0

0

0

0

0

1 1:1 1

'111\\Ј -, ·111 Нl.1· \\IIII -r. ). -· .

Содржина БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

СОДРЖИНА 1

-РАЗГОВОР СО ВЕЧНОСТ А - Пешре М. Андреевски ........................................................... 3

БИБЛИОТЕКАТА - ОД ИДЕЈА ДО РЕАЛИЗАЦИЈА 4

-PULMAN -ХТ НАЦИОНАЛНА РАБОТИЛНИЦА -Гордана Пешевска 4
-ФОРИНТЕКОВОТО ИСТРАЖУВАЊЕ ЗА ДОДАДЕНА ВРЕДНОСТ НА
ПРОИЗВОДИ-СТУДИЈА НА СЛУЧАЈ-Николче Вељановски . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
-БИБЛИОТЕКИТЕ ВО БИТОЛА - Науме Ѓорiиевски ........................................................... 13

БИБЛИОТЕКАТА НИЗ ОДДЕЛИ И АКТИВНОСТИ 15

-ОД ОДДЕЛОТ ЗА ПОЗАЈМУВАЊЕ И УСЛУГА............................................................... 15
-ОСВРТ КОН ДЕЛОТО "СОПСТВЕНА СОБА" ОД ВИРЏИНИЈА ВУЛФ- ириреди-
ла Гордана Марковска ...................................................................................................................... 16
- "ТУНЕЛ" ПЕТРЕ М. АНДРЕЕВСКИ- Илче Сшојановски ................................................... 16
-"СУЗАНИНИОТ ДНЕВНИК ЗА НИКОЛАС"ОД ЏЕЈМС ПАТЕРСОН-
Илче Сшојановски .............................................................................................................................. 17
-ОДДЕЛОТ ЗА ПОПУЛАРИЗАЦИЈА НА КНИГАТА 17
-АВТОР И ДЕЛО ПОСВЕТЕНИ НА МАКЕДОНШТИНАТА- Ричард Иванишевиќ ..... 21
ИНТЕРВЈУ 23
РАЗГОВОР СО ПИСАТЕЛОТ ПЕТРЕ ДИМОВСКИ
- ириредил Николче Вељановски .................................................................................................... 23
ОД ЖИВОТОТ НА БИБЛИОТЕКАРИТЕ 26

120 ГОДИНИ ОД РАЃАЊЕТО НА ФРАНЦ КАФКА 26
ФРАНЦ КАФКА-КНИЖЕВНИОТ ФЕНОМЕН
Ричард Иванишевиќ ........................................................................................................................... 27
БИБЛИОТЕКАТА ВО ПЕЧАТОТ

АФОРИЗМИ

ЗАНИМЛИВОСТИ ОД СВЕТОТ НА КНИГАТА

1

30 32

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2, 2003

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД

СПИСАНИЕ НА МУБ „СВ. КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ" Издавач
Матична и универзитетска библиотека
"Св. Климент Охридски" Битола
ул. Ленинова 39 Главен и одговорен уредник: в.д. директор Јелена Петровска Издавачки совет:
-претседател Редакција: д-р Николче Вељановски, библиотекар советник Јоланда Бошевска, виш библиотекар Ричард Иванишевиќ, виш библиотекар и критичар Гордана Марковска

д-р Николче Вељановски, одговорен уредник
Ричард Иванишевиќ
Илче Стојановски Лектура и коректура: Костандина Вељановска

Јоланда Бошевска Фотографии: Трајан Чагорски Корица и скенирање: Гордана Пешевска Компјутерска обработка и печат: Херакли Комерц Тираж: 300 примероци
ISSN 1409-9497

Издавањешо на сиисаниешо е финансирано од Минисшерсшвошо за кулшура 2

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2) 2003
КНИГАТА-РАЗГОВОР СО

ВЕЧНОСТА Македонска иорака за Свешскиош ден на книгаша
Како да се најде вистинска пофал­

