the University
Library, regularly receive from the University
"St. Kliment Ohridski" - Bitola.
With a special sub-location in the
Homeland Collection, more than 1000 copies
of theater scripts have been processed.
The Homeland Collection warehouse currently
has a fund of over 4700 copies.
The Homeland Collection, taking
special care in the manner of placement
and storage, contains a large number of
manuscripts by authors from Bitola’s region.
We are proud that in our Homeland Collection
fund has manuscripts by significant authors
of the homeland and Macedonian literature
such as: Filip Kavaev, Vladimir Kostov, musical
notes by Kiril Makedonski (the author of the
first Macedonian opera), Vancho Nikoleski,
Kata Misirkova Rumenova, Done Panovski,
Radovan P. Cvetkovski and other authors from
the homeland group of authors who are still
creating and are still active in the literary field.
As a special activity related to the
Homeland Collection is the traditional event
for the Homeland Round Table meetings on a
specific topic, which are held every year within
the facilities of our Library and at which
participate homeland writers regularly.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

108

кои секоја година се одржуваат во
Библиотеката и на кои редовно учествуваат
реномираните роднокрајни писатели.
Досега се одржани 19 роднокрајни средби
и се издадени исто толку зборници на
излагањата.

д-р Светлана Талеска,
библиотекар советник

Svetlana Taleska, PhD, librarian advisor

So far, 19 Homeland Meetings have been held
and the same number of Proceedings have
been published.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

109

Материјалите содржани во
Дробниот печат се собирани уште од
1966 г., како дел од Завештајниот фонд.
Со проектот Содржинско средување и
поставување на Дробниот печат во
витрини – постојана поставка, кој е
одобрен од Општина Битола во рамките
на програмата БИТ-ФЕСТ 2017, се
овозможува презентација и популаризација
на поголемиот дел од Дробниот печат во
холот на вториот кат во стариот дел од
зградата.
Дробниот печат е уникатен и во
неа е претставено минатото со различни
културни, образовни и научни средби,
фестивали, изложби, спортски настани
и други активности, кои се одржувале на
овие простори и истиот континуирано се
збогатува.
До денес сè уште не е започнато со
негова каталошка обработка.

Ленче Андоновска, библиотекар советник
Lenche Andonovska, librarian advisor

The materials contained in the
Collection for Promotion of the city of Bitola
and the Library (posters, paintings and other
artwork),have been collected since 1966 as
part of the Legacy Fund. The project Content
Arrangement and Installation of the the
Collection for Promotion of the city of Bitola
and the Library (posters, paintings and other
artwork)are placed in Showcases – Permanent
Exhibition, which was approved by the
Municipality of Bitola within the framework
of the BIT FEST 2017 program. It enabled
the presentation and popularization of the
Collection for Promotion of the city of Bitola
and the Library (posters, paintings and other
artwork)on the second floor, in the hallof the
old part of the building.
The Collection for Promotion of
the city of Bitola and the Library (posters,
paintings and other artwork) - Legacy Fund is
a unique collection and presents the past with
various cultural, educational and scientific
meetings, festivals, exhibitions, sport’s events
and other activities that took place on these
grounds and it is continuously being enriched.
Until today, its cataloguing has not
begun yet.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

110

Сектор: Развој на
библиотекарството, меѓународна

соработка, маркетинг и односи
со јавноста

Националната установа
Универзитетска библиотека „Св. Климент
Охридски“ – Битола претставува столб на
културниот и на образовниот развој во
регионот веќе осум децении. Овој јубилеј е
од исклучителна важност за афирмацијата
на библиотекарството и за неговиот развој,
како и за истакнување на значајната улога
што Библиотеката ја има во образовниот
процес, во културата и во информирањето
на граѓаните.
Библиотеката постојано работи на
модернизација и на адаптација на новите
трендови во библиотекарството. Со текот
на годините, таа значително го проширува
својот книжевен фонд, воведува нови
услуги за читателите и се адаптира кон
дигиталното време преку автоматизирана
обработка на библиотечниот материјал. Со
имплементацијата на системот COBISS и со
процесите на дигитализација, Библиотеката
стана една од водечките институции од
овој тип во Регионот.
Покрај тоа, Библиотеката поседува
богата роднокрајна збирка со ретки
изданија и историски документи значајни
за Регионот. Библиотеката постојано
работи на каталогизација и дигитализација
на овие вредни материјали за зачувување
и промоција на локалното културно
наследство.
Една од клучните активности

Department of Library
Development, International
Cooperation, Marketing and

Public Relations

National Institution University
Library "St. Kliment Ohridski" - Bitola has
been a pillar of the cultural and educational
development in the region for eight decades.
This anniversary or jubilee is of an exceptional
importance for the affirmation of the
librarianship and its development, as well as
for highlighting the significant role that the
library plays in the educational process, the
culture and for informing the citizens.
The library is constantly working
on modernization and adaptation to new
trends in librarianship. Over the years, it has
significantly expanded its book collection,
introduced new services for readers and
adapted to the digital age through automated
processing of library material. With the
implementation of the COBISS system and
digitization processes, the library has become
one of the leading institutions of this type in
the region.
Тhe library also owns a rich local
collection of rare publications and historical
documents of importance for the region.
In order to preserve and promote the local
cultural heritage, the library is constantly
working on cataloging and digitalization of
these valuable materials.
One of the key activities in
the development of librarianship is the
introduction of new technologies for access to
information, as well as continuous education

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

111

во развојот на библиотекарството е
воведувањето на нови технологии
за пристап до информации, како
и континуирано обучување на
библиотекарите. Библиотеката организира
обуки, семинари и работилници за
постојано усовршување на кадарот, како
и за овозможување полесен пристап до
информациите за корисниците.
Дополнително, Библиотеката
подготвува специјални програми за
поддршка на лицата со попреченост,
овозможувајќи пристап до книги во
аудиоформат и дигитализирани ресурси.
Оваа инклузивност ја прави Библиотеката
отворена за сите граѓани, без оглед на
нивните способности.
НУУБ „Св. Климент Охридски“
– Битола развива богата соработка со
многу меѓународни институции и активно
учествува во европски и во регионални
проекти. Во рамките на програмата
Еразмус+ Библиотеката реализира значајни
иницијативи за размена на знаења и на
добри практики. Покрај тоа, таа е дел од
бројни меѓународни конференции, форуми
и образовни иницијативи.
Благодарение на оваа соработка,
НУУБ „Св. Климент Охридски“ – Битола
има пристап до меѓународни бази на
податоци и академски ресурси, со што
се зголемува квалитетот на услугите што
таа им ги нуди на своите корисници. Исто
така, преку програмите за меѓународна
размена, библиотекарите имаат можност да
стекнат нови искуства и знаења од светски
реномирани институции.
За поголема видливост и за промо-
ција на своите активности, Библиотеката
користи традиционални и дигитални
медиуми. Социјалните мрежи, веб-
страницата и печатените материјали играат

of librarians. The library organizes trainings,
seminars and workshops for the continuous
improvement of the staff, as well as for
improving the access to information for the
users.
In addition, the library develops
special programs to support people with
disabilities, providing access to books in audio
format and digitized resources. This inclusivity
makes the library open to all citizens,
regardless of their abilities.
NIUL "St. Kliment Ohridski" -
Bitola has developed rich cooperation with
many international institutions and actively
participates in European and regional projects.
Within the framework of the Erasmus+
program, the library has implemented
significant initiatives for the exchange of
knowledge and good practices. In addition, it
is part of numerous international conferences,
forums and educational initiatives.
Thanks to this cooperation, the
library has access to international databases
and academic resources, which increases the
quality of services it offers to its users. Also,
through international exchange programs,
librarians have the opportunity to acquire new
experiences and knowledge from the world-
renowned institutions.
In order to increase visibility and
promote its activities, the library uses
traditional and digital media. Social networks,
the website and printed materials play a
significant role in building the image of the
library. In this sector, in addition to other
activities, various campaigns and events are
organized to promote reading and literacy.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

112

значајна улога во градењето на имиџот на
НУУБ „Св. Климент Охридски“ – Битола.
Во овој сектор, покрај другите активности
се организираат различни кампањи и
настани за промоција на читањето и на
писменоста.
Посебен акцент се става на
организирање книжевни манифестации,
предавања и дебати со реномирани автори
и истражувачи. Преку овие активности,
Библиотеката го зајакнува својот културен
и образовен карактер и поттикнува интерес
за литературата и за истражувањата.

м-р Фатма Бајрам Аземовска,
библиотекар советник -

раководител
Fatma Bajram Azemovska, MA, librarian

advisor - department head

Јубилеј – 80 години постоење
Во чест на овој значаен јубилеј,
НУУБ „Св. Климент Охридски“ – Битола
организира низа активности: изложби,
книжевни средби, предавања и промоции.
Исто така, се издава и монографија која ги
документира историјата и достигнувањата
на Библиотеката. Ова е можност да им се
оддаде признание на сите што придонеле за
развојот на институцијата и да се трасира
патот за нејзината иднина.

Special emphasis is placed on
organizing literary events, lectures and
debates with renowned authors and
researchers. Through these activities, the
library strengthens its cultural and educational
character and encourages interest in literature
and research.

м-р Гордана Ѓоргиевска - Неделковски,
библиотекар

Gordana Gjorgievska - Nedelkovski, MA,
librarian

Jubilee – 80 years of existence
In honor of this significant jubilee,
the library is organizing a series of activities,
including exhibitions, literary meetings,
lectures and promotions. A monograph in
which is documented the history and the
achievements of the library is also published
by this Department. This is an opportunity to
acknowledge everyone who has contributed to
the development of the institution and to pave
the way for its future.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

113

Дополнително, планирани се
посебни настани за промоција на младите
автори и на новите книжевни дела, како
и проекти кои ќе го поттикнат читањето
кај најмладите. Библиотеката во своите
простории ќе организира интерактивни
работилници и литературни вечери, кои
ќе овозможат директен контакт меѓу
читателите и авторите.
Во изминатите 80 години, НУУБ
„Св. Климент Охридски“ – Битола
постојано се развива и се адаптира
кон новите потреби на читателите и на
академската заедница. Со јасна визија и
посветеност, Библиотеката продолжува
да биде центар на знаење и култура во
годините што доаѓаат.
Со вложување во иновации,
дигитализација и унапредување на
библиотечните услуги, таа ќе остане
водечка институција во Регионот,
посветена на ширење на знаењето и на
културата.

