БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД
СПИСАНИЕ НА НУУБ „"СВ. КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ"
Издавач
Национална установа - Универзитетска Библиотека
"Св. Климент Охридски" Битола
ул. Ленинова 39
За издавачот: в.д. директор Јелена Петровска
Издавачки совет:
-претседател
Редакција:
д-р Николче Вељановски, библиотекар советник
Јоланда Бошевска, виш библиотекар
Ричард Иванишевиќ, виш библиотекар и критичар
Гордана Марковска
д-р Николче Вељановски, главен и одговорен уредник
Ричард Иванишевиќ
Илче Стојановски
Лектура и коректура: д-р Николче Вељановски
Јоланда Бошевска
Фотографии: Трајан Чагорски
Дизајн на корица: Гордана Пешевска
Компјутерска обработка и печат: Херакли Комерц- Битола
ТИраж: 300 примероци
ISSN: 1409-9497
Списанието е во целост спонзорирано од Министерството за култура
2
Библиотеката --од идеја до реализација
ОРГАНИЗАЦИСКО
КОМУНИКАЦИСКИ АСПЕКТИ ЗА
УСПЕШНО РАБОТЕЊЕ НА НУУБ --
БИТОЛА
Јелена Петровска
в.д. директор
Ерата на авотматизација и диги
тални библиотеки донесе трансформаци
ја во библиотечното работење, а во
областа на комуницирањето нови преди
звици. Библиотеките се најдоа на
крстопатот, а за да бидат во фокусот на
човековото интересирање, мораа посто
Јано да се менуваат и прилагодуваат на се
поголемите потреби од квалитетна и
навремена информација.
Секој раководител си поставува
прашање колку е успешен во тоа што го
работи и како да биде уште поуспешен.
Праксата покажува дека успешен е оној
менаџер кој што ќе успее да наметне
релаксирана и ефикасна клима и култура
. .
во своЈата организациЈа, при тоа корис-
тејќи ги комуникациските вештини во
справувањето со секоЈдневните предизви
ци во неговото раководење. Предизвикот
да се води институциЈата, како што е
единствената библиотека во градот, или
да се прифати одговорноста колку и на
каков начин книгата ќе живее во една
средина е тешка задача. Оттука и мојата
идеЈа да пишувам за комуникациските
аспекти во секоЈдневното раководење со
Националната установа - Универзитетска
библиотека "Св. Климент Охридски"
Битола.
3
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
Јасната и искрена комуникација со
вработените создава темел за отворена
размена на идеи во сите организациони
единици. Исто така, мошне важна е
информираноста на раководителот и
правилно канализирање на истата.
Потоа, високиот степен на доверба,
отворен интерес и грижа за создавање
позитивни комуникациски односи на сите
нивоа помеѓу вработените ќе создаде и
клима на меѓусебна доверба. Секако дека
во практиката не можеме да сметаме на
кооперативност на сите членови на
колективот т.е. во менаџерската смисла
секогаш имаме тип на луѓе кои не само
што нема да сакаат да учествуваат во
промените туку ќе прават обиди намерно
да му наштетат на развоЈот на институци
јата. Конфликтите се дел од работењето
и од животот воопшто. Менаџерот со сво
ј ата успешност треба да ги отстранува
доколку се тие деструктивни, а на кон
структивните благовремено да реагира со
ново размислување. Раководителот треба
да ги користи сите можни формални и
неформални канали на комуникацијата
за да се доближи до работникот тој да
почуствува дека е важен дел од целокуп
ното работење на организацијата.
Всушност, ако успееме да развиеме
здраво јадро во институцијата, тоа ќе
биде носител на успешноста на поставен
ите цели. На пример, при воведувањето
на делот од COBISS - програмата за
автоматското позаЈмување на биб
лиотечните материјали, со вработените
воглавно комуницираше стручен тим на
библиотеката кој што ширеше позитивна
. .
енергиЈа или синергиЈа во колективот,
постојано укажувајќи на важноста од
доследната примена на програмот како
неопходен услов за успешна трансформа
ција на современото библиотечно
работење.
Покрај интерперсоналната кому
никација со вработените од посебно
значење е надворешната комуникациЈа
која претставува основен двигател за
успешноста во автоматизацијата во биб-
Библиотеката --од идеја до реализација
лиотечното работење. Постојана кому
никација со корисниците на библиотека
та, потоа комуникациЈа со мас медиумите
(печатени медии, електронски медии)
допринесува за успешна примена на
автоматизираните процеси во биб
лиотеката и имплементација на биб
лиотечната програма на сите нивоа. На
пример, отклонувањето на конфликтите
со странките кои што реагираа по однос
на применување на новиот начин на рабо
та во библиотеката одеше преку
одговорното лице за автоматизациЈата и
менаџерот на библиотеката.
Со доследна примена на принцип
ите за успешно комуницирање и прего
варање: доверба, трпение, човечност,
подготвеност за учење, прифаќање,
љубезност, знаење, дисциплина, дослед
ност и интегритет, според
основоположникот и потпреседател на
Кави центарот за раководење и
еден од врвните авторитети во областа на
развоЈот на раководењето според д-р
Блеин Ли (Blaine Lee ), библиотеката
гради имиџ дека е заинтересирана за
секој поодделен читател. Мотото на
институцијата е дека "читателот треба во
секое време да добие навремена и
високо квалитетна услуга."
На крајот уште еднаш сакам да
потенцирам дека комуникацискиот
аспект претставува основен двигател за
успешна организациона поставеност на
институцијата, грижата за човечките
ресурси е перманентна задача на секоЈ
. .
раководител КОЈ што има визиЈа за она
што во современиот свет претставува
модерно организирана и водена биб
лиотечна институциЈа.
ИЗЛЕЗЕ ЗАКОНОТ ЗА
БИБЛИОТЕКИТЕ
Законот за библиотеките е донесен на 15
септември 2004 година, а со денот на приме
ната на овој закон престанува да важи
Законот за библиотечна дејност ("Службен
весник на СРМ" број 17/74, 17/84 и 51/88 и
"Службен весник на Република Македонија"
број 12/93.
4
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
ЕКСПЕРТ ОД ФРАНЦУСКОТО
МИНИСТЕРСТВО ЗА
ОБРАЗОВАНИЕ
Во рамки на соработката помеѓу
Македонија и Франција на почетокот од
септември на покана од нашето ресорно
Министерство нашата библиотека ја
посети Жан-Лук Готије-Жантес експерт,
. .
доајен на генералната инспекциЈа при
француското Министерство за образо
вание. При посетите на националните
библиотеки целта беше да добие слика за
работата и проблемите со кои се
соочуваат библиотеките во Македонија.
По овој повод беше одржан собир
на библиотеките од Македонија во
Н.У.УБ - Скопје каде што гостинот
зборуваше за искуставта со орга
низирањето на библиотечното работење
во Франција. Оваа активност на
Министерството за култура е во рамките
на унапредувањето на културната поли
тика и децентрализациЈата во културата.
ВО СВЕТЛИНА НА ДЕЦЕНТРАЛ
ИЗАЦИЈАТА ВО КУЛТУРАТА
Во рамките на напорите на
Мистерството на култура на Р.
Македонија се остварија повеќе трибини
и семинари каде што на транспарентен и
професионален начин беа разменети
искуствата од повеќе земји во светот кои
што имаат искуства од областа на децен-
Библиотеката-од идеја до реализација
. .
трализациЈа на културата во своите земЈи.
На 14.10 и 15.10 се одржа Семинар
Малро во организација на
Минестерството за култура и кому
никации на Франција, Министерството за
култура на Македонија, Фондацијата
Институт отворено опIIIтество и
Францускиот културен центар. Во
Семинарот учествуваа претставници на
сите културни институции во државата
како и од невладиниот сектор.
Во првиот дел се обратија минис
терот за култура на РМ господин Благој
Стефановки кој IIITO даде преглед на
активностите кои се одвиваат во оквирот
на програмата за децентрализациЈа на
културата и унапредување на културната
политика во Македонија. Со свое изла
гање се обрати и г-дин. Вероник Бижон -
Баре, амбасадор на Франција во РМ кои
истакна на потребата од меѓусебната
соработка. Експертите од Франција
зборуваа за децентрализација на култура
та во Франција, историјатот и правната
рамка но и за културната разновидност и
можните peIIIeниja (Клара Вагнер, Анита
Вебер).
БИБЛИОТЕКАТА ВО
МЕЃУНАРОДНАТА СОРАБОТКА
Тема на 34-тото Собрание на
Библиотекарското друIIIтво на Хрватска
(ХКД) кое се одржа од 22-25 септември
во Шибеник беа библиотеките, политика
та, јавноста, односно хрватските биб
лиотеки во светлината на европските
интеграции.
MoIIIнe добро конципираното
Собрание отвори низа актуелни пpaIIIaњa
од областа на современото библиотечно
работење во однос на јавноста и страте
гијата која ќе ги изнесе проблемите во
библиотечното работење. Поаѓајќи од
смерниците на ИФЛА, Собранието,
покраЈ пленарни излагања, организираIIIе
и повеќе креативни работилници со
стручњаци од земјата и странство каде се
зборуваIIIе на темите од областа на диги-
5
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
тализацијата, пиIIIувањето и објавување
то на научни трудови, односи со Јавноста
(fundraising) , информирање, стратегии и
развој на народните библиотеки.