ба за книгата и со што да се спореди? Со
раѓањето или со воскреснувањето? Или
со потребата постојано да се биде со неа и
да се препрочитува. Уште од оние куси
пораки на анонимните мислители и
нивните маки во создавањето на
графемите: секој глас да ја пренесе
непогрешната слика во составот на
зборовите. Зашто човекот и кога немал
профилирана азбука, своите мисли знаел
да ги изрази во слики. Сликата, всушност,
е првиот обид да се моделира писмото,
неизбежната ликовна рамка на словес­
носта. За жал, денес цел еден таков циви­
лизациски ревир, во името на
Месопотамија, е изложен на безумните
човечки пориви за разурнување. А тоа е
колевката на писменоста, на легендарна­
та кралска библиотека на Асурбанипал,
во која биле сместени 26000 испишани
глинени плочки. Вклучително и оние за
Гилгамеш најстариот мит што го создава­
ло човештвото.

Да се надеваме дека книгата и овој
пат, ќе го спречи тоа. Со неа сме секогаш
помудри, побогати и поблиску до Бога.
Зашто таа ги поврзува вековите и ни ги
испорачува поуките на минатото и
сегашноста. Во книгата имаме секогаш
отворен простор да се дружиме со сите
луѓе и на сите далечини. И да ги презе­
маме нивните соништа. Оти само оној
што знае да сонува, знае да ја исполни
радоста од својот плодотворен живот

Книгата е и најблиска врска со
нашите претци. Со нивниот начин на мис­
лење, верувања и традиции што ги
оставиле во нашето сеќавање, како един­
ствен сведок на нашето минато и на
нашата историска приказна. А без тоа
минато и без таа приказна, не можеме да

3

Ја откриеме ни сопствената иднина. Ни
како да ја продолжиме кон повеселата
страна.

Книгата е библиски ковчег, мала
библиотека во Гутенберговата галаксија
на човечкиот ум. Таа е непроменливата
вистина за светот и светлината и един­
ствената можност да се разговара со
вечноста.

Петре М. Андреевски
23 април 2003 год.
Скопје, Република Македонија

Порака од генералниот дирекшор на
УНЕСКО ио иовод СВЕТСКИОТ ДЕН

НА КНИГАТА И АВТОРСКИТЕ
ПРАВА

Иднината на книгата и на
авторското право е прашање кое сите не
засега. Тоа не е тема која се однесува
само на професионалците, политичките и
економските фактори, авторите, изда­
вачите и наставниот кадар, туку, се одне­
сува и на сите оние кои што сонуваат за
еден свет на поделба на знаењето, каде
што просперираат вредностите на толер­
анцијата, дијалогот и солидарноста.

Во време на експлозија на елек­
тронските и телевизуелните мрежи, кни­
гата претставува исклучителен инстру­
мент за изразување на културниот иден­
титет.

Да потсетиме на значајната улога
што ја имаат преведувачите, без кои
интеркултурниот дијалог преку нигата не
би бил можен.

Како моќен посредник за отварање
на надворешниот свет, книгата може да
стане значаен елемент за материјална
благодсостојба. Значи, треба без прекин
да се работи на ширењето на производ­
ството од кое зависи нејзината егзистен­
цир.

Повеќе од било кога книгата пос­
тои во различни форми, од најтради-

Библи�иекаша-од идеја до реализација

ционални до наЈнови, како средство за
информација, критичко размислување и
незаменливо образование. Таа е темел на
градбата која секогаш треба да ги
зацврстува демократијата, правата на
човекот и на фундаменталната човекова
слобода, чиј а заштита на авторското
право, како и на правилниот пристап на
јавноста кон неа се атрибути кои не
можат да се заобиколат.