д-р Јасминка Кочевска, библиотекар
Jasminka Kochevska, PhD, librarian

Additionally, special events are
planned to promote young authors and new
literary works, as well as projects that will
encourage reading among the youngest. The
library will organize interactive workshops
and literary evenings in its premises, which
will enable direct contact between readers and
authors.
Over the past 80 years, NIUL “St. Kliment
Ohridski” - Bitola has constantly developed
and adapted to the new needs of readers and
the academic community. With a clear vision
and dedication, the library will continue to be
a center of knowledge and culture in the years
to come.
By investing in innovation, digitalization and
the improvement of library services, it will
remain a leading institution in the region,
dedicated to the dissemination of knowledge
and culture.

Слободан Пачовски,
библиотекарски помошник

Slobodan Pachovski, assistant librarian

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

114

Сектор: Информации,
заштита, репрографија и

книжен фонд и услуги

Лидија Мирчевска, библиотекар советник -
раководител

Lidija Mirchevska,
librarian advisor - department head

Во овој Сектор функциони-
раат две одделенија и тоа: Одделение I
– Книжен фонд и услуги и Одделение II –
Информации, заштита и репрографија.
Во првото одделение припаѓаат:
Зајмување на библиотечниот фонд и услуга
за возрасни (Магацин за монографски
публикации) и Зајмување и магацин за
библиотечниот фонд наменет за деца.
Во второто Одделение припаѓаат:
Информации и Заштита и репрографија.
Денешните библиотеки нудат
иновативни услуги и се истакнуваат
како културни и образовни центри во
општеството кои соработуваат со други
установи во опкружувањето, а сѐ со една
цел – квалитетна услуга на корисникот.

Information, protection,
reprography and book collection

and services sector

Менде Доневски, самостоен
библиотекарски помошник

Mende Donevski,
independent assistant librarian

There are two departments
operating in this Sector:
1. Department - Book Fund and Services
2. Department – Information, protection and

reprography
The first department includes:
1. Library loan and service for adults
2. Warehouse for Monographic Publications
Borrowing and Storage for the Library
Collection for Children
The second department includes:
1. Information
2. Protection and Reprography
Today's libraries offer innovative
services and stand out as cultural and
educational centers in society that collaborate
with other institutions in the surrounding area,

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

115

Библиотечната работа во ова
Одделение е услужно ориентирана и
директно поврзана со корисниците
на Библиотеката. Во ова Одделение се
извршуваат следниве работни задачи:
• Зачленување;
• Зајмување на граѓа;
• Враќање на граѓа;
• Резервација библиотечна граѓа;
• Наплаќање - трансакции;
• Подготовка на опомени за задоцнета

граѓа;
• Позајмување на книги од магацини;
• Редење на книги.
Во 2003 г. Библиотеката воведу ва
автоматизирано зајмување од сегментот
COBISS (кооперативен online библио-
графски систем и сервиси)/Зајмување.
На современиот пулт за зајмување
книги функционираат двете зајмувања
(за возрасни и деца), а на корисниците
им се понудени нови и современи
форми за пристап и за користење на
библиотечниот материјал каде што се
добива брза, точна и квалитетна услуга.
Информација за тоа дали бараната книга
е слободна или позајмена може да се
добие преку автоматизираниот каталог во
платформата COBISS3, трета генерација
на програмската опрема за автоматизација
на библиотечното работење и пристап
до различни бази на податоци, која ја
развива и ја одржува ИЗУМ. Доколку
бараната книга моментално е позајмена,
корисникот може да ја резервира во
Библиотеката или преку интернет на
страницата од библиотеката (nuub.mk).
Корисниците имаат можност да работат во
две современи читални кои ги задоволуваат
нивните потреби и барања. Работното
време овозможува целодневен пристап
на библиотечниот фонд и можноста на

all with one goal - quality service to the user.
The librarian work in this department
is service-oriented and directly related to the
library users. The following work tasks are
performed in this department:
• Membership;
• Borrowing materials;
• Returning materials;
• Reserving library materials;
• Charging - transactions;
• Preparing reminders for overdue materials;
• Borrowing books from storage;
• Arranging books.
In 2003, the Library introduced
automated lending with the COBISS
(Cooperative Online Bibliographic System
and Services)/Loan segment. The modern
book lending desk operates both lending
services – for adults and children and users
are offered new and modern forms of access
and use of the library material, where they
receive fast, accurate and quality services.
Information on whether the requested book is
free or on loan it may be obtained through the
automated catalog in the COBISS3 platform,
the third generation of software for automation
of library operations and access to various
databases developed and maintained by IZUM.
If the requested book is currently on loan, the
user can reserve it in the library or via the
Internet on the library website (nuub.mk).
Users have the opportunity to work in two
modern reading rooms that meet their needs
and requirements. The working hours allow
all-day access to the library collection and the
ability for users to borrow and reserve books.
If the user needs a book that our institution
does not have, then it can be purchased from
other libraries in the Republic of Macedonia
through inter-library loan.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

116

корисниците за позајмување и резервација
на книги.
Доколку корисникот има потреба
за некоја книга, која во нашата установа
ја нема, тогаш таа може да се набави од
други библиотеки во РС Македонија преку
меѓубиблиотечно зајмување.
Целиот свет денес се наоѓа
пред голем технолошки предизвик.
Начинот на спознавање на светот се
промену ва, па затоа и библиотеките во
опкружувањето мора да ги следат новите
модели на работење, на организација и на
комуникација и да ја занемарат традицио-
налната улога на библиотеките како
посредници меѓу книгите и корисникот.

The whole world today is facing a
major technological challenge, where the
way of knowing the world has changed, and
therefore libraries in the environment must
follow new models of operation, organization
and communication, as opposed to the
traditional role of libraries as intermediaries
between books and the user.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

117

Функцијата на информирање
на читателите од 1984 г. се извршува во
одделот Библиотечно–библиографски ин-
формации. Тој потоа е преименуван и
наречен Информации. Одделот се наоѓа на
приземјето од Библиотеката и претставува
дел од секторот Информации, заштита,
репрографија, книжен фонд и услуги.
Покрај интерната соработка со другите
сектори, примат на ова Одделение се
услугите кои им ги нуди на библиотечните
корисници:
• пребарување информации за

литература со која располага
Библиотеката, соодветна на потребите
на корисниците;

The function of informing readers
has been performed since 1984 by the Library
and Bibliographic Information Department.
Later, it was renamed as Department for
Information. It is located on the ground floor
of the Library and is part of the Information,
Protection, Reprography, Book Collection and
Services Department. In addition to internal
cooperation with other departments, the main
focus of this department is the services it offers
to the library users.
• Searching for information about literature

available in the library, appropriate to the
needs of the users;

• Introducing users to the COBISS+ online
catalog and providing instructions for its

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

118

• запознавање на корисниците со
онлајн каталогот COBISS+ и давање
инструкции за негово користење;

• помагање на читателите за нивните
потреби за поспецифична литература
како што се критики за автори или за
нивни дела, коишто се содржани во
одделни трудови и е тешко да се дојде
до информација за нив преку онлајн
каталогот COBISS+;

• пребарување и селекција на стручна
литература наменета за изработка на
стручни или научни трудови;

• запознавање на корисниците со
информациските системи E-CRIS и
INIS;

• инструкции за користење на дигитални
платформи: dlib.mk, Unpaywall, EBSCO,
JSTOR, PUBMED и др.;

• давање информации за можностите и
за услугите кои ги нуди Библиотеката,
следење и давање предлози за
новопристигнатата и најчитаната
литература во Библиотеката и др.

Маријан Колевски, библиотекар
Marijan Kolevski, librarian

use;
• Helping readers with their needs for

more specific literature such as criticism
of authors or their works, which are
contained in separate papers and they
are very difficult to access through the
COBISS+ online catalog;

• Searching and selection of professional
literature intended for the preparation of
professional or scientific papers;

• Introducing users to the E-CRIS and INIS
information systems;

• Instructions for using digital platforms:
dlib.mk, Unpaywall, EBSCO, JSTOR,
PUBMED, etc.;

• Providing information about the
opportunities and services offered by
the library, monitoring and providing
suggestions for newly arrived and the most
widely read literature in the library, etc.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

119

„Дневна соба на градот“
претставува мултифункционален простор
каде што корисниците, во пријатно
осмислена средина, можат да го минуваат
времето квалитетно, опкружени со
литература за сечиј вкус, компјутери и
пристап до интернет, како и со многу други
содржини за едукација и за размена на
искуства.
Дневната соба беше отворена во
2023 г. како библиотечен простор кој во
светот е препознаен како „Community hub“
во согласност со препораките на Светската
организација на библиотеки (ИФЛА). Во
овој простор библиотеката, преку отворен
пристап кон фондот, ги нуди своите
услуги (зајмување, враќање, резервација,
продолжување и сл.), но истовремено
организира и креативни работилници,
настани и сл. Клучни каракте ристики на
овој простор се флексибилниот дизајн со
употреба на природни материјали, добро
осветлување и удобен мебел за пријатна
атмосфера, зона за креативност, иновации
и културни настани.

м-р Јелена Петровска,
библиотекар советник

Jelena Petrovska, МА, librarian advisor

„Living room of the city" is a
multifunctional space where users can
spend quality time in a pleasantly designed
environment, surrounded by literature for
everyone's taste, computers and internet
access, as well as many other contents for
education and exchange of experiences.
“Living Room” was opened in 2023 as
a library space that is recognized worldwide
as a "Community hub" in accordance with
the recommendations of the World Library
Association (IFLA). In this space, the
library, through open access to the fund,
offers its services (loan, return, reservation,
renewal, etc.), however, at the same time
there are organized creative workshops,
events, promotions and meetings for all
ages, including people with disabilities. The
key features of this space are the flexible
design using natural materials, good lighting
and comfortable furniture for a pleasant
atmosphere, a zone for creativity, innovation
and cultural events.In short, it is aspace where
the library and the way the space is arranged
internallyis combined in an excellent way
with modern technologies and activities.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

120

Во делот на Заштитата на библио-
течниот материјал спаѓа подврзувањето
(броширано, тврдо – платнено, шиено,
полуплатнено, лајмовано, цело платно,
обично и др.). Исто така вработените
даваат предлози за набавка на материјал
за подврзување. Покрај подврзувањето се
врши каширање на библиотечен материјал,
се изработуваат кутии и папки од сите
видови и се перфорираат различни обрасци
и картони, се сече хартија по формат итн.