Како приоритетни задачи во развојот на
дpyIIITBOTO и BOOПIIITO библиотечната
работа се посочени следните клучни
моменти:
1. Развој на библиотечната професија
како перманентна задача на ХКД
2.Обликување на библиотечното законо
давство
3 .Перманентното усоврIIIување
-Центар за постојано стручно
усоврIIIување на блиотекарите (ЦССУ)
-постојани и повремени средби (собири)
-издавачката деЈност
-проекти и програми
4.Посета на библиотеки
Преку постер-излагања беа
изложени повеќе значајни пpaIIIaњa од
областа на едукацијата на биб
лиотекарите и европските интеграции,
Библиотеката-од идеја до реализација
стратегии на развојот на библиотеките во
насока на достигањето на моделот на
европското библиотекарство како и
раководењето со библиотеките и биб
лиотечните друштва, нивното финансир
ање и јавно заговарање. Секако дека сите
овие прашања се значаЈНИ и за македон
ското библиотекарство како дел од
севкупниот светски библиотечен процес.
ДЕНОВИНА
ХРВАТСКАТА КУЛТУРА
06.07.2004 година
По повод Денот на Државноста на Р.
Хрватска, а во рамките на манифестаци
јата "Денови на хрватската култура" во
Битола Националната установа
Универзитетска библиотека "Св.
Климент Охридски" од Битола во
соработка со :М:акедонско - Хрватско
друштво ":М:арко :М:арулиќ" од Сплит и
Здружението на Хрватите од Битола на
ден 06.07.2004 година, со почеток во 19.00
часот организираа заедничка литератур
на средба во големата сала на
Библиотеката. Присутните гости од Р.
Хрватска ги поздрави и срдечно добре
доЈде им посака директорката на
Библиотеката г-ѓа Јелена Петровска. На
средбата беше присутна и претседателот
на :М:атицата на иселениците од Сплит, г
ѓа Бранка Безиќ-Филиповиќ и голем број
поканети гости од градот .
6
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
РАКОВОДЕЊЕТО НЕКОГАШ И
ДЕНЕС
ОД СЕЌАВАЊАТА НА
Д-Р ДОБРИ ПЕТРОВСКИ
Околу дваесет години работевте
во Библиотеката. Кажете ни нешто
повеќе за Вашите почетоци како
вработен, а подоцна од 1993 година и како
нејзин директор?
-Во :М:УБ се вработив во летото
1981 година со Акцијата за вработување
на приправници реализирана од структу
рите на тогашната власт. :М:оите животни
определби секако дека беа насочени кон
правосудните органи и можеби затоа во
тоа време бев малку и разочаран од
самиот факт што како дипломиран
правник се вработив во една за мене
многу малку позната институциЈа како
што беше библиотеката. Тоа чувство
траеше многу кратко, односно до моето
започнување со работа и откривањето на
вистинските можности и перспективи кои
може да ги пружи библиотечно-информа
тивната дејност. Во текот на мојот скоро
дваесет годишен работен стаж во :М:УБ,
започнав како библиотекар, поминав низ
процесот на обука на сите сегменти од
библиотечното работење, продолжив
како секретар, а завршив како директор.
Библиотеката-од идеја до реализација
Колективот на библиотеката
во 1994 во време на одржувањето
научниот собир за библиотекарство
Во периодот на Вашето 7-годишно
директорување, Матичната и уни
верзитетска библиотека "Св. Кл.
Охридски" одеше во чекор со автомати
зацијата на Националната библиотека во
Скопје, додека другите библиотеки во
Македонија дури сега започнуваат со нив
ната модернизација и автоматизација. На
што се должи тоа?
Добри Петровски (десно), со инженерите
на ИЗУМ, Марибор Словенија
(во средината), 1996 во Битола
-Автоматизацијата на бибmштечното
работење во МУБ, е приказна за себе. За
нејзиното реализирање морам да приз
наам дека вложивме максимални напори
не само јас како раководител, туку и сите
вработени во МУБ, бидејќи бевме свесни
дека само така ќе го обезбедиме вистин
скиот континуитет. Можеби ние во МУБ
7
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
бевме и причината за повлекувањето на
вистинските чекори во поглед на автома
тизација на библиотеките во целава
Република, а посебно од страна на НУБ
Скопје како водечка институција во биб
лиотечната сфера во Р. Македонија.
Гледано од денешен аспект, навистина
сум среќен што успеавме во тоа, бидејќи
се покажа дека тоа беше еден од
основните предуслови нашата библиоте
ка да стане она што денес навистина е.
Секако дека доста Ви помогна
соработката со Сорос Фондацијата
отворено општество Македонија. Кои
беа Ваши успешни проекти и дали тие ги
опфатија и останатите библиотеки на
југозападниот регион?
-Во реализацијата на нашите
стратешки определби добродојдена беше
помошта од сите оние кои беа подготвени
во тоа време да ни ја дадат. Институтот
отворено општетсво на Македонија беше
една од водечките институции во таа
насока. Имено тој многу ни помогна како
во обезбедување на техничка опрема
така и во обуката на библиотечниот
менаџмент. Проектите што ние ги
изработувавме во сферата на биб
лиотекарството, за разлика од прак
тиките во претходниот период, не се
однесуваа само на нашата библиотека
туку ги опфаќаа и библиотеките во
регионот и сите народни библиотеки на
целата територија на Р. Македонија.
Добри Петровски (средина), со
Друштвото на библиотекарите на
Македонија
Библиотеката-од идеја до реализација
Посебно тоа се однесува на проектот за
менаџмент обука на раководителите на
библиотеките кој според кажувањето на
повекето учесници имаше невероЈатно
силно влиЈание врз унапредувањето на
работењето на Народните библиотеки во
Р. Македонија.
Со Вашето ангажирање
Библиотеката стана место во кое често
беа одржувани и состаноците на
Друштвото на библиотекарите на
Македонија. Каква беше соработката со
другите библиотеки?
-Како што претходно споменав,
заедничкото дружење овозможено со
семинарите и работилниците финансир
ани од Институтот отворено општество,
многу допринесоа за унапредувањето на
соработката помеѓу библиотечните
работници. Таквата соработка пак резул
тираше и со мошне активна работа на
библиотечните асоцијации чии состаноци
стана практика да се одржуваат во
различни библиотеки. Нашата библиоте
ка беше една од поактивните и можеби
како резултат на тоа во еден период и
седиштето на Заедницата на народните
библиотеки на РМ беше во Битола.
Искуствата од Вашето менаџи
рање Ви помогна со успех да ги завршите
постдипломските студии на Институтот
за социолошки и правно-политички
истражувања во Скопје. Дали беше тоа
еден од Вашите поголеми предизвици?
-Раководењето, односно целокуп
ното менаџирање со библиотеката не е
нималку лесна обврска, бидејки прет
поставува располагање со определени
знаења, вештини и способности. Меѓутоа
колку и тие да се на определено ниво,
секогаш се налага неопходност од нивно
надградување. Тоа можеби беше
причината што и покраЈ положениот
правосуден испит, се одлучив да го
продолжам моето усовршување на пост
дипломските студии каде што наЈпрво
магистрирав, а потоа и докторирав на
теми од областа на библиотечниот
менаџмент. Тоа секако беше голем чекор
8
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
во мојата не само работна, туку и живот
на кариера воопшто, во КОЈ морам да
бидам искрен многу ми помогна моето
практично менаџерско искуство.
Вие сте првиот професор, односно
станавте доцент на Факултетот за
учители и воспитувачи во Битола, воведу
вајќи за првпат изборен предмет
Библиотекарство. Кажете ни нешто
повеќе околу ова?
Во учебната 1997/98 година,
благодарејќи на аргументираните образ
ложенија и лобирања на приврзаниците
на библиотечното дело, на Факултетот за
учители и воспитувачи во Битола ( сега
Педагошки факултет), за прв пат во
Македонија се воведува предметот
"Библиотекарство" во почетокот како
изборен, а со новите студиски програми
како задолжителен. Во почетокот јас
започнав да го предавам истиот под мен
торство на Проф. д-р Александар
Стерјовскиа, а веќе во почетокот на 1999
година со одлука на Наставно-научниот
совет бев избран во звање доцент по
предметот Библиотекарство.
Реализацијата на предметната про
грама по овој предмет не е само афирма
ција на библиотечната дејност туку и
можност за студентите да се оспособат за
практична работа барем во училишна
библиотека како и успешно пронаоѓање
и користење на библиотечниот матери
Јал.
Напишавте неколку книги од поле
то на библиотекарството, а добитник сте
Библиотеката-од идеја до реализација
и на најпрестижната награда "Климентова
повелба". Дали е тоа врвот на Вашите
напори на ова поле кога знаеме дека сега
како вонреден професор предавате
редовен предмет на ФУВ, Основи на
демократија?
-Кога започнав со подлабоки
истражувања во сферата на биб
лиотекарството забележав дека на маке
донскиот простор недостасуваат биб
лиотечни публикации. Тоа можеби беше
една од причините за мојот посебен
ангажман на тоа поле што резултира со
издавање на неколку монографски пуб
ликации и доста голем број статии во
периодичните публикации. Веројатно
овие трудови и целокупниот МОЈ труд и
напор вложен за унапредувањето на оваа
дејност допринесоа да бидам и првиот
добитник на најпрестижната републичка
библиотечна награда "Климентова
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
места?
-Од пред четири години се наоѓам
на Педагошкиот факултет во Битола,
каде што активно реализирам настава со
студентите од I, II, III и IV година, а опре
делен ангажман имам и на постдиплом
ските студии како и на
Интердисциплинарните студии за јавна
администрација. Досегашното искуство
покажа дека навистина е прекрасно да се
работи со младите генерации, а посебно
кога работите и се дружите во некои
заеднички проекти. Благодарение на еден
таков TEMPUS проект во кој јас бев
раководител, на десетина наши студенти
им беше овозможено по еден семестар да
поминат на Универзитетите во Малме
Шведска и Гронинген-Холандија.
Споредба помеѓу двете работни места е
тешко да се направи бидејќи и едното и
другото носат свои позитивни карактер
истики, вредности и предности.