Овие главни определби наидуваат
на се подобро и пошироко прифаќање
меѓу народите во светот. И таа е
причината што сум среќен. Книгата и
авторското право, како двигатели во про­
цесот на создавањето на секој народ
имаат важна улога во борбата за мир. Би
сакал да се слават преку многубројни и
ефикасни инициЈативи насекаде во све­
тот.

23 април 2003

Коиширо Мацура

4

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

УДК 02+069+930.25:004( 4)]:061 .3(497.7)(049.3)

ПУЛМАН-ХТ НАЦИОНАЛНА
РАБОТИЛНИЦА

Гордана Пешевска
сис�ием инженер

Во склоп на проектот ПУЛМАН­
ХТ беа организирани национални
работилници во Љубљана (Словенија),
Хелсинки (Финска) и Верија (Грција). во
кои зедоа учество библиотекари од наро­
дните библиотеки од земјите кои не се
членки на Европската Унија. Конкретно
во националната работилница во
Љубљана учествуваа: Вељковиќ Соња
(Народна библиотека Крушевац), Дами
Етлева (Национална библиотека на
Албанија), Демеаниук Николај (Народна
библиотека за право), Догонаева Елена
(Национална библиотека од Република
Карелија), Ивановиќ Иван (Народна биб­
лиотека "Радосав Лјумовиќ), Лалевиќ
Соња (Народна библиотека "Иво
Вучковиќ "), Гордана Пешевска (МУБ

"Св. Климент
Македонија),

Охридски "-Битола Р.
Пинзари Луд�ила

Библишекаша-од идеја до реализација
(Матична библиотека "Б. П. Хасдеу",
Молдова) и Шамбевска Магдица (НУБ
"Св. Климент Охридски", Р. Македонија).

Исто ваков тренинг се планира на
есен за учесници од земјиrе членки на
Европската Унија.

Целта на овој проект е унапреду­
вање, осовременување на народните биб­
лиотеки со применување на нови, мод­
ерни методи преку одржување на вакви
национални работилници заради раз­
менување на меѓусебни искуства и
изнаоѓање на решеFЈија со кои се
соочуваат народните библиотеки денес.

Народните библиотеки имаат
значајна улога во обезбедувањето на
описменето информациско општество.
Нивна главна цел и натаму останува
подршката на читањето и континуирана­
та информираност за печатената литер­
атура за: моќта на ИТ и Интернетот
можат да се искористат за остварување
на целта. Идејата за партнерство меѓу
народните библиотеки и- останатите
локални културни институции, како што
се музеите и архивите, постепено станува
реалност. Очигледна е потребата да се
открие, да се отвори и да се направи
достапна локалната дигитална содржина,
што во моментот ја чуваат архивите и
музеите, што би го спречило чувството на
локализација во еден зголемен глобал­
изиран свет. Едноставниот пристап до
содржината, што се заснова на тоа дека
народните библиотеки овозможуваат
пристап до информациите за регионот и
во исто време имаат улога на едукативни
центри, може да донесат подобри резул­
тати во иднина. Една од целите е потре­
бата од обезбедување на онлајн услуги
преку кои ќе им се помогне на корис­
ниците да ги задоволат своите потреби
согледувајќи ја врската со традиционал­
ниот контекст, без оглед на средината:
образовна, е-влада, рекреациска,
домашен живот или на работа. Таквиот
развиток е секако значаен за развитокот
на здраво и избалансирано општество низ
Европа.

5

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2) 2003

Решавањето на овие проблеми
неизбежно ќе покренат нови прашања во
текот на следната декада - кои денеска не
би можеле лесно да се одговорат - за
природата и функцијата на јавната биб-. .
лиотечна мрежа, нерината материЈална
природа и нериното присуство во
виртуелното опкружување, како и видот
на персоналот и потребните вештини за
исполнување на ваквата развојна улога.