Јулијана Христовска Кулевска,
библиотекарски помошник

Julijana Hristovska Kulevska, assistant librarian

The section on the Protection of
Library Material includes binding (paperback,
hardcover, sewn, half-cloth, laminated, full-
cloth, regular, etc.). The employees also
provide suggestions for the binding library
material. In addition to binding, library
material is laminated, boxes and folders of all
types are made, various forms and cardboards
are creased and perforated, paper is cut to size,
etc.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

121

Одделение за административни,
општи и правни работи

Ова одделение ги води
административните општи и правни
работи согласно најновите законски
прописи и годишната програма за работа
и развој на Библиотеката, следење на
организациската поставеност, спроведува-
ње постапки за јавни набавки и други
работи согласно законските прописи.
Се вршат работи и работни задачи од
делокругот на човечките ресурси, како
што се изготвување на акти за внатрешна
организација и систематизација со нивни
измени и дополнувања, спроведување и
изготвување на функционална анализа
за работните места и потребите на
Библиотеката, постапки за вработување,
утврдување на потребата од обуки, стручно
усовршување и оценување на вработените
и други работи и работни задачи кои
придонесуваат за поефективно работење и
развој на Установата.

м-р Милена Трајчевска, советник за
административни, општи и правни

работи Milena Trajchevska, MA, advisor for
administrative, general and legal affairs

Department for Administrative,
General and Legal Affairs

This department manages
administrative, general and legal affairs in
accordance with the latest legal regulations for
the annual program for work and development
of the Library, monitoring the organizational
structure, implementing public procurement
procedures and other matters in accordance
with the legal regulations. The department
for human resources performes tasks, such
as preparing acts for internal organization
and systematization with their amendments,
conducting and preparing a functional analysis
of work positios and other daily legal and
financial needs of the Library, employment
procedures, determining the need for training,
professional development and assessment of
employees and other works and tasks that
contribute to more effective operation and
development of the institution.

м-р Анџела Гашпарец, помлад соработник
за човечки ресурси,

Angela Gashparec, MA, younger collaborator for
human resources

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

122

Ова Одделение е наменето
за IT-активности: дефинирање и
отстранување на дефектите на системот,
комуникациската и периферната опрема,
како и хардверска и софтверска надградба
за поуспешна работа, грижа и контрола за
непречено функционирање на системот, на
комуникациската и на периферната опрема;
одржување на мрежата; администрирање
со ИТ; администрација на веб-страницата
на Библиотеката; одржување на серверот
за Дигиталната библиотека при НУУБ „Св.
Климент Охридски“ – Битола итн.
Архиварот редовно ја води
архивата во согласност со Законот за
архивско работење и со Уредбата за
канцелариско и архивско работење. Освен
тоа, тој истовремено врши и техничка
подготовка на материјалите, како и
техничките средства за директорот и за
секторот за административни, општи
и правни работи. Прави порачки за
најновите наслови за монографски
публикации и друг библиотечен материјал
за потребите на Библиотеката. Врши
прием на странки за службени потреби,
дава телефонски врски и подготвува
календар за активностите и за настаните во
Библиотеката.
Набавува и издава канцелариски
материјал за потребите на вработените во
Библиотеката.

This department performs activities in
the field of IT: defining and eliminating defects
in the system, communication and peripheral
equipment, as well as hardware and software
upgrades for successful work, taking care and
controlling the functioning of the system,
communication and peripheral equipment;
Network maintenance; IT administration;
Administration of the Library's WEB page;
Maintenance of the server for the Digital
Library at the National University of Library
and Information Sciences "St. Kliment
Ohridski" - Bitola, etc.
The archivist keeps the archive up to
date in accordance with the Law on Archival
Operations and the Regulation on Office and
Archival Operations.
At the same time, the archivist
performs technical preparation of materials, as
well as technical work for the director and the
Department for Administrative, General and
Legal Affairs, and places orders for the latest
titles for monographic publications and other
library material for the needs of the Library.
She receives clients for official needs,
provides telephone connections and maintains
a calendar of activities and events in the
Library.
She purchases and issues stationery for
the needs of the Library's employees.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

123

Смиља Најденова, архивар
Smilja Nајденова, archiver

Сметководственото работење
подразбира учество во голем број проекти
од областа на: библиотечното работење,
издавачката дејност, меѓународната
соработка на Македонија со другите
држави од светот, реализирање на
јавни набавки за проекти за санација на
библиотечните простории и сл.
Задачи на Главниот сметководител
се: навремено заведување на пристигнати
и издадени фактури во влезната и
излезна книга; секојдневна евиденција на
целокупната финансиска документација
(изработка на извештаи, фактури и друга
документација, нејзино книжење како
и евиденција и заведување во посебни
картици на новонабавениот ситен
инвентар и опрема во посебни картици;
следење и водење евиденција на малите
јавни набавки и изработка на месечни и
годишни финансиски планови склучени
помеѓу Министерство за култура и
Библиотеката; следење на јавни набавки
според законските прописи запазување на

м-р Зоран Јанакиевски,
советник за информатички работи
Zoran Janakievski, MA, advisor for IT

Accounting work involves
participation in a large number of projects in
the field of the librarian work, in the field of
publishing, the international cooperation of
Macedonia with other countries of the world,
the implementation of public procurement
for projects for the rehabilitation of library
premises, etc.
The tasks of the Chief Accountant are:
recording of incoming and outgoing invoices
in the incoming and outgoing books on
time; daily, up-to-date records of all financial
documentation (preparation of reports,
invoices and other documentation, its booking
as well as records and registration in special
cards of newly purchased small inventory
and equipment; monitoring and keeping
records of small public procurements and
preparation of monthly and annual financial
plans concluded between the Ministry of
Culture and the Library; monitoring public
procurements according to legal regulations,
observing deadlines in the implementation of
contracts and payment of invoices in order to

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

124

роковите при реализација на договорите
и плаќање на фактурите со почитување на
принципот за ажурност, подмирување на
обврските кон добавувачите на буџетска
сметка, на сопствена сметка и на сметка
за донации; изработка на финансиски
планови од областа на библиотечна дејност,
меѓународна соработка, издаваштво, нивна
реализација и доставување на финансиски
извештаи до Министерството за култура;
наративни извештаи за реализираните
средства по проекти, како и изработка на
известувања, барања за проширување на
планови, пријавување на обврски и др.

Билјана Мано, сметководител - вработена
со договор на дело

Biljana Mano, accountant

Благајничката служба: пресметува
и подготвува бруто плата, подготвува
вирмански налози; врши готовински
исплати и уплати; составува благајнички
извештај; составува годишни и периодични
извештаи; го сложува материјалното со
финансиското книговодство; подготвува
дневен, месечен, тримесечен и годишен
извештај. Подготвува потврди за висината
на платите.

observe the principle of promptness, settling
obligations towards suppliers on a budget
account, own account and donation account;
preparation of financial plans in the field of
library activity, international cooperation,
publishing, their implementation and
submission of financial reports to the Ministry
of Culture and Tourism; Narrative reports
on the funds coveredin the projects as well as
preparation of various notifications, requests
for expansion of plans, reporting plans and
preparation of various emergencies, etc.

Тулај Ајдаровска, помлад соработник за
технички секретар

Tuljaj Ajdarovska, technical secretary

The cashier's office calculates and
prepares gross salaries, prepares transfer
orders; makes cash payments and deposits;
prepares treasury reports; prepares annual
and periodic reports; reconciles material with
financial accounting; prepares daily, monthly,
quarterly and annual reports. Prepares
certificates for the amount of the wages.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

125

Директори на Библиотеката

ПЕРСА ВИЛОС е родена во 1923 г. во
Битола. Основно и средно образование
завршува во родниот град. Од 1944 до
1945 г. работи како службеничка на
Околискиот народен одбор во Битола.

Еден краток период во оваа година
повторно се назначува за в.д. управители
на Градската библиотека, а истата година
повторно е разрешена од оваа функција.
Работи на сигнирање на книгите. Од
1967 г. работи како библиотекарски
манипулант – обработувач на книжниот
фонд и позајмувач на книги во реонската
библиотека „Јени Маале“. Од 1974 до 1977
г. работи како библиотекар II врста на
инвентарирање на книжниот фонд. Речиси
пред крајот на својот работен стаж, во
1977 г., го добива звањето наставник по
историја и географија на Педагошката
академија во Битола. Целиот свој работен
век го поминува во Библиотеката, сè до
пензионирањето во 1978 г.

Таа е првиот управник
на Градската народна
библиотека и на таа должност
е од 1945 до 1957 г. Во 1952
г. за првпат полага стручен
испит за звање књижничар
од библиотекарска струка
пред испитната комисија на
Советот за просвета, наука и
култура на НР Македонија.
Во октомври 1956 г. е
разрешена од должноста, а
во 1957 г. станува референт
по реонски библиотеки.

Directors of the Library

PERSA VILOS - She was born in 1923,
in Bitola. She completed her primary and
secondary education in her hometown. From
1944 to 1945 she worked as a clerk at the
District People's Board in Bitola. She was the

first manager of the City Public
Library and held that position
from 1945 to 1957. In 1952 she
took her first professional exam
for the title “librarian” in the
library profession before the
examination committee of the
Council for Education, Science
and Culture of the People's
Republic of Macedonia.
In October 1956 she was
dismissed from her positionand
in 1957 she became a referent
for regional libraries. For a short

period in this year she was again appointed
as Acting Manager of the City Library and
in the same year she was dismissed from
this position again. She worked on book’s
signing. Since 1967 she has been working as
a library manipulator –library processor of
the book collection and book borrower in the
regional library in the settlement"Jeni Male".
From 1974 to 1977 she worked as a librarian
of the second type, inventorying the book
collection.
Almost before the end of her working
experience, in 1977, she acquired the title
of teacher of history and geography at the
Pedagogical Academy in Bitola. She spent her
entire working life in the Library, until her
retirement in 1978.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

126

ТОДЕ ЃОРЕСКИ е роден
во 1924 г. Уште многу млад
се вклучува и активно
учествува во Народно-
ослободителната војна. По
ослободувањето се наоѓа на
раководни места во повеќе
институции. Вонредно
завршува Филозофски
факултет, група книжевност
со македонски јазик на
Универзитетот „Св. Кирил и
Методиј“ во Скопје. Покрај
другите работни места од
1957 до 1960 е и директор на Градската
библиотека во Битола. Почина во 1992 г.