Оваа година сте избран за
Проректор на Универзитетот во
Битола. Ова е несомнено Ваш
голем успех. Кажете ни нешто
повеќе за новата позиција и кои се
Вашите планови за иднина?
-Во 2003 година избран сум
за проректор за настава и наука на
Универзитетот "Св. Климент
Охридски" од Битола, како канди
дат на Педагошкиот факултет
каде дотогаш обавував функција
на продекан за финасии.
повелба". Не мислам дека е тоа крај на
мојата заинтересираност за библиотечното
дело иако како професор сум ангажиран
во реализациЈ а и на други предмети
(Основи на демократијата со методика,
Организација на образованието и
Менаџмент во областа на културата)
Во последните четири години не
сте повеќе вработен во Библиотеката.
Можете ли да ни кажете нешто повеќе за
Вашата професорска работа со студен
тите и проектите на кои сте работеле и да
направите споредба на двете работни
9
Несомнено тоа е голем мој личен
успех но и успех на институциите во кои
сум ја градел својата професионална
кариера. Функцијата проректор нависти
на бара голем ангажман, а нема да кажам
невистина ако признам дека МОЈ от
работен ден понекогаш трае и подолго од
12 часа. Ова посебно се случува во
последно време, односно во време на
реформи во сферата на високото образо
вание каде ние како управа имаме мошне
одговорна улога. Од тие причини можеби
многу ретко размислувам за моите идни
планови, а од искуство знам дека многу
Библиотеката-од идеја до реализација
често сам животот ми ги налагал и сиг
урно така ќе продолжи и во иднина.
Ректорската yпpaвa
Сепак, на читателите би сакале да
им откриеме и една мала тајна во Вашиот
живот. Вие сте пасиониран одгледувач на
канаринци со кои сте добивале и награди
на републички такмичења?
-Да, точно е тоа дека повеќе од 35
години сум пасиониран одгледувач на
канаринци за песна од расата Малино или
т.н. белгиски славеи, односно водени
пеачи. Ако се има во предвид мојот секо-
. .
Јдневен распоред КОЈ ми остава мошне
малку слободно време, веднаш ќе ви
стане Јасно дека дополнителниот
ангажман околу моите миленици мора да
е некоја посебна љубов или пак ефикасен
начин за одмор и отпуштање. И на поле
то на орнитологиЈата сум постигнувал
значајни резултати. Добитник сум на
многу награди и признанија, меѓу кои и
прво место и златен медал на минатого
дишниот орнитолошки шампионат во
Куманово.
Разговорот го водеше
Јелена Петровска
10
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
ПРОМОЦИЈА НА КНИГАТА "МАР
КЕТИНГ ОРИЕНТАЦИЈА НА НАРО
ДНИТЕ БИБЛИОТЕКИ" ОД М-Р
НАДЕ КАРАЏОСКА
М-р Наде Караџоска е родена во 1960 год
ина во Прилеп. Завршила Филолошки
факултет - отсек Романска филологија,
група Француски јазик и :книжевност.
Публикацијата "Маркетинг ори
ентација на народните библиотеки" од м
р Наде Караџоска беше промовирана во
јули годинава од рецензентите д-р Добри
После промоцијата на книгата
Петровски и Миле Бошески, биб
лиотекар-советник во просториите на
Градската библиотека "Борка Талески"
во Прилеп. Книгата е еден од ретките
трудови кои го обработуваат мар
кетингот - една релативно непозната и
стручно недоволно обработена тема од
современите трендови на библиотечната
дејност. Маркетингот како теорија и
практика, или како филозофија е при
менлив и во библиотечното работење,
посебно од аспект на однесување и
методологија на осмислување на сите
Библиотеката-од идеја до реализација
активности во библиотеките во реал-
. .
изациЈа на краЈната цел, а тоа е успешно
задоволување на потребите на корис
ниците. Според ова, библиотеките, за да
можат успешно да ги извршуваат своите
професионални задачи, мора да се орга
низираат за да им овозможат на нивните
корисници непречено користење на биб
лиотечниот материЈал, како и на сите
информации кои им се потребни за да
можат да го помогнат развоЈот на
. .
демократиЈата во своЈата средина.
Основните аргументи што одат во прилог
на примената на маркетингот во биб
лиотечната деЈност се следните:
-со маркетингот можат да се привлечат
поголем број на корисници и упешно да
се задоволат нивните потреби
-со примената на маркетингот биб
лиотеките прераснуваат во незаменлив
извор на информации за општествената
заедница (државата, општеството).
Организирањето на услугите во
секој а библиотека стана нужна прет
поставка и основен предуслов за
функционирање на една библиотека.
Истражувањата кои се презенти
рани во оваа публикација и резултатите
11
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
добиени од нив потврдудваат дека приме
ната на маркетинг концептот, односно
застапеноста на маркетинг активностите
во работата на библиотеките во перспек
тива треба да биде приоритет на секоја
библиотека. Фактот, што народните биб
лиотеки во Р. Македонија се далеку од
една задоволителна состојба во оваа
насока за која се потребни дополнителни
финансиски средства, не треба да биде
пречка за нашите заложби на ова поле,
затоа што вистинските резултати од мар
кетинг ориентацијата во библиотеките
обично се видливи после подолг период.
Народните библиотеки, од една страна,
мора да продолжат и со непрекинато вли
јание врз јавноста (потесната и
пошироката), со умешно изготвени
барања и програми и со објавување и
известување за нивните проблеми во
работењето, од друга страна пак, треба да
прават истражувања за ефикасноста на
промоциите, нивното конкретно делу
вање на корисникот и ел.
На крајот би сакала да потенцирам дека
ОВОЈ труд настана како резултат на моето
долгогодишно професионално искуство
(вработена во Библиотеката од 1984 год
ина) во процесот на работата со корисни
ци каде и се стекнав со одредени прак
тични сознанија кои ги продлабочив
преку теоријата за организациите и
услугите во библиотеките. Исто така, би
сакала да го спомнам и моето искуство со
повеќе современи библиотеки во Париз и
Лион при мојот студиски престој во
Франција.
Библиотеката-од идеја до реализација
РЕФЕРАЛНИОТ ЦЕНТАР
ПОСРЕДНИК
ЗА КОМУНИКАЦИЈА СО СВЕТОТ
Ленка Стојанова, виш библиотекар
НУУБ "Св. Климент Охридски" - Скопје
За информациската дејност како
сегмент од библиотечното работење
многу библиотекари долго време немаа
јасна претстава, затоа што во почетокот
оваа материЈа се проучуваше од текстови
што доаѓаа од УНЕСКО, од автори доку
ментаристи или сродни информациски
стручњаци без библиотекарско искуство.
Исто така, постоеше мислење дека
информациската дејност нема "теоретс
ка заснованост", односно нема "правила
на игра" или нема "стандарди" според кои
ќе се практикува.
Според дефиницијата на
Американското библиотекарско друштво
(1990), информациската служба треба да
ги обезбедува информациите што ги бара
корисникот, но исто така треба да ги
предвиди неговите идни информациски
потреби. Ова произлегува од постојаната
. .
и се поголема конкуренциЈа на која се
изложени библиотеките поради забрзан
иот развој на информациската индустрија
и технологија која обезбедува поеднос
тавен и побрз пристап на се поголемиот
број информации.
Почетоците на систематска и орга
низирана информациска дејност во
Македонија датираат од 1966 година со
формирањето на службата за Библиографски
информации во рамките на Народната и
универзитетска библиотека "Св,Климент
Охридски"- Скопје. Десет години подоц
на, во 1976 година оваа служба го менува
12
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
називот и е формиран Реферален центар,
на предлог на Комисијата за информати
ка на Републичката зедница за нучни
дејности а со одлука на Републичкиот
извршен совет на Македонија.
Во 1984 година е донесен Законот
за библиотечна дејност во кој со член 29
се дефинирани (верифицирани) задачите
на Рефералниот центар како единствена
институциЈ а задолжена да истражува,
прибира и чува податоци за научните и
технолошките информации што се соз
даваат во земјава со цел да ги вклучува во
меѓународните информациски текови и
да овозможува непречен пристап до свет
ските знаења од сите области на науките.
Веднаш по формирањето, Рефералниот
центар отпочна низа активности со цел да
овозможи увид во целокупната научноис
тражувачка работа во Република
Македонија. Ова беше комплексна
задача со оглед на фактот дека тогаш, а
ниту денес не функционира мрежа на
реферална дејност во Република
Македонија. Затоа, се работеше екстен
зивно, при што најнапред беа иденти
фикувани три категории на извори и
корисници на научни и технолошки
информации:
"Индивидуални (научни работници и
истражувачи);
"Колективни (научни установи, индок
служби и специјални библиотеки, научни
и стручни здруженија);
"Научни документи (полупубликации и
публикации)
За овие три категории извори на
информации се формира комплекс на
македонски бази на податоци (МАРЕБА)
кои тековно се ажурираат со податоци
што се прибираат на различни начини и
тоа преку: анкетни истражувања (терен
ски и пошта) и истражувања низ печатени
извори ( секундарни публикации).
Библиографските податоци се вклучуваат
во автоматизираниот каталог на биб
лиотеката и можат да се пребаруваат
преку ИНТЕРНЕТ на адреса
WWW.NUBSК.EDU.MK .
Библиотеката-од идеја до реализација
Во рамките на Рефералниот цен-
7, i
..,,.-'--·
тар функционираат:
"Агенцијата за определување меѓународ
ни стандардни броеви за монографски
пyбликaииISBN/Intemational Standard Book
Number која формира база на податоци за
книгоиздателствата во Република
Македонија;
"Центарот за ISSN/Intemational Standard
Serial Number кој формира база на пода
тоци за сериските публикации што се
издавале или се издаваат во Република
Македонија.