За сето ова беше зборувано и во
следните излагања:

- "Словенечка народна библиотечна
мрежа" од Бреда Карун,

-Осврт кон Народната библиотека
Отон Жупанчич" од Весна Тробец,

-"Информациската технологија во
народните библиотеки, презентација на
словенечкиот национален библиотечен
информациски систем COBISS" од Бреда
Карун,

-"Социјалната улога на народните
библиотеки" - Маријан Шпољар,

-"Размена на знаења" - Маријан
Шпољар,

-"Информативен центар за врабо­
тување" - Лили Пахор,

-"Информативен центар за млади
и колекцијата на комични книги" од
Симона Ресман,

-"Работи со корисници: сервис за
информирање, едукација на корис­
ниците" од Весна Тробец, Веро ника
Бурник и Маријан Шпољар, и

-"Менаџментот: положбата на
библиотеката во локалната заедница,
стратегија, интерна/екстерна кому­
никација, раководење со персоналот
(дискусија, примена и искуства)" од
Бреда Карун.

Беа организирани и интересни
манифестации меѓу кои се истакнуваа
промоцијата на читање - "Фамилијарно
читање за деца и родители (презентација
и дискусии)" од Тилка Ј амник со цел и
родителите активно да се вклучат во
читањето како и демострацијата"Читам,
значи мислам" во која улогата на
читатели ја имавме ние учесниците во

Библишекаша-од идеја до реализација работилницата. Целта на оваа демон­страција беше да им се даде поттик на читателите не само повеќе да читаат, туку и да размислуваат за прочитаното. Визуелниот ефект беше присутен сите пет дена бидејќи тренинзите секој ден се одвиваа на друга локација како што се:
Народна библиотека Отон Жупанчич

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

Пољана

Работна библиотека

Детска библиотека Мобилна библиотека

6

Библишекаша-од идеја до реализација БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2) 2003
Колодвор Информативен центар за млади

Информативен центар за невработени

На крајот од овој тренинг на сите учесници ни беше овозможено да посетат било
која од овие библиотеки и нивни клонови уште еднаш и да размениме искуства со
тамошните вработени во зависност од нашите интереси. Целта на овој проект е
воведување на народните· библиотеки во оваа ера со помош на организирање на
вакви национални работилници што ќе се одржат во секоја држава.

7

Библишекаша-од идеја до реализација
ФОРИНТЕКОВОТО ИСТРАЖУВАЊЕ

ЗА ДОДАДЕНА ВРЕДНОСТ НА
ПРОИЗВОДИ: СТУДИЈА НА СЛУЧАЈ Приредил и иревел од анzлиски Николче Вељановски
В. HOLDER (библиотекар во Форинтек
Канада Корп., Ванкувер,Канада)
The Electronic Library, Volume 21
Numberl.2003. str.49-55

Апстракт
Статијата го опишува развојот на една
специјализирана билингуална online база
на податоци која овозможува хипер­
линкови за интернет и други извори за
истражувачите. Проектот порасна од
потреба да овозможи свежа информација
за некоја област во бизнисот и коинциди­
раше со желбата на библиотечниот пер­
сонал да покаже предност во менаџмент
на знаењето, правејќи ја информацијата
достапна, без оглед на форматот или
географската положба на примачот.
Чекорите во планирање на проектот беа
започнати. Меѓународните стандарди на
каталогизација на електронските матери­
јали не беше финализирана, така да
тимот се прилагоди до одредена мера со
подготвеност и флексибилност за пов­
торно адаптирање. Нашето искуство ја
покажа потребата од финализирани стан­
дарди, но понекогаш е потребно да се оди
напред за да не се спречи развојот или да
се побара повторно преработување.