МЕТОДИЈА РАЗМОСКИ е
роден во 1930 г. Во периодот
од 1960 до 1977 г. е директор
на Библиотеката. Тогаш
тој ја доживува својата
ренесанса, односно го
обележува својот подем на
основа на унапредување на
библиотекарството во градот
и во околината, а особено
на планот на просторното
и на техничкото уредување
и опремување. Во 1962 г.
е избран за член на Главниот одбор на
Друштвото на библиотекарите на НРМ со
мандат од 2 години. Во наредниот мандат
од две години е и претседател на Главниот
одбор на Друштвото на библиотекарите
на НРМ. За првпат седиштето на ова
Друштво го напушта Скопје и се преселува
во Битола. Со доаѓањето на директорското

TODE GJORESKI – He was
born in 1924. He actively
participated in the National
Liberation War at a very young
age. After the release, he was at
several management positions
in several institutions. He
graduated as a part-time
student at the Faculty of
Philosophy, Department of
Macedonian Language and
Literature at the University
“Ss. Cyril and Methodius”
in Skopje. In addition to

other jobs, from 1957 to 1960 he was also the
director- Chief Executive Officer of the City
Library in Bitola. He died in 1992.

METODIJA RAZMOSKI -
He was born in 1930. In the
period from 1960-1977, when
he was the director-CEO
of the Library, the Library
experienced its renaissance,
marking the rise based on
the advancement of the
librarianship in the city and the
surrounding area. Especially
in terms of its spatial and
technical arrangement and
equipment. In 1962, he was

elected a member of the Main Board of the
Society of Librarians of the People's Republic
of Macedonia with a mandate of 2 years
and for the next two years of his mandate,
he was also the president of the Main Board
of the Society of Librarians of the People's
Republic of Macedonia. For the first time,
the headquarters of this Society left Skopje

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

127

место, тој започнува со раздвижување на
библиотечните процеси. Така, се прави
следново: Детскиот оддел почнува да се
обработува и да се сместува по области
во магацинот, ја формира Подвижната
библиотека и набавува превозно средство
– комбе, го формира Одделението
за укоричување на книжниот фонд,
покренува иницијатива за формирање
на Завештаен фонд (денешен Роднокраен
оддел). Исто така во 1971 г. е направен
проект за адаптација на Хируршкото
одделение на старата болница „Д-р Трифун
Пановски“ за библиотека, а истовремено и
нејзина доградба. Во 1974 г. Библиотеката
се преселува во новите простории. За
време на неговиот работен век се здобива
со повеќе признанија, а издавачката куќа
„Наша книга“ ја води успешно, сè до
неговото пензионирање.

and moved to Bitola. Upon receiving the
mandate for director, he began to move the
library processes forward, as follows: The
Children's Department began to be processed
and placed in areas in the warehouse, he
formed the Mobile Library and procured a
means of transportation - a van, he formed
the Department for Binding the Book Fund,
he initiated the establishment of the Legacy
Fund - today's Family History Department.
Also, in 1971, a project was made for the
adaptation of the old surgical department of
the old "Dr. Trifun Panovski" hospital as a
library, and at the same time an extension of it.
In 1974, the Library moved to the new, much
bigger premises. During his working life, he
received several awards and he successfully led
the Publishing House "Nasha Kniga" until his
retirement.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

128

СТОЈКОВСКИ СТОЈКО е
роден во 1935 г. Работи како
професор по македонски
јазик и литература во
Учителската школа и
во Гимназијата „Браќа
Миладиновци“. Извесно
време работи и како
помошник директор и
како педагошки советник.
Во 1977 г., на објавениот
конкурс од Работничкиот
совет на Библиотеката и на
Собранието на Општина Битола, избран
е за директор. Во неговиот мандат, сè
до неговото заминување во пензија во
1993 г., Библиотеката доживува повеќи
трансформации. Покрај нејзината матична
функција, ја добива и универзитетската.
Прави нова систематизација, ги
дооформува постојните оддели и
формира нови, како што се Одделот
за туѓа литература и роднокрајната
библиографија. Исто така, се залага во
Библиотеката да биде примен соодветен
кадар со високо образование. Во неговиот
мандат е започната компјутеризацијата
и автоматизацијата на библиотечните
процеси. Се продлабочува и се
проширува соработката со библиотеките
во Македонија и пошироко. Со т.н.
меѓубиблиотечна позајмица го обновува
Друштвото на библиотекарите во Битола
и станува негов претседател. Исто така, ги
поврзува и Сојузите на библиотекарите
на Македонија и на Југославија. Се
залага за одржување на бројни семинари
и советувања на библиотекарите и за
запознавање со најновите достигнувања
од оваа област и практична примена на
искуствата од светот.

STOJKOVSKI STOJKO –
He was born in 1935. He
worked as a professor in
Macedonian language and
literature at the Teachers'
School and the gymnasium
"Brakja Miladinovci". For a
while, he also worked as an
assistant director and advisor
for pedagogy. In 1977, at
the competition announced
by the Library's Workers
Council and the Assembly of

the Municipality of Bitola, he was elected
director. During his term of office until his
retirement in 1993, the Library underwent
several transformations. In addition to the
main function, the Library also obtaioned
a University function. He made a new
systematization, completed the existing
departments and formed new ones, such
as the department of foreign literature and
the department for Homeland bibliography.
He also advocated for the recruitment of
appropriate staff with higher education in
the Library. During his term of office, the
computerization and automation of library
processes began. He deepened and expanded
cooperation with libraries in Macedonia
and beyond with the so-called "interlibrary
loan", he renewed the Society of Librarians in
Bitola and became its president, and he also
realized the connections betwwen the Library
and the Librarian’s Unions of Macedonia
and Yugoslavia. He advocated for holding
numerous seminars and consultations for
librarians and introducing them to the latest
achievements in this field and the practical
application of world experiences.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

129

ПЕТРОВСКИ ДОБРИ е
роден во 1955 г. Дипломира
на Правниот факултет во
Битола во 1979 г. Во Библио-
теката се вработува во 1981
и таму е до 1999 г. Во текот
на неговото работење тој има
работни задачи од сферата
на библиотечната дејност.
Работи како секретар на
Библиотеката, а од 1993
до 1999 г. ја извршува и
најодговорната функци-
ја – директор на оваа
установа. Во 1996 г., магистрира на
Институтот за социолошки и политичко
правни истражувања, а во 1998 г. ја брани
докторската дисертација и се стекнува
со научен степен доктор по менаџмент
на истиот Институт. Во 1997 г. е избран
за редовен член на Друштвото за наука
и уметност – Битола. Од 2006 г. работи
како редовен професор на Педагошкиот
факултет во областа на библиотекарството.
Објави многу научно-стручни трудови
од областа на библиотекарството и го
доби звањето библиотекар – советник.
Посебно е значаен неговиот ангажман
во автоматизацијата на библиотечните
процеси во НУ Универзитетска библиотека
„Св. Климент Охридски“ – Битола, со која
се поставени темелите на современото
библиотекарство. Учесник е на голем број
конференции, семинари и работилници.
Добитник е на највисоката републичка
награда во областа на библиотечната
дејност – „Климентова повелба“ од
Библиотекарското друштво на Македонија,
во 1999 г.

PETROVSKI DOBRI – He
was born in 1955. He graduated
from the Faculty of Law in
Bitola in 1979. He joined the
Library in 1981 where he
worked until 1999. During his
work, he performed tasks in the
field of the librarian activities.
He worked as Secretary of the
Library, and from 1993 to 1999
he also performed the most
responsible function – Director/
CEO of this institution. In
the meantime, more precisely

in 1996, he received a master's degree from
the Institute for Sociological, Political and
Juridical Research and in 1998 he defended
his doctoral dissertation and obtained the
scientific degree of PhD in Management
from the same Institute for Sociological,
Political and Juridical Research. In 1997 he
was elected a full member of the Society for
Science and Art – Bitola. Since 2006 he has
been working as a full professor at the Faculty
of Pedagogy in the field of librarianship. As a
result of all the activities, a series of published
professional papers in the field of librarianship
and he acquired the title of librarian advisor.
His involvement in the automation of
library processes at the National Institution
-University Library "St. Kliment Ohridski"
- Bitola should be particularly highlighted,
which will lay the foundations of the modern
librarianship. He is a participant in a large
number of conferences, seminars, workshops.
He won the highest republican award in the
field of library activity - "Klimentova povelba"
from the Librarian Society of Macedonia in
1999.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

130

СТЕФАНОВСКА АНЕТА
е родена во 1959 г. Таа е
дипломиран правник (право-
судна насока. Во периодот од
1984 до 2000 г. работи како
секретар во ОУ „Кирил и
Методиј“– Битола, а од 2000
до 2003 г. е именувана за в.д.
директор во Библиотеката. И
по нејзиното разрешување од
директорската функција, таа
останува во колективот.
Во 2002 г. го добива звањето виш
библиотекар, а десет години подоцна
и звањето библиотекар советник.
Самото раководење на Библиотеката
ѝ овозможува да навлезе во тајните
на библиотекарството, да го совлада
технолошкиот процес на стручна и
техничка обработка на библиотечната
граѓа, како и други сложени библиотечни
процеси од оваа област. Изврши
ретроактивно внесување на целокупниот
книжен фонд и ја автоматизира
Библиотеката, која влезе во COBISS-
програмата како прва и единствена во
Македонија и во седумнаесетте држави
од ЕУ. Сеопфатното запознавање на
процесите на библиотечното работење и
евидентните организациони способности,
денес ја карактеризираат како квалитетно
оспособен библиотечен работник.
Поголемиот дел од поставените цели со
нејзиното доаѓање во Библиотеката ги
остварени и се согледуваат, пред сè, во:
подигнувањето на рејтингот на Установата,
создавањето подобри услови за работа
(опрема, модернизација, популаризација,
зголемување на финансиските средства),
отворањето на Установата кон сите други
установи, како во државата, така и надвор
од неа, со следење на светските трендови и