Регистрираните податоци се
доставуваат и вклучуваат во соодветните
меѓународни бази на податоци.
ОБЕЗБЕДУВАЊЕ НА НАУЧНИ И
ТЕХНОЛОШКИ
ИНФОРМАЦИИ
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
и брз достап до светските знаења, незав
исно од тоа каде се
тие лоцирани,
Рефералниот центар
настоЈува, според
можностите, да ги
користи савре-
мените техничко-
технолошки
достигнувања во
светот.
Рефералниот центар
освен посредување-
то што го врши при
пронаоѓањето на
информации низ
печатени секун-
дарни извори (библиографии, индекси) со
кои располага библиотеката, главно е
насочен кон компјутерското пребару
вање на информации во домашните и
странските бази на податоци. Од 1987
година Рефералниот центар реализира
истражувања на информации преку поз
натиот информативен сервис ДИАЛОГ
кој овозможува пристап до над 550 бази
на податоци од сите области на науката,
технологијата, бизнисот и др.
Досегашното искуство и
истражувањата во овие и други странски
бази на податоци (OCLC, ЕВЅСО, PIERIAN
PRESS, INTERNET), се потврда за интере
сот на научните работници кои сакаат да
бидат во тек со достигнувањата во сите
Значаен сег
мент од работатана
Рефералниот центар
е да обезбедува
еднакви услови за
достап до актуелни
научни и технолоrпки
информации за сите
заинтересирани
корисници на корис ни ц ци
Р е п у б л и к а
Македонија. За да овозможи едноставен сфери на научните знаења.
13
Библиотеката-од идеја до реализација
Рефералниот центар
ОБУКА НА КОРИСНИЦИ
Зголемениот обем на издавачката
продукција во светот за неупатениот
корисник претствува проблем да ја прон
ајде потребната информација. Со цел да
се овозможи организиран пристап во
. .
едукациЈата на потенциЈалните корисни-
ци кои главно се ученици и студенти,
Рефералниот центар дава посебен акцент
во својата работа на нивно оспособување
за употреба на конвенционални и елек
тронски каталози, користење на ИНТЕР
НЕТ кој досега претставува
наЈвеличенствениот начин за кому
никација и размена на информации
помеѓу луѓето, како и други информацис
ки ресурси со кои располага Народната и
универзитетска библиотека "Св,Климент
Охридски"- Скопје.
Освен наведените активности
Рефералниот центар практикува и други
форми на работа со корисници, но сите
тие се насочени за задоволување на
интересот и потребите на корисникот. На
. .
ТОЈ начин настоЈува да го зголеми и пот-
тикне интересот на корисниците за
поинтензивно користење на информа
циските услуги, со што придонесува за
подобра информираност на македонската
научна и културна Јавност за достигну
вањата во светот на науката и културата.
14
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
КОМПЈУТЕРСКАТА ОПРЕМА ВО
НУУБ "СВ. КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ"
БИТОЛА
Приредила
Гордана Пешевска -
систем инженер
Автоматизирањето на Библиотеката
во наЈкратки црти значи вложување во
забрзан развој на едно глобално инфор
матичко општество. Почетоците на
автоматизацијата во НУУБ "Св. Климент
Охридски" - Битола датираат од 1990 кога
преку Министерството за развој на
Југославија бевме вклучени со еден тер
минал во ЈУПАК -мрежата во која беа
вклучени уште 15-тина други библиотеки
од Југославија со заедничка база или host
во Марибор, Словенија. Веднаш по доби
вањето на првиот терминал VT320 и
штампачот за печатење на каталожни
картончиња Epson LQ 850 следеше
донацијата на Сорос Фондацијата која се
состоеше од 2 (два) РЅ Gataway 2000 MGHz
и 2 (два) ласерски штампачи НР 4L во 1994
година. Следеа два РС-а донации на
Британската амбасада во Македонија и
Библиотеката-од идеја до реализација
Францускиот културен центар во нивната
Француска читална лоцирана во
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
посредство на системот пристапни на
било кој компјутер на Интернет.
Библиотеката како и неколку терминали
VT 510. Во 1995 Американскиот културен
центар ни донира 1 РС со 1 ласерски
принтер НР 5Р со уште два СD-драјвови
кои беа наменети за работа со, исто така,
донираната базата PROQUEST (списанија
на CD). Во 1996 година, по набавката на
Digital Alpha 400/166 Server-oт и CISCO
рутерите 2520 и 2511, со воспоставување
то на компЈутерската мрежа и
прифаќањето на словенечката програма
COBISS (кооперативен on-line библи-
ографски систем и сервиси), се продолжи _ __________
со континуирана набавка на компјутерс
ка, терминалска, печатарска опрема како
и активна и пасивна мрежна опрема за
потребите на автоматизираното биб
лиотечно работење.
Со проектот "Автоматизација на
библиотеките од југозападниот регион
покраЈ друга придружна опрема нашата
библиотека се здоби и со нов Дигитал
Alpha server DS 10/600 со што таа во скара
иднина ќе им овозможи на повеќе други
библиотеки да се поврзат во БИС (биб
лиотечно-информативниот систем) од
ОВОЈ регион, со што на корисниците на
библиотеките на организиран и
рационален начин ќе им се обезбеди
квалитетен пристап до информации, било
тие да се на самиот систем или да се со
Автоматизираниот оддел
за издавање и услуга
15
Новиот систем
Digital Alfa server DSJ 0/600
Опремата за изработка на
фотографиите на членовите
Денес, некои од горенаведените
машини не се во употреба, други се во
фаза на замена, а целокупната постоечка
опрема во библиотеката ви ја претставу
ваме на следната листа:
Библиотеката-од идеја до реализација
Тпп
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2004
• 7,
_________________ _
lil
.1
1
Hz.
HDD:
Ј
16
1
1
1 1111
1 l
L!Ji.t:I' 4L
.l..::!Jier
1
DL
DL
I
4 .
оддели и активности
НОВО ... КОДИРАНИ ЧЛЕНСКИ
КАРТИ ВО БИБЛИОТЕКАТА
После воспоставувањето на новата
автоматизирана програма COBISS
/Позајмување во Одделот за позајмување
и услуга во септември 2003 година, во
септември оваа година, Библиотеката
воведе нови кодирани членски карти со
фотографија на членот.
Томе
1Ј
• В
111111 1
За таа намена беше потребна соодветна
опрема: дигитален апарат со постоље НР
Photosmart 735, печатар во боја Inkjet Epson
С84, пластификатор, нож за сечење и 1 РС
Pentium II.
За да можи секој од постоечките
. .
неколку илЈади членови да ја замени сво-
јата постоечка картичка со кодирана,
. .
ангажирани се еден постоЈан и уште троЈ-
ца други библиотекари, во две смени.
17
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
БИБЛИОТЕКАТА НИЗ ОДДЕЛИ И
АКТИВНОСГИ
ОДДЕЛОТ ЗА ПОЗАЈМУВАЊЕ И
УСЛУГА ЗА ВОЗРАСНИ
БИБЛИОТЕКАРИТЕ ВИ
ПРЕПОРАЧУВААТ
Приредила
Гордана Марковска
!.ДЕВОЈКАТА СО БИСЕРНА ОБЕТКА
-Трејси Шевалие
2.Р АКОПИСОТ Q - Џонатан Раб
3.КОЈ ГО ЗДИПЛИ МОЕТО СИРЕЊЕ -
Спенсер Џонсон
4.ТУНЕЛ - Ернесто Сабато
5.КУЈНА- Банана Јашимото
6.СКРШЕНИ КРИЛЈА - Калил Гибран
7.КОДОТ НА ДА ВИНЧИ - Ден Браун
8.БИБЛИСКИ КОД - Мајкл Дроснин
ОСВРТ КОН ДЕЛОТО "ДЕВОЈКАТА
СО БИСЕРНА ОБЕТКА" ОД
ТРЕЈСИ ШЕВАЛИЕ
Приредил Илче Стојановски
Убедлив историски роман со
развиено и живо сликовито-содржинско
деЈствие, определено време и простор,
фолклорни и етнолошки елементи кои се
обележје на едно време и општество во
Холандија. Романот претставува студија
на човековата природа со зрела анализа
на ликовите од сите аспекти. Сите еле
менти наведуваат дека се работи за
вистинско дело што го подразбира
поимот не литературно или книжевно
Библиотеката-низ оддели и активности
дело - роман. Се чувствува креативноста
во пишувањето и опишувањето во соз
давањето на уметничко дело испре
плетено со страсти и гнев, чувство за
анализа до силни елементи до совршенст
во што му дава своЈство на романот да
биде убав и брутален. Што значи, Шева
лие е мајстор на речовити детали, на
оживеани слики. Моќта на авторот да
создава живи слики деЈствува стимула
тивно за читателот, го предизвикува
'С1.
/ 3
020041482
неговиот
интерес при
што создава
атмосфера на
ремек-делото
што го
истражува:
трогателна,
таинствена, а
на моменти
речиси непод
носливо силна.
Романот е
вистински
б и е е р ,
содржински
ретко богат, го задржува интересот на
читателот до краЈ при што се чита во еден
здив, создавајќи и оставајќи притоа трага
на чудесно доживување и едно животно
искуство повеќе. Во преден план е ликот
на Грит, млада девојка втурната во
суровиот животен вител на едно време и
. .
простор врз која авторот ја гради основа-
та на својот роман со длабока психо
лошка анализа на секоЈ детал, внатрешно
душевно чувство, надворешно чувство,
изглед на ликот и околината, сликовито
живо, исткаено, разнобојно како најфино
платно.