8

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

1. Вовед
Форинтековиот т.н. OneLibrary тим

доби можност да демонстрира лидершип
во управување со електронските ресурси
потпирајќи се воглавно на примената на
WЕВ-технологијата преку менаџмент на
информациските техники за да може
информацијата да се експлоатира
пошироко и насекаде. Баравме проект
кој ќе го подигне нивото на OneLibrary во
организацијата и ќе воведе размена на
информација преку далечен географ­
скиот простор со цел да го подржи
Форинтековиот истражувачки програм
без оглед на форматот и далечината.
Форинтек Канада Корп. е канадска прва
истражувачка лаборатрија со лабора­
тории во Ванкувер и Квебек Сити и
сателитски канцеларии во Отава,
Едмонтон, Принц Џорџ, Принц Алберт.
Форинтековите 2 библиотеки се на околу
5000 км оддалеченост, но работат под
чадорот на OneLibrary проектот за да
развие виртуелни информациски услуги
за да ги подржи истражувачките цели на
персоналот без оглед на оддалеченоста.
OneLЉrary тимот побара една група во
Форинтек која ќе има потреба да
пристапи до електронските информации,
и нормално која ќе овозможи финансии
за проектот и која ќе има желба за парт­
нерство со OneLibrary . Ние се обидовме
да креираме дигитален компендиум на
интернет ресурсите за Форинтековиот
програм за додадена вредност.

Имплементирајќи го проектот
видовме дека меѓународните стандарди за
каталогизирање на електронските ресур­
си беа во фаза на развивање. Не пос­
тоеше елабориран протокол на стандар­
ди и правила за следење. Ние го синте­
тизиравме она што го имавме, кое ни
одговараше за нашата цел, и оставивме
простор за реформирање на информаци­
јата кога ќе се финализираат стандард­
ите. Тоа беше подобро отколку да чекаме
на ратификација на меѓународните стан­
дарди. Еве кои карактеристики ги
содржеше компендиумот:

Библишекаша-од идеја до реализација

-показатели на внатрешните и над­
ворешните извори на информации;
-hypertext -линкови за ресурсите;
-меѓународно покритие;
-пристап до производите и индустриските
ресурси корисни за истражувачкиот про­
грам;
-флексибилна и лесно пребарлива струк­
тура на базата на податоци која може да
произведува on-line печатени извештаи;
-стандардизиран формат на записот -
билингуален (двојазичен);
2. Цел на проектот
Форинтековиот OneLibrary тим сакаше да
демонстрира лидершип во управување со
електронските ресурси. Добар пат за да
се имплементира проектот беше преку
мал мерен проект кој подоцна би можел
да им послужи и на други клиенти кои
интегрираат . конвенционални биб­
лиотечни ресурси. Персоналот на двете
библиотеки имаше листи на ознаки кои
водеа кон корисни WEB с�раници. Ние
сакавме да ги претвориме статичните
WEB страници во динамични бази на
податоци кои ќе генерираат страници со
линкови базирани врз потребата на кли­
ентите, кои ќе можат да користат Булеан
( и, или, не итн.) пребаруваки софтвер.
Ние исто така сакавме да истражуваме
нови ресурси на информации адекватни
за новата бизнис област. Базата на пода­
тоци беше дизајнирана да го олесни
производството на печатен компендиум
ако за тоа имаше потреба.
Базата на податоци го нуди HTML доку­
ментот преку WЕВ-браусерот, листајќи
ги WEB сајтовите кои одговараат на кри­
териумот за пребарување на клиентот,
вклучувајќи го и описот на ресурсот и
hуреrtехt-линкот до него.
3. Подготовка на информацискиот
проект
Форинтековиот програм на додадена
вредност овозможува техничка подршка
и технолошки трансфер на секторот на
Канадската производна индустрија која
произведува производи од тврдо дрво.
Истражувањето со додадена вредност и