STEFANOVSKA ANETA - She
was born in 1959. As a graduate
lawyer, judicial direction,she
worked as a secretary-lawyer at
the Primary School "Ss. Cyril
and Methodius" - Bitola from
1984 to 2000, and from 2000
to 2003 she was appointed as
Director – Chief Executive
of the National Institution
-University Library "St. Kliment
Ohridski" - Bitola. After her

dismissal from the function, she remained in
the team.
In 2002, she was awarded the title
of Senior Librarian and ten years later, she
acquired the title of Librarian Advisor. The
management of the Library allows her to
penetrate in the secrets of librarianship,
to master the technological process of
professional and technical processing of library
materials, as well as other complex library
processes present in this area.
For the first time since the Library's existence,
she retroactively entered the entire book fund
and automated the Library, with the COBISS
program, for the first time in our country,
Macedonia and with this our Library became
the first Library in Macedonia together with
other seventeen EU countries in the COBISS
program. Her comprehensive knowledge of
the processes of library work and her evident
organizational skills, today characterize her
as a highly skilled librarian. She achieved
most of the goals set upon her arrival at the
Library, primarily in raising the rating of this
Institution, creating better working conditions,
equipment, modernization and popularization
of the library, she increased the financial
resources, opening the Institution to all other
institutions both in the country and abroad, by
following the world trends and changing the

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

131

со промена на начинот на работење.
Носител е на повеќе проекти:
меѓународен проект КНИИЦ, инвестицио-
но и техничко одржување на Библиотеката
во Битола, со што се изгради корисна
површина 600 м2 во Установата. Носител
е на проекти за соработка со други
држави. Автор и уредник е на повеќе од 18
објавени трудови. Добитник е на наградите:
„Златно сонце“ од USAID за најдобар
проект на годината, најхуман директор во
културата од Здруженијата на хуманитарни
организации на РМ и награда за особен
придонес во библиотечната дејност. Беше и
пратеник во Собранието на Р Македонија.
Анета Стефановска, библиотекар
советник и успешен директор во НУУБ
„Св. Климент Охридски“ – Битола
продолжува со својата ангажираност во
полето на културата. Имено, таа е првиот
библиотекар кој станува парламентарец.
Четири години е во пратеничките клупи.
Таа активно работи на помагање на
библиотекарството во Македонија. Во
периодот од 2006 до 2011 г. поднесува осум
амандмани за зголемување на буџетот
на библиотеките за 2 милиони денари,
кои се усвоени. Со поднесувањето на
осумте амандмани се зголемува буџетот
за развој на библиотекарството во РМ
при Министерството за култура. Тоа
ја прави голем лобист за развојот на
библиотекарството во Македонија. Член
е на Државната изборна комисија на Р.
Македонија.

way of working.
She is the Head of several large
projects: International project CSRIC
(Computer Science Research and Information
Center),investment and technical maintenance
of the Library in Bitola, with which was built
600 m2 of useful space in the Institution; She
is the Head of the projects for International
cooperation with other countries, etc. She is
the author and editor of eighteen published
works. She is the winner of the awards:
"Golden Sun" from USAID for the best
project of the year; The award for the most
humane director/CEO in the culture from the
Associations of Humanitarian Organizations
of the Republic of Macedonia and the award
for special contribution to the library activity.
Aneta Stefanovska was also a Member of the
Parliament of the Republic of Macedonia.
Aneta Stefanovska, Librarian Advisor
and successful CEO-director at the National
Institution-University Library “St. Kliment
Ohridski” in Bitola, continues her engagement
in the field of culture. Namely, she is the
first librarian who become a Member of the
Parliament of the Republic of Macedonia.
She is already actively working to help
librarianship in Macedonia. In the period from
2006 to 2011, she submitted eight amendments
to increase the budget for libraries by 2
million denars, which were adopted. With
the submission of the eight amendments,
the budget for the development of the
librarianship in the Republic of Macedonia
under the Ministry of Culture is increased,
which makes her a great lobbyist for the
development of librarianship in Macedonia.
She was a member of the State Election
Commission of the Republic of Macedonia.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

132

ПЕТРОВСКА ЈЕЛЕНА е
родена во 1961 г. Дипло-
мира педагогија на
Филозофскиот факултет
во Скопје. Извесно време
работи како воспитувач
во детска градинка. Во
Библиотеката се вработува
во 1994 г. со работни задачи
за издавање во реонски
библиотеки. Секојдневно
разменува знаења и мислења
за прочитаните книги,
учествува и во стручната обработка при
внесувањето на фондот за монографски
публикации, притоа усовршувајќи се во
библиотечното работење. На функцијата
директор на Библиотеката доаѓа во
2003 г. и со неа раководи сè до 2006 г. Се
залага за поддршка на новите тредови
во библиотечното работење. Исто така,
учествува и во: осовременувањето на
работните простории на вработените,
изработка на нов пулт и негова
реконструкција во Одделот за зајмување
и услуга на возрасни и деца. Организира и
креативна работилница во Одделот за деца.
Пасиониран љубител е на книгата, а во
слободно време свири на хармоника.
Го стекнува звањето библиотекар
советник. Моментално ја извршува
функцијата програмски раководител.

PETROVSKA JELENA -
She was born in 1961. She
graduated in pedagogy at
the Faculty of Philosophy in
Skopje. For a while, she worked
as a kindergarten teacher. She
started working at the Library
in 1994 with publishing tasks
in regional libraries, where
she exchanged knowledge
and opinions about the books
she read on a daily basis. She
participated in the professional

processing of the entry of the monographic
publications fund and in doing so, she
improved her knowledge of library work. She
was appointed at the position director of the
Library in 2003 and managed it until 2006.
She advocated for supporting new trends
in library work. She also participated in the
modernization of the employee’s working
premises, the creation of a new counter and
its reconstruction in the lending and service
department for adults and children. She also
organized a creative workshop in the children's
department. She is a passionate lover of books
and in her free time she plays the accordion.
She recently obtained the title of
Librarian Advisorand currently serves as
Program Manager at the Library.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

133

ЃЕОРГИЕВСКИ НАУМЕ е
роден во 1956 г. Завршува
Филозофски факултет, група
историја на уметност со
археологија, во Скопје, во
1985 г. Во Библиотеката се
вработува во 1986 г. како
приправник, со работни
задачи во магацинот за
возрасни. Ангажиран е за
работа на повеќе места во
Библиотеката и ги совладува
тајните на библиотечната
дејност. Во 1996 г. го добива звањето виш
библиотекар, а во 2010 г. и највисокото
звање во библиотекарството – библиотекар
советник. Сеопфатното запознавање на
процесите на библиотечното работење
и неговите евидентни организациони
способности денес го чинат квалитетно
остручен библиотечен работник
во НУ Универзитетска Библиотека
„Св. Климент Охридски“ – Битола.
Неговиот професионален ангажман
во библиотекарството и објавените
трудови од оваа област недвосмислено
укажуваат дека многу успешно стручно
се надградува во поглед на осознавање
на библиотекарството. Учествува
во реализација на многу проекти за
одржување на објектите на Библиотеката
и во проекти за меѓународна соработка
на Библиотеката. Учесник е во
меѓународниот проект КНИИЦ. Автор и
коавтор е на многу објавени монографски
публикации и статии во повеќе весници
и списанија, зборници на трудови и
други книги. Значајно е да се истакне и
неговиот ангажман за организирањето на
Меѓународните саеми на книгата кои се
одржуваат во Битола, почнувајќи од 2005
г., па сè до денес. На првиот Меѓународен

NAUME GJORGIEVSKI
- He was born in 1956. He
graduated at the Faculty of
Philosophy, Department of
Art History with Archaeology
in Skopje in 1985. He started
working at the Library in
1986 as an intern with tasks
in the adult warehouse. He
worked in several positions,
thus mastering the secrets
of library work. In 1996, he
received the title of senior

librarian, and in 2010, the highest title in
librarianship, consultant librarian. The
comprehensive knowledge of the processes
of librarian work and evident organizational
skills made him a highly qualified librarian
at the National University Library "St.
Kliment Ohridski" - Bitola. His professional
work in thelibrarianship and his published
works in this field clearly indicate that he
is permanently and very successfully and
professionally upgrading himself in the
direction of understanding the librarianship.
He participates in the implementation of many
projects for the maintenance of the Library's
facilities, projects for international cooperation
of the Library and he was a member of the
international project CSRIC (Computer
Science Research and Information Center).
He is the author and co-author of many
published monographic publications, as well as
articles in several newspapers and magazines,
collections of works, etc. It is important to
note his engagement in the organization of
the International Book Fairs held in Bitola,
starting from 2005 until today.
At the first International Book Fair, which
was held for the first time outside the capital,
40 publishers took part, seven of which were
from abroad. Also worth mentioning are the

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

134

саем на книгата, кој за првпат се одржа
надвор од главниот град по прв пат,
учествуваа 40 издавачи од кои седуммина
беа од странство. Исто така треба да
се спомнат и мини-саемите на книгата
одржувани во рамките на фестивалот „Бит-
фест“ организиран од Општина Битола.
Прогласен е за најдобар библиотекар меѓу
два саема од Здружението на издавачи и
книжари на Р Македонија. Моментално ја
извршува функцијата директор на НУУБ
библиотека „Св. Климент Охридски“–
Битола.

БОЈАН СТЕФАНОВСКИ
е роден во 1985 г. Завршува
Универзитет за аудио-
визуелни уметности. Во
2013 г. магистрира на тема
продукција на театарски
фестивали на отворено и се
стекнува со звање магистер по
продукција. Во Библиотеката
е вработен од 2018 до 2024 г.

mini book fairs held within the framework
of the "Bit Fest" festival organized by the
Municipality of Bitola. Naume Gjorgievski
was named "Best Librarian between the Two
Fairs" by the Association of Publishers and
Booksellers of the Republic of Macedonia.