Но, тоа не би било потполно ако и
другите ликови не би биле на тоа ниво
што авторот го потврдува во ОВОЈ роман.
Не заостануваат ништо помалку ни оста
натите ликови на сликарот Јоханес
Вернер, сопругата Катарина и нивните
деца. Со посебно чувство се анализирани
и опишани ликовите на родителите на
18
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
Грит и нејзината сестра Агнес и братот
Фране.
Креативната пишување за кое се
образовала Трејси Шевалие, работата во
издаваштвото и животното искуство
зачинети со чувството за убавото го дале
во потполност ПЛОДОТ краЈНИОТ
производ во ова прекрасно - волшебно
дело, таинствено полно со емоции и
чудесни доживувања - дело полно со
живот, преку една животна судбина во
едно време и простор, дело насловена
како "Девојката со бисерна обетка".
Пораката во овој роман произлегу
ва сама по себе откако ќе биде прочитан.
Почувствувајте го и ставете уште еден
бисер во вашата тајна комора на срцето
и станете побогати за уште едно пријатно
духовно доживување и несекоЈдневно
животно искуство.
ПОПУЛАРИЗАЦИЈА НА КНИГАТА
ИЗЛОЖБИ, ПРОМОЦИИ,
ПРЕДАВАЊА
Приредил: Драги Кабровски
06.07.2004 година
По повод Денот на Државноста на Р.
Хрватска, а во рамките на манифестаци
јата "Денови на хрватската култура" во
Битола НУУБ "Св. Климент Охридски"
од Битола во соработка со Македонско -
Хрватско друштво "Марко Марулиќ" од
Сплит и Здружението на Хрватите од
Битола на ден 06.07.2004 година, со
почеток во 19.00 часот организираа заед
ничка литературна средба во големата
сала на Библиотеката. Присутните гости
од Р. Хрватска ги поздрави и срдечно
добредојде им посака директорката на
Библиотеката-низ оддели и активности
Библиотеката г-ѓа Јелена Петровска. На
средбата беше присутна и претседателот
на Матицата на иселениците од Сплит, г
ѓа Бранка Безиќ-Филиповиќ и голем број
поканети гости од градот .
Во рамките на ова литаратурно
чествување беа реализирани следните
активности и тоа:
- Изложба на скулптури од авторот
Станислав Бавчевиќ од Сплит кој
даде свое образложение за значењето на
делата.
-Филателистичка изложба на
поштенски марки, Сплит со
образложение на г-дин Пјеро Барановиќ
- Промоција на нова книга од
авторката Дуња Калиниќ од Сплит.
Извадоци од книгата читаа авторот на
книгата г-ѓа Дуња Калиниќ и г-ѓа Јелена
Петровска.
19
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
Во знак на добрата соработка и
големата благодарност скромни подаро
ци на гостите им врачи директорката на
Библиотеката г-ѓа Јелена Петровска со
желба соработката и натаму да
продолжи. За одбележување е и тоа дека
средбата беше во живо снимена од екипа
на Хрватската телевизија како специјал
на емисија насловена како "KORIJENI" и
беше емитувана на 15.07.2004 година
(четврток) во 16.30 часот на Хрватската
телевизија на првата програма, потоа
новинари од Радио Европа од Загреб и
Радио Сплит.
60 ГОДИНИ АСНОМ
По повод јубилејната прослава 60
години АСНОМ и 2-ри Август - Илинден,
Националната установа - Универзитетска
библиотека "Св. Климент Охридски" од
Битола во одбележувањето на овие два значајни
историски настани за македонската
држава се вклучи со неколку активности
како што се:
29.07.2004
-Тематска изложба комбинирана
со книги, фотографии и текстови под
наслов "ДВА ИЛИНДЕНА - 60 ГОДИ
НИ АСНОМ"
07.09.2004
- Предавање за јубилејот 60 години
АСНОМ од д-р Новица Вељановски
02.12.2004
-Предавање од Тодор Чепреганов
во соработка со МНД - Битола.
Библиотеката-низ оддели и активности
29.07.2004 г.
ИЗЛОЖБА
По повод јубилејот 60 години АСНОМ и
2 - ри Август - ИЛИНДЕН, во холот на
Библиотеката беше приредена тематска
изложба под наслов "ДВА ИЛИНДЕНА -
60 ГОДИНИ АСНОМ" . На изложбата се
презентирани 110 монографски пуб
ликации тематски поврзани за овие два
значаЈНИ историски настани за
Македонија, во комбинација со
фотографии и текстови од тој период.
Изложбата беше поставена на 29.07.2004
г. (четврток) и траеше до краЈот на
август.
ПРЕДАВАЊЕ
07.09.2004 г.
По повод 60- годишнината од
одржувањето на првото заседание на
АСНОМ НУУБ "Св. Климент
20
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
Охридски"
Македонското
во соработка
научно друштво
со
ОД
Битола на ден 07.09.2004 г.(вторник) со
почеток во 12.00 часот, беше промови
рана книгата под наслов "АСНОМ" :
Културолошки рефлексии од д-р Новица
Велјановски, Виш научен соработник од
Институтот за нацинална историја на
Македонија од Скопје. Пред присутната
публика, авторот го претстави дирек
торката на Библиотеката г-ѓа Јелена
Петровска, а на видео бим беше презен
тирано целокупното негово творештво.
Пропратен дел на промоцијата беше и
изложбата на книги што ги има издадено
авторот . На крајот од промоцијата во
своето излагање, авторот д-р Новица
Велјановски изрази голема благодарност
кон организаторот на оваа промоциЈа.
29.09.2004 г.
Младинскиот културен центар од Битола
во големата сала за промоции на
Библиотеката на ден 29.09.2004 г. (среда)
со почеток во 11.00 часот одржа Трибина
под наслов "Слобода на информирање -
прашање од јавен интерес"
29.09.2004 г.
Учениците од сите четврти одделениЈа
предводени од своите наставници при
Основното училиште "Стив Наумов"од
Битола на 29.09.2004 г. (среда) во 13.30
часот ја посетија Библиотеката. Нив ги
поздрави директорката г-ѓа Јелена
Петровска и им посака пријатно да се
чувствуваат во Библиотеката, а г-дин
Библиотеката-низ оддели и активности
Драги Кабровски, задолжен за популар
изациЈ а на книгата, во кратко ги запозна
учениците со тоа што претставува
Библиотеката и која е нејзината задача
како културно просветна установа од
национален интерес. IIoтoa, учениците ја
разгледаа Детската библиотека, мага
цинот каде што е сместен книжниот фонд
и терминалите за пребарување на книги
во холот на Библиотеката. За
одбележување е и тоа што учениците
пројавија голем интерес,од нивна страна
беа поставувани голем број прашања на
кои им беше одговорено. На крајот од
посетата учениците изразија голема
благодарност.
20.08.2004 г.
СГРУШКИ ВЕЧЕРИ НА IIОЕЗИЈАТА
IIo повод "Струшките вечери на
поезијата" во холот на Библиотеката
подготви изложба на книги под наслов
"Струшки вечери на поезијата" (добитни
ци на Златен венец) - (1966 - 2003) г. На
изложбата беа застапени сите добитници
на наЈвисокото книжевно признание со
краток избор од нивното творештво со
кое располага Библиотеката во својот
книжен фонд. Изложбата можеше да се
посети секој работен ден од 07 до 19.30
часот.
1 '
"СТРУШ
IJOE
21
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
НАГРАДАТА "ЗЛАТЕН ВЕНЕЦ НА
СТРУШКИТЕ ВЕЧЕРИ НА
IIОЕЗИЈАТА 2004"
ЗА ВАСКО ГРАСА МОУРА
Васко Граса Моура (Vasco Graca
Moura), роден во 1942 година во
IIортугалија, е овогодинешниот добит
ник на наградата "Златен венец на
струшките вечери на поезијата" за 2004
година која му беше доделена, после
одржаните средби во Скопје и Охрид, кон
крајот на август во црквата "Св. Софија"
во Охрид.
IIo професија адвокат, пратеник во
Европскиот IIарламент во Брисел,
критичар, познат преведувач на делата на
Фран со а Виј он, Данте и Шекспир,
романописец и поет, автор на дваесетина
празни и поетски дела.
IIoкpaj овогодишната македонска
награда, тој има добиено две најзначајни
. .
литературни награди на своЈата земја:
наградата на Сојузот на писателите на
IIортугалија и наградата што го носи
името на наЈголемиот португалски поет
од 20-от век, Франсоа IIecoa.
Како благодарност за добивањето
на наградата поетот го изнесе СВОЈОТ
говор "Неколку белешки за поезијата":
"поетот бил секогаш нуркач и пливач во
океанот на постоењето, создаден од пом
нење, живо искуство и зборови. . . . . Но
денес, на крстопатот од глобализацијата,
Библиотеката-низ оддели и активности
денес, во овој век на компјутери и брза
комуникација, би се запрашале за што
служи поезијата? Која е целта на поезија
та? Дали ова прашање има смисла самото
по себе? Првиот одговор што ми иде на
ум е дека секоЈ е совршено создаден да
живее без поезија и веројатно знаеме за
многу такви случаи, но сепак не можеме
да го замислиме човештвото целосно да
ја отфрли поезијата. Сметам дека поези-
. .
јата е наЈстариот израз на човечкиот
идентитет ...... Мојата прва одговорност
како поет е одговорност пред мене
самиот: треба да откријам како да бидам
фиктивно искрен и автентично фиктивен
и тоа на начин кој ќе ме направи читач на
себеси ... Би заклучил дека се чувствувам
особено почестен и благодарен за голе
мото признание што ми го доделивте и
возбуден сум што сум вклучен во такво
славно друштво, на долгата листа на
струшките лауреати. Истовремено би
сакал да ја посветам оваа награда на
литературата на мојата земја. Симболот
на мостот, толку важен за вашиот фести
вал, ќе функционира како ефективна
врска помеѓу нашите две европски
далечни земЈи чии култури придонесуваат
за создавањето на европскиот идентитет,
со почит кон вредносната и културната
разноликост".