9

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

технолошката област на трансфер беше
релативно нова за Форинтек и затоа беа
развиени библиотечни печатени
колекции како подршка. Нивниот тим од
консултанти КОЈ се состоеше од неколку
нови членови кои имаа потреба од инди­
видуална банка на информации на една
страна и искусни членови на кои им беше
потребно нивното техничко знаење да го
имаат при рака. Овие консултанти беа за
повеќе компании и беа постојано на пат,
така да виртуелната колекција на инфор­
мации преку интернет им беше и те како
потребна. Многу од изворите на инфор­
мации корисни за канадската индустриЈа
со додадена вредност се достапни во елек­
тронски формат, вклучувајќи ги диску­
сионите исти, WЕВ-сајтовите на органи­
зациите, електронските списаниЈаи елек­
тронските извештаи во PDF- формат.
Постојат и многу кнвенционални ресурси,
книги и списанија етц. кои им
овозможуваат основни информации.
Форинтековата OneLibrary имаше
ограничени ресурси така што. ние побар­
авме партнер кој ќе ги покрие трошоците
за нашата експертиза. Ние се обративме
до Форинтековите менаџери. Тие ја уви­
доа користа од компендиумот и Ја при­
фатија понудата подготвена и доставена
од OneLibrary тимот. OneLibrary купи
лиценца за Inmagic-oviot DBTextWorks and
DBTextWeb publisher софтвер. Софтверот
овозможува идеална платформа за
новите услуги, кој овозможува базите на
податоци да бидат опслужувани на
интранет без потреба за програмерски
интервенции помеѓу влезот in
DBTextWorks (Windows) базите на подато­
ци и пребарувањето на WEB-ot.
Библиотекарскиот персонал имаше
искуство во користење на Inmagic софт­
верот и имаше дизајнирано и имплемен­
тирано неколку бази на податоци кои беа
направени достапни преку
Форинтековиот интранет.
4. Цел и значење на проектот
Целта на проектот беше да создаде јасен
меѓународен компендиум за примарни и

Библишекаша-од идеја до реализација

секундарни производни извори на инфор­
мација кои би биле публикувани и дис­
трибуирани во печатени, CD-ROM или
HTML формати. Со цел да ја постигнеме
оваа цел ние си поставивме неколку
проектни цели:
4.1 Западно/источните Форентекови биб­
лиотеки содржеа многу ресурси и услуги
кои можеа да бидат поефективно
експлоатирани за потребите на примар­
ните тимови. Нашата анализа резулти­
раше во елаборирани препораки за да се
подобри искористеноста на постоечките
ресурси, вклучувајќи ги: библиотечните
каталози и бази на податоци; биб­
лиотечните монографски и периодични
публикации и специјални колекции; он­
лине претплати на комерцијалните банки
на податоци; библиотечните WEB услуги,
вклучувајќи ги библиотечните каталози
на компанијата и специјализираните
банки на податоци; DB/ТextWorks; DB/Text
Web publisher.
4.1.1 . Ги идентификувавме и посочивме
организациите и асоцијациите низ светот
кои се занимаваат со истражување на
примарни продукти, вклучувајќи ги ими­
њата на познати експерти со нивните
адреси и е-маил адреси; ги наброивме
списанијата кои публикуваат информа­
ции за примарни производи.
4.1.2 Овозможивме обука во користењето
на компендиумот.
4.1.3. Го идентификувавме речникот или
тесариусот како да се користи при пре­
барувањето на индексите на компендиу­
мот. Претходно ги вклучивме пребару­
вањето по предмет на Конгресната
Библиотека и пребарувањето по клучни
зборови. Научивме дека хиерархиската
предметна класификација му помага на
корисниците.
4.1.4. Ние го приклучивме и нашиот нов
WEB sajt.
4.2. Прогрес на проектот
Најмивме и консултант - библиотекар со
големо искуство во дрвната индустрија.
Им дадовме задача на некои од биб­
лиотекарите да внесуваат податоци кои