BOJAN STEFANOVSKI
He was born in 1985. He
graduated from the University
of Audio Visual Arts. In 2013, he
received his master's degree in
production of open-air theater
festivals and earned the title of
Master of Production. He was
employed at the library from
2018 to 2024.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

135

ДОНЕВСКИ МЕНДЕ е роден
е во 1966 година. Со завршен
Технички факултет 6/1 степен
во Библиотеката се вработи
во 2002 година. Пред да се
вработи во Библиотеката
работел во повеќе фабрики и
други работни организации
на многу различни работни
места. Од 2003 до денес
работи на повеќе места
во Библиотеката како
информатор, во магацинот за монографски
публикации, самостоен библиотекарски
помошник за архивски примерок и
магацини, а во 2024 како в.д. директор
на Библиотеката. Во 2010 година го
дооформил своето образование со звање
дипломиран инженер по енергетика а
во 2017 дипломиран машински инженер
насока термоенергетика со 240 поени
од ЕКТС. Од 2010 почнува да посетува
курсеви за техничка обработка на
книгата, каталогизација и користење
на програмската поддршка COBISS
каталогизација и фонд. Почнувајќи од
2013 и заклучно со 2017 година успешно ги
положи испитите од заемна каталогизација
и се стекна со три лиценци и тоа лиценца
за обработка на монографски публикации,
лиценца за некнижна граѓа и лиценца
за антикварни книги. Учествувал во
повеќе групни и индивидуални акции за
средување на библиотечниот материјал
во магацините, исто така е и носител на
повеќе одобрени проекти во Библиотеката.
Креатор е на процедури за работа со
архивски примерок, заштита на книгата
а заедно со други колеги и процедура
за набавка и обработка на книгата. Во
слободно време се бави со филозофија,
религија, спорт и градежништво.

MENDE DONEVSKI - He was
born in 1966. With a completed
Technical Faculty 6/1 degree,
he got employed in the Library
in 2002. Before being employed
at the Library, he worked in
several working organizations.
Since 2003, he has worked in
several positions. From 2003 to
the present day, he has worked
in several positions in the
Library as an informant, in the

warehouse for monographic publications, as
an independent librarian assistant for archival
copies and in the library’s warehouses, and
in 2024 as Acting Director of the Library.
In 2010, he completed his education with
the title of Graduate Engineer, i.e. BA in
Engineering and Energy and in 2017, he
acquired BA in Mechanical Engineering in
the field of thermal energy with 240 ECTS.
Since 2010, he has been attending courses in
technical book processing, cataloguing, and
using the COBISS cataloguing and software
holdings. Starting from 2013 and ending
with 2017, he successfully passed the exams
for shared cataloguing and acquired three
licenses: a license for processing monographic
publications, a license for non-book materials
and a license for antiquarian books. He has
participated in several group and individual
actions for organizing library material in
the warehouses and he is also the holder
of several approved projects in the Library.
He is the creator of procedures for working
with archival copies, book protection and
together with other colleagues, a procedure
for purchasing and processing books. In his
free time, he reads and practices philosophy,
religion, sports, and construction.

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

136

Пролог за едно од
најголемите достоинства

во културата и
историјата на Битола

НУУБ „Св. Климент
Охридски“ – Битола е уште едно сведоштво
– факт што потврдува дека Битола е
значајна точка на културната мапа во
балкански, но и во европски рамки. Таа
е доказ за цивилизациските културни
вредности.
НУУБ „Св. Климент Охридски“
– Битола е и свидетелство дека Битола од
памтивек била место каде што се среќавале
источните и западните прогресивни
чекори, и во образованието, и во
културата, и во модата.
НУУБ „Св. Климент Охридски“ –
Битола од основањето до денес, е насловот
на книгата која многу внимателно, со
чувствителен такт, но и со засведочени
аргументи, на задоволство на сите
вљубеници во книгата, е посветена на
големиот и значаен 80-годишен јубилеј.
Овој текст е заснован на
документаристика, која најпрвин има
задача да ги претстави сите значајни
одлуки коишто го агументираат процесот
на востановувањето, формирањето и
развојот на оваа културна институција во
текот на нејзиното 80-годишно постоење и
дејност, од 1945 г. до денес.
НУУБ „Св. Климент Охридски“ –
Битола, по природата на нештата, е една
од најважните културни институции
во земјава, па оттаму произлегува и

Prologue to one of
the greatest dignities

in the culture and
history of Bitola

National Institution-
University Library “St. Kliment Ohridski” in
Bitola is the title of this significant book which
is another testimony - a fact which confirms
that Bitola is a significant point on the cultural
map on the Balkans, but also in European
frameworks, evidence of civilizational and
cultural values, a testimony for the old times.
Bitola has been a place where eastern and
western progressive steps meet in education,
culture and fashion.
This text is based on documented
literature, which primarily aims to present
all the significant decisions that argue for the
process of the establishment, formation and
development of this cultural institution during
its eighty years of existence and activity from
1945 –until today, in 2025.
National Institution-University
Library “St. Kliment Ohridski” in Bitola
by the nature of things is one of the most
important cultural institutions in the country
and therefore a text like this is not only
necessary, but it is a true monument to all the
processes through which the development
of the institution goes. It is also an excellent
foundation on which it will further build
memory and articulate the meaning, duration
and development of the Library.
At the beginning, the author chooses to
provide a broader context, in the pretext - the
foil that refers to the beginnings and the birth

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

137

еден ваков текст. Текстот, не само што е
неопходен, туку е и вистински споменик
за сите процеси кои го следат развојот на
институцијата и одлична основа врз која
понатаму ќе се гради меморијата и ќе се
артикулира значењето, траењето и развојот
на Библиотеката.
На почетокот авторката одбира
да даде еден поширок контекст, во
преттекстот фолија, која се однесува
на почетоците и на раѓањето на првите
библиотеки и на библиотекарството
во Битола и во Битолско. Со тоа таа го
обезбедува хронолошкиот континуитет,
но и ја позиционира Битола, а натаму
и Библиотеката, како еден од главните
културни пунктови на овие простори.
Битола е стар цивилизациски
и културен центар. Таа е крстопат каде
што се спојувале Ориентот и Западот,
се создавала уникатната мода преку
спојувањето на традициите ала турка и ала
франга, град каде што зајдуваат погледите,
град со илјадници приказни и со богата
историја и култура.
Битола е повеќевековен урбан
центар, лидер во културата во Македонија
и во регионот. Таа, токму преку НУУБ „Св.
Климент Охридски“ – Битола, станува
препознатлива и видлива по својата
богата цивилизациска и културно-
историска традиција. Позната е по
богатата меѓународна соработка со елитни
библиотеки во Европа и по нејзината
вклученост, како институција, на светските
конгреси за библиотекарство. Уште од
средновековниот период, во Битола не биле
туѓи ниту писменоста, ниту книгата.
Тоа е аргументирано и на
страниците на овој текст: „Тоа и го
потврдува записот на маргината од
Болоњскиот псалтир, од страна на

of the first libraries and librarianship in Bitola
and its region. She ensures chronological
continuity, but also positions Bitola, and
further the Library, as one of the main cultural
hotspots in these areas. Bitola is an old
civilization and cultural center.
Bitola is a crossroads where the Orient
and the West converged, unique fashion
was created through the fusion of ala turca
and ala franga traditions, a city where views
converge, a city with thousands of stories, a
city with a rich history and culture. Bitola, as
a centuries-old urban center, as a leader in
culture in Macedonia and the region, precisely
through the National Institution-University
Library “St. Kliment Ohridski” in Bitola,
becomes recognizable and visible with its rich
civilizational and cultural-historical tradition,
within the framework of rich international
cooperation, with elite libraries in Europe
and through the presence of world library
congresses.
Since the mideval period, neither
literacy nor books have been alien to Bitola.
This is also argumentatively explained on the
pages of this text: “This is confirmed by the
entry in the margin of the Bologna Psalter, by
the hieromonk Danail, in which it stated that
in the middle of the city of Bitola he bought
the Psalter from the grammarian Theodore,
for two perpers and the gilded earrings from
his wife. It is characteristic of all medieval
states that literacy was spread and nurtured
in monasteries and churches, and with it the
emergence of the first literary works.
Since the medieval period in Bitola,
neither literacy nor books have been alien.
Thus, the literary works of medieval
writers and students from transcription or
copy schools found their place in the same
premises, more precisely in the premises
intended for storing manuscripts. In fact, these

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

138

јеромонахот Данаил, во кој стои како тој во
среде града Битола си го купил псалтирот
од граматикот Теодор, за два перпера и
позлатените обетки од жена си. За сите
средновековни држави карактеристично
е што во манастирите и црквите се
ширела и негувала писменоста, а со тоа
и настанувањето на првите книжевни
творби. Така, книжевните дела на
средновековните писатели и препишувачи
си нашле место во истите простории,
поточно во просториите наменети за
чување на ракописите. Всушност, тоа биле
и првите наши библиотеки во Битола и во
Битолско.“ Исто така, Битола не останува
надвор од влијанието на верската и на
просветителска мисија на св. Климент
Охридски и на Охридската книжевна
школа. Овој град бил област со силно
развиен црковен живот, во чиишто рамки
се развивало и просветителството, а со
тоа и првите форми на книжевноста.
Битолските манастирски библиотеки
се првите храмови на книгите, а за тоа
сведочат пронајдените средновековни
ракописи.
Овој значаен текст посветен на
осумте децении постоење на Библиотеката,
натаму донесува прецизни податоци
за нејзиното формирање, но и за
трансформирањето до врвна национална и
универзитетска институција во 2003 г., во
делот именуван како Историски развој и
трансформација на Библиотеката.
Текстот дава и прецизни
систематизирани податоци за
процесот на автоматизација на
библиотечното работење, којшто
започнува во 1990 г., co влегувањето
во проектот на СНТИЈ (Систем за
научни и технолошки информации
на Југославија) од Секретаријатот

were our first libraries in Bitola and the Bitola
region." Bitola also did not remain outside
the influence of the religious and educational
mission of St. Clement of Ohrid and the
Ohrid Literary School and was an area with a
strongly developed church life, within which
the enlightenment developed and with it the
first forms of literature. The libraries in the
monasteries in Bitola are the first temples of
books and the medieval manuscripts found in
them to testify for them.
This significant text dedicated to the
eight decades of its existence further provides
precise data on the formation, but also the
transformation of the Library, to a top national
and university institution in 2003, in the
section entitled Historical Development and
Transformation of the Library.
This text also provides precise
systematized data on the process of
automation of the library work, which began
in 1990, with the entry into the SSTIY (System
for Scientific and Technological Information
of Yugoslavia) project by the Secretariat for
Development of the SFR Yugoslavia. This
process actually means automated cataloging
of library material according to world
standards, building a local database, obtaining
output and printed products: bibliographies,
catalog cards, access through the Yugoslav
network JUPAK to international information,
services and databases, i.e. several combined
foreign and over fifteen specialized domestic
databases from several important educational,
cultural, scientific and technical fields and
the use of electronic mail. When it was only
Central Library "St. Kliment Ohridski" Bitola
became one of the two libraries in the library-
information system of Macedonia.
The text highlights 1996 as a
significant year for the automation and
modernization of library operations, with the