Приредил Николче Вељановски
22
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
ДЕТСКИОТ ОДДЕЛ ПРИ НУУБ
ЧУДЕСНИОТ СВЕТ НА КНИГАТА
Приредила
Стеванка Петковска
Книгата отсекогаш го привлеку
вала вниманието на луѓето. Од неа многу
мина се воодушевувале, разонодувале,
учеле дури и заспивале читајќи. И денес,
во време на владеењето на светот на ком
ПЈутерите, книгата и понатаму го задржа
. . .
СВОЈОТ реЈтинг на интерес како кај
постарите така и кај помладите. Љубовта
кон книгата и дружењето со неа како наЈ
голем извор на знаења образува и го збо
гатува речникот на младиот читател, а
истовремено го исполнува неговото сло
бодно време.
Само што ќе ја отвориме книгата и
ќе влеземе во чудесниот свет на сите
волшепства на пишаниот збор, таа ќе не
однесе во наЈоддалечените краишта на
земјата, запознавајќи не притоа со многу
земји, народи и убавини за кои не сме
слушнале.
Преку омилените книги и лектири
младиот читател ги препознава своите
омилени автори. Библиотеките се места
за слободно дружење со омилените
. .
Јунаци, со Јунаците на вашите другарчиња
и со библиотекарите преку кои дознавате
за наЈновите книжевни остварувања за
деца.
БИБЛИОТЕКАРИТЕ ВИ
ПРЕПОРАЧУВААТ
!.ЖИВОТОТ ЗАНАЕТ НАЈТЕЖОК -
Бошко Смаќоски
Библиотеката-низ оддели и активности
2.ПРИНЦОТ И ПИТА ЧОТ - Марк Твен
3.ЗИМСКИ ДЕТЕКТИВИ - Оливера
Николова
4.СКАЛИЛАВО ЗЕЛЕНИЛОТО - Весна
Ацевска
5.КОЈА Е ДОБРАТА МАЈКА - Ристо
Давчевски
6.ЧОВЕК АМФИБИЈА - Александар
Бељаев
7.ЗЛАТОКОСОТО ДЕТЕ Васил
Тоциновски
8.БЕЛИОТ ГАЛЕБ - Тихо Најдовски
9.ЈУЛСКИ ДНЕВНИК Бошко
Смаќовски
1 О.АЛЕКСАНДАР И ЕДНО РОГОТ -
Душко Кралевски
Дејствието на романот "Животот
занает најтежок" од Бошко Смаќоски е
во времето на турското владеење во
Македонија кога се воделе две војни,
војна на Турците со Македонците и војна
на Турците со Турците. Во романот се
зборува за втората војна во која гледаме
дека и меѓу Турците имало и нелуѓе ама и
добри луѓе. "Турци сме оти така ни е доде
лено, а луѓе сме оти така сами сме
избрале!" Во селото Подлес ќе се случи
голем колеж во КОЈ остана живо само
малото детенце Глигур. Што ќе се случи
со Глигур останува сами да откриете.
"Принцот и питачот" од Марк Твен
е приказна за две деца. Едното дете е
член на сиромашно семеЈство кое живее
во напуштениот дел на Лондон, а другото
дете е Едвард - принцот од Велс.
Авантурите на двете деца ќе започнат
кога судбината по тек на случајни нас
тани ќе го доведе малиот и сиромашен
Том Кент лице в лице со Едвар - принцот
од Велс. Тогаш и двајцата сфаќаат дека
многу си личат еден на друг и луѓето не
можат да ги разликуваат. Се случуваат
настани кои потполно им го променуваат
животот на двете деца. Принцот ќе биде
заменет со питачот и ќе биде исфрлен
надвор од дворецот без никој да се посом
нева дека тоа е принцот. Како ќе се снајде
23
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
Едвард во тој груб и нечист дел од градот,
останува на вас да го прочитате ова дело.
"Зимски детективи" од Оливера
Николовска е интересна книга која не
внесува во возбудливата авантура на
тројцата зимски детективи Мартин, Бојан
и Светлана. Кога оваа дружина еден ден
се упати на експедиција кон старите
скривници не ни помисли на можните
опасности кои ја пратеа. Така тие не ни
забележаа како една темна сенка претпа
зливо се наведнува кон нив од влезот на
пештерата, а потоа како се лизнува вна
тре и исчезнува. Мартин и Бојан не ни
. .
помислиЈа на опасност кога ја пуштиЈа
Светлана сама во пештерата.
•• ,
"Скалила во зеленилото" од Весна
Ацевска зборува за една модерна тема на
телевидеокомпјутероманија. Летниот
распуст започна, тоа за Јордан значеше
дека без престан ќе можи да седи пред
екранот на компјутерот, играјќи најра
злични компјутерски игри. Но татко му
реши да го испрати на казнен одмор и тоа
заради болеста на телевидеокомпјутеро-
Библиотеката-низ оддели и активности
маниЈа, на место каде нема ниту еден од
апаратите за игри. Тоа патување беше
најважното нешто што ќе му се случи на
Ј ордан, вистинска награда зашто таму
научи толку многу нови нешта за кои
неговите другари немаа поим, а можеби и
вие ...
"Ветер во градите" од Ѓорѓија Најдовски
започнува со пронаоѓањето на една
тетратка-дневник. Прелистувањето на
таа тетратка не внесува во светот на
Насте - дете од домот за сирачиња ...
Денес е петок, март ... дојдоа и ме зедоа
од Домот. Не занев дека мајка ми имала
црна и долга коса. Татко ми имал лузна на
левиот образ. Се уште не им ги знам ими
њата.
Illтo друго ќе откриеме во
Настевиот дневник, дали ќе биде среќен
со неговите нови родители, дали некогаш
ќе се сретне со својата вистинска мајка,
останува на вас да откриете.
Книгата е пишувана според
вистинскиот дневник КОЈ писателот го
пронашол, измислени се само имињата на
ликовите.
"Која е добрата мајка" од Ристо
Давчевски е детективска приказна за
Василе Грневски кој е мирно срамежливо
момче кое постигнува голем успех кога
победува на сојузниот натпревар по
24
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
математика. Василе станува жртва на
злобата и завидливоста на неговиот дру
гар Зарко кој му подметнува кражба во
продавницата, во џепот му става две
чоколади. Поради тоа Грне е осуден од
средината во која живее. Тогаш неговата
другарка Ели се решава да ја докаже
Василевата невиност и започнува со
детективско истражување.
"Сама" од Горјан Петревски
зборува за различни млади луѓе со своите
доблести и недостатоци. Се се случува на
начин КОЈ е карактеристичен за таа
генерација, за сегашната, вашата
генерациЈа.
Теодора е едно многу убаво девојче
по кое сите момчиња воздивнуваа, а таа
ги мразеше сите момчиња. Причината на
својата омраза Теа ја криеше длабоко во
својата душа. Таа има мистериозан прија
тел "Пророкот" со кого си испраќа пора
ки преку компјутерот. Тука е Анѓела и
Зафир-Графит кој е опседнат со графити
и зидни пароли. Која е таа тајна која Теа
добро ја чува, дали ќе се запознае со
Пророкот, останува на вас да откриете.
Приредила
Кристина Лајмановска
волонтер
Интервју
РАЗГОВОР СО ПИСАТЕЛОТ
ЦАНЕ ЗДРАВКОВСКИ
Кои
почетоци?
се вашите книжевни
-Моите почетоци во пишувањето
се совпаѓаат со моето школување во
учителската школа во Битола. Всушност,
тогаш почувствував дека имам желба да
кажам нешто повеќе за светот што ме
окружува или за животот што го живеам.
Најчесто, повод ми беа кусите вежби во
наставата по Мајчин јазик. Часовите за
куси писмени вежби не поминуваа без јас
да прочитам, пред класот, што сум
напишал. На тој начин почнав да се
откривам пред самиот себеси. Мене, на
. .
СВОЈ начин, ме откриЈа и моите наставни-
ци Боге Крстев и Филип Каваев. Боге
Крстев беше воодушевен од една моја
куса писмена вежба посветена на
Битолската чаршија, а Филип Каваев при
секоја наша средба во Битола ме поз
дравуваше со збровите: "Зимата ни дојде
на бел коњ". Еднаш го запрашав што
значи тоа. Тогаш тој ми откри дека во
некоја моја писмена вежба посветена на
првиот снег сум започнал со зборовите:
"Деца станувајте, зимата ни дојде на бел
коњ". Инаку, почнав да се занимавам со
пишување во текот на моите студентски
25
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
години во Скопје, а првата возбуда од
објавен напишан текст ја почувствував на
15 декември 1956 со објавувањето на
расказот "Недоизреченост" во скопскиот
весник "Вечерен репортер".
Долги години бевте професор во
Битолската гимназија. Кажете ни нешто
околу професорувањето и вашата писа
телска дејност.
-Во гимназијата "Јосип Броз-Тито"
бев цели осумнаесет години, односно
цела една младост, од 1963 до 1981 година.
Потоа отидов во Скопје. Вистински сум
задоволен што професорската и писател
ската работа ми беа своевидна целина и
взаемно се надополнуваат. Не случајно
моето образование е од областа на
литературата и јазикот. Таа моја љубов
во литературното творештво несомнено
сум ја вградувал и во работата со
учениците, така што и до ден денес
добивам повратни информации дека
некои од моите ученици ја почувствувале
таа љубов и ја примиле како сопствено
себе-откритие. Можам да споменам дури
и некои имиња на веќе формирани литер
атурни творци меѓу моите ученици.