10

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2, 2003

се релевантни за потребите на
истражувањето. Што се однесува до прав­
илата за каталогизирање ги погледавме
Англо-американските каталошки прави­
ла и MARC стандардот (Конгресната
Библиотека 1999) и Меѓународниот стан­
дард за библиографска дескрипција на
компјутерските фајлови (Меѓународна
федерација на библиотечните асоци­
јации, 1995).
Се одлучивме да ги земеме најдобрите
нешта од различните модели И да
оставиме место за модификување на
некои полиња кога ќе се појават меѓунар­
одните стандарди. На крајот доку­
ментацијата содржеше насоки како да се
пишуваат апстрактите. Всушност
апстрактот требаше да содржи кратка и
концизна содржина на документот, одго­
варајќи на прашањето "која ќе биде
потребната информација кога членот на
персоналот ќе се соочи со ресурсот?" Се
боревме со прашањето колкава треба да
биде дескрипцијата кога ресурсот е само
хѕперлинк кој е оддалечен од ресурсот и е
дескриптивен апстракт од само 100-тина
зборови. Секоја категорија на ресурсот
беше означена со јасна дефиниција:
-сериски публикции;
-монографски;
-ЦД-РОМ-ови;
-Комерцијални банки на податоци;
-Професионални организации/ асоци-
јации
-Стандарди;
-Библиотечни колекции
-Наслов; спореден наслов
-Предмет;
-Клучни зборови;
-Формат;
-Достапност;
-Креатор на записот и дата на ревизија
или корекциЈа.

5. Одржување на системот
Одржувањето ни беше предизвик на кој и
денес работиме. За таа цел се
приклучивме на ОСLС-овиот Cooperative
Online Resource Cataloguing projekt (CORC).

Библишекаша-од идеја до реализација

На овој начин ги користевме записите од
сите WEB сајтови кои веќе беа катало­
гизирани од CORC.
6. Лекциите кои ги научивме
Преку овој проект научивме дека:

-успешната WЕВ-информација е
полесно да се визуелизира отколку да се
спроведи;

-дефинираните стандарди и прави­
ла се и те како потребни да _ни ја олеснат
работата

-постои потреба од интерна­
ционални финализирани стандарди;

-многу е тешко да се започне со
двојазична банка на податоци;

-моравме да нагласуваме дека
работиме со одреден избор на " селекти­
рани " ресурси за да не ги разочараме кли­
ентите;

-корисно . индексирање преку
зборови е тешко затоа што WEB - сај ­
товите се секогаш пошироки отколку
печатените материјали;

-дефинирани стандарди за апстрак­
тите се важни за постојана презентација;
Со цел да прикажам што содржи еден
индекс кој подетално и одблиску би ни го
објаснил горе кажаното се послужив со
можноста да влезам во библиографската
банка на податоци на главната библиоте­
ка (Robart's Library) при Универзитетот на
Торонто во Канада.

Ова е посебна библиографска
банка на податоци (Менаџмент и Бизнис
индекс) каде ни се достапни само стати­
ите. @е!)&бОifiШИ @� фшчезоtјнш11 ои11081ш
� Тие се укоричени во папки со по
неколку списанија и сите статии внатре се
обработени на сличен начин. Постојат
електронски индекси на сите области.

In Database: Wilson Business Abstracts 1/97-
12/00
TITLE: Chile squeezes last drop from facto­
ries; pulp maker Arauco shows how nation
can prosper amid low export prices
PERSONAL AUTHOR: Torres,-Craig
JOURNAL NAME: Wall-Street-Joumal
SOURCE: Wall Street Journal (Eastern