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

139

за развој на СФР Југославија. Овој
процес, всушност, претставува
автоматизирана каталогизација на
библиотечниот материјал според светски
стандарди, изградба на локална база,
добивање излезни печатени продукти
(библиографии, каталожни картончиња),
пристап до меѓународни информациски
сервиси и бази на податоци преку
југословенската мрежа ЈУПАК, односно
неколку комбинирани странски и повеќе од
петнаесет специјализирани домашни бази
на податоци од повеќе важни образовни,
културни и научно-технички области и
користење на електронска пошта. Така,
МУБ „Св. Климент Охридски” – Битола
станува една од двете библиотеки во во
библиотечно-информативниот систем
(БИС) на Македонија.
Во текстот е издвоена 1996 г.
како значајна за автоматизацијата и за
осовременувањето на библиотечното
работење, со набавката на серверот
Digital Alpha 400/166. Во оваа сфера,
2001 година се издвојува како значајна
со воведувањето на понова варијанта
од софтверот, т.е. COBISS2. Тоа го
овозможи воспоставувањето на заемната
библиографска база COBIB.MK, што
всушност значеше функционирање на
интегриран библиотечно-информациски
систем во земјата. НУУБ „Св. Климент
Охридски” – Битола од октомври 2003
година е првата библиотека во Македонија
која започнува да работи со сегментот
COBISS/Позајмица.
Понатаму се наведува дека од
2016 г. автоматизираното библиотечното
работење преминува на COBISS3, трета
генерација на програмската поддршка,
која ИЗУМ ја разви за потребите на
функционирањето на системот COBISS.

purchase of the Digital Alpha 400/166 server.
The year 2001 also stands out as a significant
year in this area with the introduction into
operation of a newer version of the software,
i.e. COBISS2, which enabled the establishment
of the shared bibliographic database COBIB.
MK which actually meant the functioning of
an integrated library and information system
in the country. National Institution-University
Library “St. Kliment Ohridski” in Bitola in
October 2003 with Aneta Stefanovska as a
CEO/ Director of this eminent institution
was the first library in Macedonia which start
working within the COBISS/Loan system.
It is further stated that since 2016,
the automated library operation has been
transitioning to COBISS3, the third generation
of software support that IZUM developed
for the needs of the COBISS system. The
COBISS software support is developing based
on the object technology and a significant
architectural feature of the COBISS3 software
support is its three-layer concept that includes
a user interface, business logic and databases.
The next system which will be upgraded in the
National Institution-University Library “St.
Kliment Ohridski” in Bitola is planned to be
carried out during 2025, starting from June,
with the application of the new versions of the
system, i.e. COBISS Lib and COBISS Cat.
This text also highlights the current
positionof the Library, which is part of 1496
libraries in the region, 69 which are from our
country, in terms of international development
and cooperation between libraries. In addition
to its web version, COBISS+ also has its own
mobile version mCOBISS, which is available
on the Play Store and App Store mobile
applications.
The text dedicated to the National
Institution-University Library “St. Kliment
Ohridski” in Bitola from its foundation to

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

140

Програмската поддршка на COBISS
е развиена врз основа на објектна
технологија, а значајна архитектонска
карактеристика на програмската поддршка
COBISS3 е нејзината трислојна концепција,
која во себе вклучува кориснички
интерфејс, деловна логика и бази на
податоци. Предвидено е да се изврши
следна надградба на системот во НУУБ „Св.
Климент Охридски“ – Битола во текот на
2025 г., со примена на новите варијанти на
системот, т.е. COBISS Lib и COBISS Cat.
Овој текст ја подвлекува и
денешната актуелна позиционираност на
Библиотеката (како дел од 1496 библиотеки
од Регионот, од кои 69 се од нашата држава)
од аспект на меѓународната развојна
соработка на библиотеките. Покрај својата
веб-варијанта, COBISS+ има и своја
мобилна варијанта, mCOBISS, којашто е
достапна на мобилните апликации Play
Store и App Store.
Текстот посветен на НУУБ „Св.
Климент Охридски“, од нејзиното основање
до денес, не ја исцрпува својата големина и
значењето само со фактот што прецизно,
систематизирано и документаристички
аргументирано ги артикулира 8-те
децении раст и развој на Библиотеката и
претставувањето на нејзината комплетна
денешна организациона поставеност
и функционирање. Авторката, како
актуелна директорка на институцијата,
фокусирано и визионерски ги претставува
приоритетите на развојот на библиотечната
дејност:
• дигитализација на книжниот фонд;
• редакција на постојните бази

на податоци и усогласување со
библиотечниот фонд на Македонија;

• континуирано опремување со
информатичка опрема;

the present day, does not exhaust its size and
significance only by the fact that it precise,
systematized and arguably with documents
articulates the eight decades of growth and
development of the Library and presents
its complete organizational structure and
functioning today, but rather the author, as the
current director of the institution, presents the
priorities of the development of library activity
in a focused and visionary manner:
• Digitization of the book fund;
• editing of existing databases and

harmonization with the library collection
of Macedonia;

• Continuous equipping with IT equipment;
• Active attitude towards manifestations

through various forms and forms for the
enrichment and popularization of the
book;

• New approach to the media and
cooperation with appropriate institutions,
societies and associations in the fields
of culture, science and education in the
implementation of programs of mutual
interest and interest of the citizens and the
state;

• Intensification of cooperation with
appropriate institutions from the country
and abroad;

• Modern approach to library work with
constant monitoring and involvement in
global processes in this area;

• Special attitude and approach to the
protection of library assets, especially book
heritage;

• Training and professional development
of staff in the segments of the COBISS
program.

All this confirms that this text, besides
being a testimony, it is also a testament that
the Library will continue to walk strongly
on the path of its modernization and

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

141

• активен однос кон манифестациите
преку различни форми и облици за
збогатување и популаризација на
книгата;

• нов пристап кон медиумите и
соработка со соодветни институции,
друштва и здруженија од областа на
културата, науката и образованието
при реализација на програми од
заеднички интерес и интерес на
граѓаните и државата;

• интензивирање на соработката со
соодветни институции од земјата и
странство;

• особен однос и пристап кон заштитата
на библиотечните добра, особено
книжното наследство;

• обука и стручно усовршување на
кадрите во сегментите од програмата
COBISS.

Сето ова потврдува дека овој
текст, покрај сведоштво, истовремено
претставува и завет дека Библиотеката
ќе чекори силно по патот на нејзината
модернизација и осовременување,
ќе продолжи да биде чувар на
интелектуалната меморија на нацијата,
ќе остане културна ризница и ризница на
библиотечните изданија и на историјата,
ќе биде носител на значајни истражувачки
акции и процеси, поддржувач и главен
поттикнувач на културата во Битола, во
Македонија и во светот.

доц. д-р Анита Ангелевска

contemporaryisation. It will continue to
be the guardian of the intellectual memory
of the nation, and it will remain a cultural
treasure and a treasure of library publications
and history.It will be the bearer of significant
research actions and processes, a supporter
and main encourager of culture in Bitola,
Macedonia and the World.

Assistant Prof. Anita Angelevska, PhD

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

142

Рецензија на публикацијата
„НУУБ Св. Климент Охридски –

Битола, Историја и развој
(1945 – 2025)“

Монографијата ја прет-
ставува Универзитетската библиотека „Св.
Климент Охридски“ во Битола како клучна
институција во културниот, образовниот
и научниот живот на градот и пошироко,
акцентирајќи ја нејзината долга историја,
развој и приоритети во современите
услови на живеење и препознавање на
библиотекарското работење. Авторот на
текстот ефективно ги истакнува важните
моменти во историјата на библиотеката,
како и нејзините постигнувања, при што
го користи хронолошкиот пристап за да
се опишат основните етапи и значајни
периоди во нејзиниот развој. Текстот е
академски коректен, но истовремено се
одликува со јасен и структуриран стил
кој ја прави достапна информацијата за
пошироката читателска јавност.
Силната страна на публикацијата
е нејзината детална, исцрпна и прегледна
анализа на историјата на библиотеката,
започнувајќи од нејзиното основање
во 1945 година, до денешните моменти
на модернизација и дигитализација.
Поставувањето на контекстот на библио-
теката како културен стожер за Битола, со
акцент на нејзиниот развој и адаптирање
на потребите на заедницата, претставува
значаен дел од аргументацијата.
Истовремено, авторот ги истакнува и
многуте предизвици со кои библиотеката

Review of the publication for the
“NIUL St. Kliment Ohridski –

Bitola, History and Development
(1945 - 2025)”

This monograph presents
the National Institution -University Library
“St. Kliment Ohridski” in Bitola as a key
institution in the cultural, educational and
scientific life of the region and beyond,
emphasizing its long history, development
and priorities in the modern living conditions
and recognition of librarianship. The author
of the text effectively highlights the important
moments in the history of the library, as well
as its achievements, using a chronological
approach to describe the main stages and
significant periods in its development. The text
is academically correct, but at the same time it
is distinguished by a clear and structured style
that makes the information accessible to the
wider reading public.
The strong side of this publication
is detailed and comprehensive analysis of
the history of the library, starting from its
foundation in 1945 until the present-day
moments of modernization and digitalization.
The context of the library as a cultural
centre for Bitola, with an emphasis on its
development and adaptation to the needs of
the community is the essence of the argument.
At the same time, the author also highlights
the challenges that the library has faced
over the years, such as problems with space
and financial resources and how they were
successfully overcome through joint efforts
and with the help of the local government.