Колкав е Вашиот книжевен опус?
Кажете ни нешто за вашиот роман. Кои
се најчестите теми во нив?
-Имам напишано дваесетина
романи, две збирки раскази, една драма и
петнаесетина книжевни критики. Прво го
напишав романот "Синџир", а првооб
јавен ми е е романот "Дамка". По објаву
вањето на овој роман беше објавен
романот "Дојденците на Хера". Десетина
години потоа се појави романот "Црно
Злато". Овие неколку романи и збирката
раскази "Откорнување" чинат своевидна
тематска целина за засилената миграциЈа
на насоката село-град или татковина
туѓина. Тоа е мојата прва глобална тема
во моето творештво, но во мојата писа-
. .
телска деЈност е присутна и историЈата на
мојот народ. На оваа тема се посветени
романите "Конзулски град", "Трајниот
меч" и "Аманет" кои чинат своевидна
трилогиЈа. Во "Конзулски град" говорам
Интервју
за Илинденскиот период до Балканските
војни. "Трајниот меч" е негово
продолжение, но нараторот е сменет,
односно него го раскажува Милтон
Манаки. Посветен е на поделбата на
Македонија со Втората балканска војна.
"Аманет" е посветен на годините на НОВ.
Со историска тематика се и моите
објавени романи: "Огнено вишнеење",
"Црн мост" и "Ататурк-пророк". Имам и
неколку објавени романи од семејниот
живот, "Сребрена свадба" и "Нарцисие".
Имам и неколку романи кои го
потврдуваат моето интересирање и за
други теми од веќе споменатите. Такви се
романите: "Стела" посветена на децата
бегалци од Егејскиот дел на Македонија,
"Професорот Диман" посветен на
ученичкиот живот, потоа "Лудиот
Пасторел" посветен на убавините на
природата, "Охридскиот лебед" посветен
на Иван Точков, врз чие творештво сво
евремено докторирав, потоа, романот
"Жешки жени" инспириран од македон
ското народно творештво.
Драмата "Нарцисие" е драмати
зација на романот "Нарцисис" изведена
на програмата на Радио Скопје како
радио драма.
Пишувате и критики. Најчесто за
што?
-Најчесто пишувам за македон
ските романи и романсиери. Тие критики
се објавени во книгите "Големиот оган",
"Романот како опсесија", "Растежот на
26
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
македонскиот роман", "Романот во наста-
" д вата . ваесетина години ги следев пре-
миерните изведби на сцената на
Битолскиот театар како резултат на што
се двете објавени книги "Драматичари" и
"Сценски бидувања".
За кое Ваше дело лично сметате
дека го достигнало врвот на Вашата
творечка дејност? Кое дело Ви е воопmто
најдраго и дали има такво?
-На ова прашање би одговорил со
споменување на повеќе дела затоа што
издвојувањето на било кое од нив им
нанесува неправда на другите. Сепак,
посебно сум приврзан кон делата
поврзани со двете споменати глобални
теми: миграцијата село-град или
татковина-туѓина и историјата на мојот
народ. Посебно значајни сметам дека се
романите "Синџир", "Конзулски град",
"Трајниот меч", "Огнено вишнеење" и
"Аманет". А како најдраги романи ги
сметам "Црно злато" и "Стела".
Жената ви е отсекогаш предизвик.
Каде го најде таа своето место во Вашите
дела?
-Жената е неодвоив дел од
човековиот живот. Без неа не може да се
осмисли ничиј живот. Тоа е смислата на
живеењето вопшто. Таа и дава здив на
литературата. Без жената повеќе мои
романи не би биле она што се. Таа е
присутна особено во моите дела
посветени на семејниот живот кави што
се "Нарцисие", "Сребрена свадба",
"Охридскиот лебед", "Ататурк", "Стела"
и други.
Интервју
Зошто заминавте во Скопје? Дали
жалите што отидовте таму?
-Во Скопје заминав по моето док
торирање затоа што во Битола не можев
да најдам соодветно вработување.
Докторирав во декември 1980 година, а
веќе во април 1981 бев примен во
Педагошкиот завод во Скопје. Тоа го
имав кажано на некои промоции на мои
. .
книги дека јас сум траЈно поврзан за
Битола не само со моите литературни
творби туку и во животот воопшто.
Гимназијата "Јосип Броз-Тито", а посеб
но ученичкиот свет беа мој непребол во
првите години по напуштањето на
Битола. Мојот роман "Конзулскиот град"
го напишав во Скопје, но овој роман го
пишував со наЈголем занес во првите
години по моето одење од Битола.
Во настава бевте повеќе години, а
потоа се вработивте во Педагошкиот
завод во Скопје. Ќе ни кажете ли нешто
за Вашите стручни дела?
-Како долгогодишен професор
почувствував желба да им оставам на
моите следбеници дел од моето нас
тавничко искуство како резултат на што
се моите книги: "Методиката на настава
та по литература" и повеќе методички
книги за одредени литературни видови
како што се: "Романот во наставата",
"Драмата во наставата", "Поезијата во
наставата" и "Народното творештво во
наставата".
Дали можете да ни кажете кое е
Вашето реално место меѓу македонските
писатели?
-Ние како членови на ДПМ
немаме некое посебно рангирање и секој
на свој начин се обидува да си го најде
сопственото место како во животот така
и во ДПМ. Така што навистина се ретки
писателите кои што можат лично да
сметаат за себе дека се на некакви
врвови.
Дали имаме врвни писатели во
Македонија и дали би можеле да изд
воите некого?
-Несомнено е дека можат да се изд-
27
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
војат врвни македонски писатели кои
имаат значаЈно место не само во македон-
ската туку и во европската и светската
литература. Меѓу поетите врвно место
зазема Блаже Конески, а по него Анте
Попоски, Радован Павловски, Матеја
Матевски, додека меѓу романсиерите
челното место го држат Славко Јаневски,
Петре М. Андреевски, Коле Чашуле,
Владимир Костов и други.
После толку долг писателски стаж
дали сметате дека има нешто кое се уште
не сте го доискажале доволно?
Сметам дека Битола е голем неис
црпен извор за понатамошно прозно
откривање. За неа романсиерите ќе ост
варат уште многу дела. Таа и за мене не
престанува да биде натамошна
инспирациЈа.
На што работите во моментот?
Од одговорот на претходното
прашање може да се насети дека јас и
. .
натаму на СВОЈ начин ја проучувам
Битола. Пишувам уште еден роман за
Битола. Всушност, тоа ќе биде еден
можен поглед врз минатото на Битола. Во
моментот сум подготвен за тоа и загледан
сум во се што заслужува внимание од
минатото и сегашноста на МОЈОТ град.
Вчера заврши првиот саем на кни
гата во Битола. Како издавач и автор
какви се вашите впечатоци?
-На Битола одамна и беше
Интервју
Авторот во разговор со писателите
Петар Димовски и Никола Кочовски
потребен Саем на книгата. Имавме голема
среќа пrго со Министерството за култура
раководи Битолчанец, а со Библиотеката
раководи вистински вљубеник во книгата.
Саемот на книгата во Битола ни го донесоа
Министерството за клултура и Националната
установа - Универзитетската библиотека во
Битола. Саемот уште еднаш потврдува дека
Битола заслужува ваква културна мани
фестација и секој пrго го носи во душата овој
град треба да дава несебичен придонес за
негов натамошен развиток. Битолчаните се
вистински љубители на културните мани
фестации и тие не само годинава, туку и во
иднина со жив интерес ќе го следат македон
ското издаваштво. Со такво чувство и ќе си
заминат годинешните учесници. Ним, Битола
широко им ги отвори своите репрезентативни
порти. Така ќе биде и во иднина. Се надевам.
Разговорот го водеше
Николче Вељановски
28
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
ПОВОД ЗА РАЗГОВОР СО
ГЕОРГИ СГАЛЕВ
Кажете ни нешто за Вашите
почетоци во книжевноста?
-Многу е тешко да се каже кога
сум почнал во литературата. Роден сум во
с. Витолишта, Мариово, на 22 април 1930
година, на трет ден Велигден. Ми била
пророкувана, од една страна, светла идни
на, но од друга страна, сиромашна иднина
заради третиот ден. Многу рано сум изле
гол од таму, но мојата врска со тој крај е
голема. Прво отидовме во Прилеп, а
потоа скоро секоја втора година, заради
работата на татко ми, живеевме во
Србија за пред Втората светска војна се
вратиме во Прилеп. Моето школување
почна во Белград, а потоа продолжи во
Прилеп и заврши во Скопје со матури
рањето и дипломирањето. За вистински
почетоци можам да ги земам кога првпат
добив награда и тоа една четвртина од
платата на татко ми. Бев награден за
песна во Млад борец во 1948 година. Ја
напишав на мои 17 години. Завршив
Филозофски факултет, група Историја на
книжевностите на народите на СФРЈ.
Учевме за Ренесансата, за Петрарка кој
не инспирираше и не привлекуваше секој
Интервју
вид на творештво, почнувајќи од поезија
та, музиката, сликарството и ние неколку
души бевме преокупирани со
уметничкото творештво. Едно време
Панче Шиндиловски ми го отстапи школ
скиот хор. Додека моите колеги од студи
ите беа преокупирани со сопственото
творештво, јас бев преокупиран со
препев.
Читајќи го Пушкин длабоко навле
гов во рускиот јазик и можев да ги читам
неговите дела во оригинал. Ме привлече
и Тургењев. Ми текна да побарам превод
од тогашното книгоиздателство Матак -
Ново поколение чиј директор беше
Методи Бојаџиски. Го преведов романот
на Тургењев, "Спроти новите дни". Тој и
ден денес остана лектира во средното
образование. Тоа е мојот единствен пре
вод на проза. Се префрлив на Пушкин.