NIUL “St. Kliment Ohridski” – Bitola, history and development (1945 - 2025)

143

се соочувала низ годините, како што се
проблемите со просторот и финансиските
ресурси, и како тие биле успешно
надминати преку заеднички напори и со
помош од локалната самоуправа.
Презентирањето на важните
историски моменти, како што е
стекнувањето на статусот на депозитна
библиотека за македонската издавачка
продукција (1954) и добивањето на
статусот на матична библиотека во 1960
година, дава дополнителен контекст
на важноста и влијанието на оваа
институција во културниот и научниот
живот на Македонија. Иако текстот не
пренесува многу детали за конкретните
случувања или вклучените личности, тој
успешнo прикажува како Библиотеката
континуирано го зголемува својот фонд и
влијание, што ја прави суштински дел од
македонската културна инфраструктура.
На особено место во трудот се
ставаат и напорите на библиотеката за
модернизација во контекст на дигитализа-
цијата и автоматизацијата на работните
процеси. Овие аспекти ги отсликуваат
глобалните трендови во библиотечната
дејност, и ја поставуваат библиотеката
во рамките на современите стандарди
на работа, што е важен аспект на
развојот на институцијата. Програмите
за дигитализација на книжниот фонд и
автоматизација на услугите го истакнуваат
напредокот во следењето на новите
технологии, кои овозможуваат полесен и
побрз пристап до библиотечните ресурси.
Во целина, текстот е информативен
и се одликува со позитивна перспектива
на растечката важност на библиотеката
во современото општество. Тој успешно
прикажува значајни аспекти од историјата,
развојот и визијата за иднината на

The presentation of important
historical moments, such as the acquisition
of the status of a depository library for
Macedonian publishing production (1954)
and the acquisition of the status of a national
library in 1960, provides additional context
for the importance and influence of this
institution in the cultural and scientific life of
Macedonia.
Although the text does not convey
many details of the specific events or
personalities involved, it successfully depicts
how the Library continuously increased its
holdings and influence, making it an essential
part of the Macedonian cultural infrastructure.
In particular, the work includes efforts to
modernize the library in the context of
digitization and automation of the processes
of work. These aspects reflect the global trends
in the librarian activity and set the library
within the framework of the modern working
standards, which is an important aspect of the
development of the institution. The programs
for digitization of the book collection and
automation of services highlight progress in
monitoring new technologies, which enable
easier and faster access to library resources.
Overall, the text is informative and it
distinguishes from other similar publications
in a positive perspective for the importance
of the library in the modern society. It
successfully presents important aspects of the
history, development and vision for the future
of the National Institution - University Library
“St. Kliment Ohridski”, establishing itself as a
key cultural and educational centre in Bitola
and Macedonia.

Kichevo February, 2025
Prof. Svetlana Veljanovska, PhD

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола, историја и развој (1945 - 2025)

144

Националната установа – Универзитетска
библиотека „Св. Климент Охридски“,
поставувајќи ја како клучен културен и
образовен стожер во Битола и Македонија.

Кичево, февруари 2025
проф. д-р Светлана Вељановска

1. Стефановска Анета, Ѓоргиевски Науме:
Библиотеките во Битола, Национална
установа Универзитетска библиотека
„Св. Климент Охридски“, Битола, 2009;

2. Стефановска Анета, Ѓоргиевски Науме:
Библиотеките во Универзитетот „Св.
Климент Охридски“ – Битола, НУУБ
„Св. Климент Охридски“, Битола, 2011;

3. Библиотекарството во Битола и
Битолско: Зборник на материјали
од Научниот собир одржан на 6 и 7
декември 1994. Битола: 1995

4. Андоновска, Ленче: Приватните
библио теки во Битола. Битола: 2006

5. Андоновска, Ленче: Водач низ НУУБ
„Св. Климент Охридски“ Битола.
Битола: 2007

6. Печатарството и издаваштвото во
Битола, II Издаваштво. Битола: 1998

7. Котовчевска, Сузана: Писмата и
библио теките во стариот век. Скопје:
2008

8. Георгиевски, Михајло: Манастирските
библиотеки и читалишта во
Македонија до 1912 година. Скопје:
1975

9. Георгиевски, Михајло: Библиотекар-
ството во Вардарска Македонија меѓу
двете светски војни. Скопје: 1989

10. 60 години НУУБ „Св. Климент Охрид-
ски“. Битола: 2005

11. Монографија за МУБ „Св. Климент
Охридски“. Битола: 1995

12. Научна мисла – Битола 1981:
материјали од Научниот собир одржан
во Битола на 10 - 11 декември 1981
година Битола: 1981

13. Илиевски, Петар Хр.: Појава и развој на

писмото. Скопје: 2001
14. Наумоски, Богомир: Библиотекарски

лексикон. Струга: 1997
15. Битола низ вековите, I: Зборник на

трудови. Битола: 1998
16. Цепенков, Марко: Македонски народни

умотворби – Преданија. Скопје: 1972
17. Иналџик, Халил: Османско царство -

класично доба (1300 - 1600). Београд:
1974

18. Енциклопедија на Југославија: издание
на македонски јазик. Загреб: 1983

19. Историја на македонскиот народ.
Скопје: 1969

20. Стојановски, Александар: Македонија
во турското средновековие. Скопје:
1989

21. Павловски, Јован: 100 македонски
години 1903 – 2003. Скопје: 2004

22. Zebl, Ženi: Plima i slom. Gornji
Milanovac: 1990

23. Гимназијално образование во Битола:
Зборник на трудови. Битола: 1965

24. Македонско - француски врски:
Зборник. Битола: 1999

25. Стерјовски, Александар: Битола.
Руската колонија. Битола: 2003

26. Грујоски, Трајче: Битола на мојата мла-
дост. Битола: 1987

27. А. Стефановска, Н. Ѓоргиевски, И.
Стојановски..., Библиотечната дејност
во Битола и Битолско, Книга 1, Од
зачетоците до 1974 година, НУУБ „Св.
Климент Охридски“ – Битола, Битола,
2012

28. Програми и извештаи за работа
на НУУБ „Св. Климент Охридски“ -
Битола

БИБЛИОГРАФИЈА / BIBLIOGRAPHY

Содржина

Предговор ................................................................................................................................ 11
Preface ................................................................................................................................... 11
Зачетоци на библиотекарството во Битола и Битолско ............................................... 23
Beginnings of librarianship in Bitola and its region ....................................................... 23
Историски развој и трансформација на Библиотеката ................................................ 37
Historical development and transformation of the Library........................................... 37
Статусни промени на Библиотеката.................................................................................. 44
Status changes of the Library ............................................................................................. 44
Подвижна библиотека........................................................................................................... 46
Mobile library ...................................................................................................................... 46
Автоматизација на библиотечното работење ................................................................. 48
Automation of library work ............................................................................................... 48
Библиотеката денес ................................................................................................................ 54
Library today ....................................................................................................................... 54
Приоритети на библиотечната дејност ............................................................................. 57
Priorities of the library activity .......................................................................................... 57
Културни манифестации и активности во рамки на 80-годишнината .................... 58
Cultural events and activities within the framework of the 80th anniversary ............ 58
Музејска поставка во Библиотеката ................................................................................. 62
Museum exhibition in the Library .................................................................................... 62
Библиотеката во меѓународната соработка ..................................................................... 68
Library in International Cooperation ............................................................................... 68
Библиотеката во идниот
период на активност и влијание на општествените процеси...................................... 71
Library in the future a period of activity and its impact of social processes ............... 71
Издавачка дејност .................................................................................................................. 75
Publishing activity ............................................................................................................... 75
Организационата поставеност на работата во Библиотеката .................................... 94
The organizational structure of the work in the Library ................................................ 94
Сектор: Комплетирање и обработка на
библиотечен материјал, библиографии и збирки .......................................................... 94
Department for completion and processing of
library material, bibliographies and collections .............................................................. 94

Сектор: Развој на библиотекарството, меѓународна соработка,
маркетинг и односи со јавноста ......................................................................................... 110
Department of Library Development,
International Cooperation, Marketing and Public Relations ........................................ 110
Сектор: Информации,
заштита, репрографија и книжен фонд и услуги ........................................................... 114
Information, protection, reprography and book collection and services sector ......... 114
Одделение за административни, општи и правни работи .......................................... 121
Department for Administrative, General and Legal Affairs .......................................... 121
Директори на Библиотеката ................................................................................................ 125
Directors of the Library ...................................................................................................... 125
Пролог за едно од најголемите
достоинства во културата и историјата на Битола ........................................................ 136
Prologue to one of the greatest dignities in the culture and history of Bitola ............. 136
Рецензија на публикацијата
„НУУБ Св. Климент Охридски – Битола, Историја и развој (1945 – 2025)“ .......... 142
Review of the publication for the
“NIUL St. Kliment Ohridski – Bitola, History and Development (1945 - 2025)” ...... 142
БИБЛИОГРАФИЈА / BIBLIOGRAPHY .............................................................................. 146

Автор
Емилија Стефановска-Давкова, директор

Превод на англиски јазик
Емилија Стефановска-Давкова, директор

Компјутерска обработка
м-р Зоран Јанакиевски

Печати
Графо Пром - Битола

Тираж
150

Фотографии
Од архивата на

НУУБ „Св. Климент Охридски“ - Битола

Книгата е финансирана од
Министерството за култура и туризам на

Република Северна Македонија

Author
Emilija Stefanovska-Davkova, MA, director

Translation in English language
Emilija Stefanovska-Davkova, MA, director

Computer design
Zoran Janakievski, MA

Printed by
Grafo Prom - Bitola

Press run
150

Photographs
From the archive of

NIUL “St. Kliment Ohridski” - Bitola

The book is financed by
the Ministry of Culture and Tourism
of the Republic of North Macedonia