Првите мои обиди останаа неуспешни.
Првите мои посериозни напори се врзани
за Пушкин. Се уште бев тогаш студент
кога во 1951 година беше објавен мојот
препев „Избор" од делата на Пушкин. Во
четврта година на студии кога го под
готвував испитот Македонската
литература во 19 век повторно се сретнав
со Прличевиот "Сердар". Прво дојдов до
еден бугарски превод, потоа со помошта
. .
на татко ми КОЈ знаеше грчки јазик
успеавме да го преведеме "О Арматолос"
и во декември 1952 година беше објавен.
Тогаш се уште бев студент во четврта
година.
Пишувате и учебници?
-Учебниците дојдоа подоцна. Прво
беа моите есеи, стручни, научни и полу-
29
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
научни трудови. Учебниците доЈдоа
подоцна на поттик од МОЈОТ зет преведу
вач Благоја Кондарко. Напишавме
Читанка, а потоа бев коавтор со Генади
Болиновски итн. Потоа дојдоа и други.
Литература за II клас. Југословенска лит
ература, па есеи и огледи од светска лит-
ература како "Девет портрети од светска
та книжевност" (1974), "Приближувања
И" (1974) и "Приближувања П". Мојата
докторска дисертација беше публикувана
во 1970 година под наслов "Македонскиот
верс", а одбранета во 1965 година. И
покрај тоа што беше распродадена во
рекордна време и во рекорден број, сепак
не доживеа многу изданиЈа затоа што е
многу специфична за издавачите.
Долго време работевте како про
фесор на Филозофски факултет?
-Бев професор од 1961-1995 година.
Доктор сум по филолошки науки.
Предавав југословенска литература. Сега
сум пензиониран. Член на македонскиот
ПЕН центар. Член сум на ДПМ од 1956
година.
Со кои од Вашите колеги сте
соработувале најповеќе.
-Со сите колеги соработувам.
Тешко е да се каже со кој повеќе. Бевме
. .
една група од четворица, која покоЈниот
детски писател Куновски не нарече "Тхе
лака конјица". Тоа беа: Душко Маневски,
сега покоен, преведувачот Ефтим Манев
и Душко Димитровски покрај мене.
Дали сте доаѓале често во Битола?
Не многу, најмногу со Цане
Здравковски како промотор на негови
книги. Имало и други поводи.
Интервју
Да ни го кажете вашето размислу
вање за библиотеките?
-Ми понудија да бидам директор на
Националната библиотека, но не прифа
тив затоа што трн во здрава нога не се
става. Таму има и многу нерешени проб
леми за кои бев свесен дека не ќе можам
да ги решам.
Освен препеви дали имате некои
свои дела и која е Ваша омилена литер
атура?
-Кога започнете успешно со нешто
тогаш останувате тој со тоа. Многу е
тешко да се каже затоа што моите
интересирања не се хомогени, туку како
што може да се каже се во раштркани
рими. Можам да кажам дека љ убопит
ството ме тера. Зошто поезија, а не
проза? Сме пишувале сонетни венци под
влијание на Петрарка и покрај тоа што
тој пишувал сонети и никогаш не
напишал сонетен венец. После дваесет
години имам свој а поезија
"Гороломникот пред сопствениот крст"
(1968). Тоа е чисто национална тематика
која дел од нашата и бившојугословен-
30
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
ската критика ја објави. Станав попознат
надвор отколку внатре. Просто не пос
тоите за друго откако ќе се пробиете со
едно. Потоа имам збирки за Константин
Миладинов, "Јас Константин
Македонијата" (1996) и "Маски" (1998).
Поемите "Вториот Омир" (1988) и
"Бесоница" (1993). За малку ќе ги забо
равевме драмите во стихови за кои добив
награда во Сараево, "Болен Дојчин"
(1971) и "Ангелина" (1972), потоа следеа
"Расколникот од Хатини-Џинот" (1975) и
"Самуил" (1980).
IПто подготвувате во поново
време?
-Еден роман, а кој знае смртта дали
нема да ме престигне, "Мојот дваесетти
век". Ова е работен наслов. Опфаќа се во
20-ти век, како јас го доживеав 20-тиот
век низ моја призма, од најбанални до
најкрвави нешта. Се разбира, таму каде
не сум бил сведок кај што не сум чул
користам и туѓи видувања. Ако една
битка не сум ја видел, но сум ја преживу
вал низ раскажувањето на романсиерите
- писатели со кои сум доаѓал во контакт
си дозволувам нивни страници да ги
кажам како дел од моите доживувања.
IПто не сте постигнале, а сакате да
постигнете, па макар и во еден нареден
живот?
-Најверојатно, по тоа што ваков
како што ме дал Господ не сум за ништо
друго освен ова што го работам. Иако
совршено го познавам моторот на авто
мобилот, не можам ни да пипнам во него.
И покрај тоа што граматиката на поод
делни јазици ја знам до тенчина, да про
говорам не можам.
Нешто што не Ве прашав, а Вие би
сакале да ни кажете?
-Повеќе заради ограниченоста со
време скокаме од една на друга работа
така што многу нешта останаа некажани.
Некои од моите пријатели знаат дека
имам големо задоволство во музиката.
Класичната музика и можеби причината
што не продолжив е затоа што не можам
да се вклопам во 12-тонска какафонска
Интервју
музика, било како диригент било како ....
Почнав нешто во Загреб ако може така
нешто да се нарече и дури станав дирек
тор на еден симфониски оркестар на
градот Задар.
Како одговор на она што го
пропуштивме во разговорот со авторот
користиме дел од освртот на нашиот
колега - критичар Ричард Иванишевиќ
кон личноста и делото на Георги Сталев:
"Моќна книжевна појава и ретка
литературна личност - фокусирана кон
македонската и светската литература, со
талент, усед, искуство и пред се литер
арно чувство на естетичар и естета во
сите создадени книжевни родови, со
рефлексии и траги и на доајен и на мод
ерен литерат ... Авторска книжевна
кариера во сите литературни творби:
вперен вљубеник кон Македонија, суд
бината на историјата, обичаите, богат
ството и благородноста на јазикот, лит
ерарните загадоштва и светилишта,
маките, епското, вербата во божествено
то, блаженото, небесното. Самата док
торска дисертација "Македонскиот верс"
(1970) е видовита книжевно-вавилонска
анализа на македонската раскошна вер
сификација. Посебно впечатливи анали
тични книжевни студии му се: "Преглед
на македонската литература во ХХ век",
"Последните сто години на маке
донската книжевност" (1994), и "Едно
можно читање на Рациновите "Бели
мугри"" (1994). Исто така, не смееме да
ги заборавиме неговите антологии за
31
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
"Девет портрети на светската
книжевност" (1974), "Мала антологија на
француската поезија" (1964),
"Антологија на француската поезија од
нејзините почетоци до ХХ век" (1977)
"Антологија македонске критике" (1978)
и "Мртвите не умреле во нас" (антологи
ја на руската поезија од 19 век) (2000).
Добитник е на низа награди и признани
ја од национална и интернационална
провиниенција: "Климент Охридски",
"13-ти Ноември", "Кирил Пејчиновиќ",
"Григор Прличев", "Златен Венец", на
фестивалот МЕС Сараево, и без сомне
ние единствената и престижна - Медалот
на фондот Лермонтов - Москва.
Разговорот го водеше
Николче Вељановски
ОД ЖИВОТОТ НА
БИБЛИОТЕКАРИТЕ
ВО ПОСЕТА НА МАНАСТИРОТ "СВ.
ЈОАКИМ ОСОГОВСКИ" -
ЧУДОТВОРЕЦ
н НУУБ "Св. ашата установа
Климент Охридски" Битола од минатата
година за своите вработени започна да
организира екскурзии со посета на кул
турно-историските споменици познати од
нашето поблиско и подалечно минато.
Од животот на библиотекарите
По минатогодишната посета на манас
тирот "Плаошник", оваа година, поточно
на 04.09.20004 година, Библиотеката, за
своите вработени и пензионирани работ
ници, организира еднодневна екскурзиЈа
на Осоговските планини со посета на
живописниот манастирски комплекс "Св.
Јоаким Осоговски", познат под името
"Сарандопор".
Според кажувањето на прота
Добре - манастирот бил основан од
ученикот Јаван Рилски Јоаким кој
живеел во XI-XII век. Во житието на
Јоаким Осоговски се спомнува дека за
време на владеењето на византискиот
император Михајло Комнен (1143-1180)
некој свештеник по име Теодор од Овче
Полско, познат под монашкото име го
основал манастирот, а кога станал негов
прв игумен, изградил црква посветена на
Јоаким Осоговски и во неа, по смртта на
Јоаким, ги погребал неговите мошти.
32
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 7, 2004
Во своето повеќе вековно пос
тоење овој манастир бил повеќепати
разурнуван и повторно обновуван, а во
XIX век го добива денешниот изглед.
Црквата посветена на Јоаким Осоговски
зазема доминантно место во манас
тирскиот комплекс. Се смета дека водата
од ОВОЈ манастир има чудотворна и
лековита моќ.
Сите ние со воодушевување ги
доживеавме моментите на незаборавно
дружење за време на патувањето и
. .
престоЈот во ОВОЈ прекрасен манастирски
комплекс со желба оваа традиција да
продолжи и во иднина со посета на вакви
и слични културно-историски споменици
- први духовни храмови на книгата.
Приредиле
Трајан Чагорски и Цара Огненовска
þÿ# ЛТУРА ... БИБЛИОТЕIСАТ А ВО ПЕЧАТОТ
БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 5, 2004
34