1 1

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

Edition) Nov 24 1 999. р. А 1 5
PUBLICATION YEAR: 1 999
PHYSICAL DESCRIPTION: graphs
ISSN: 0099-9660
LANGUAGE OF ARTICLE: English
ABSTRACT: А productivity drive is fortifying
the position of Chile's Celulosa Arauco and
Constitucion ЅА аѕ the lowest-cost producer of
cellulose, the raw material for paper. Even аѕ
economists debate whether Chile can relaunch
its robust long-term growth by relying on com­
modity exports, Arauco is showing how the
country can prosper amid low export prices.
The company is boosting productivity by step­
ping up its machinery maintenance schedules to
avoid breakdowns, by breeding pines that will
produce greater fiber and wood yields, by using
drip iпigation and by weeding to increase forest
growth rates . Arauco is also investing $ 1 .3 bil­
lion in а new pulp mill, and has opened saw and
plywood mills that produce knot-free strips of
pine that are sold to the U.S . and. Asia.
DESCRIPTORS: Celulosa-Arauco-and­
Constitucion-SA-Productivity ; Wood-pulp­
industry-Export-import-trade; Wood-pulp­
industry-Productivity; Paper-and-pulp-mills­
Management ; Factory-management-Chile;
Paper-and-pulp-mills-Production
DOCUMENT ТУРЕ: Corporate-Profile
SIC CODE(S) : 261 1 ; 262 1 ; 2823
UPDATE CODE: 1999 1 1 29
ACCESSION NUMBER: 1 99908907 100
Title
The Wall Street journal. lndex.
Portion of title
Barron's index
Published
New York, N.Y. : Dow Jones, c1982-
Pub. began/ended 1981-
ISSN
ISSN (incorrect)0099-9660ISSN (incorrect)
0083-7075
General Note
Vols. for 1984- issued in parts.
General Note
Title from cover of 1981 ed.
Physical descrip.
v. ; 29 cm.
Title subject

Библишекаша-од идеја до реализација
Wall Street journal--Indexes.
Title subject
Barron's national business and financial
weekly--Indexes.
Subject
Finance--Periodicals--lndexes.
Subject
In vestments--Periodicals--Indexes.
Е -Iier title part
Wall Street journal. (lndexes). Index 0083-
7075
Earlier title part
Barron's national business and financial
weekly. Barron's index 0360-8379
Call number
HG 1 .W262 GENR 2 1981+ CURRENT
ISSUES IN: GENR

ROBARTS-- Location
REFERENCE-- 1 -- Note:Morithly issues
Textual holdings
v. 1997:n. 1 (01/1997) - v. 1999:n. 9 (09/1999)
Textual holdings
v. 1999:n. 11 (11/1999) - v. 2002:n. 10
(10/2002)
Holdings
v.2002:n.11 (2002:Nov.)
(2003:Mar.)
ROBARTS--

Location REFERENCE-- 2
ROBARTS--Location

v.2003:n.3

REFERENCE-- -- Note:Annual Cumulation
Textual holdings 1996 - 2001
Short Term Loan
Uniform title
Barron's national business and financial
weekly
Title
Barron' ѕ index.
Published
Princeton, N.J., D(?w Jones Books.
Pub. began/ended -1980.
ISSN 0360-8379
General N ote
Indexes the weekly newspaper.
Title subject
Barron's national business and financial
weekly--Indexes 12 БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2, 2003 Subject Finance--United States--Periodicals-­lndexes Subject Investments--Periodicals Subj ect Finance--Periodicals--Indexes Later title part Wall Street journal. lndex. Later title part Wall Street journal. (lndexes). Index. Call number HG 1 .В342 ROBA 1 1975-1980 Му Account Robarts Library Copies Material Location HG 1 .В3421 Journal, serial, newspaper, annual, etc. (periodi­cal) Stacks

Библишекаша-од идеја до реализација
УДК 027 ( 497.7-21) (091)

БИБЛИОТЕКИТЕ ВО БИТОЛА Науме Ѓорiиевски
Ако корените на историјата ги

бараме во писменоста, тогаш во осно­
вањето на библиотеките, " расадници на
научната мисла" го потврдуваме најви­
сокиот степен на развој на човечката цив­
илизациЈ а.

Во Битола со векови се гаела
традицијата кон книгата. Во таа насока
се чини библиотеките како ниту една
друга институциЈа толку многу не при­
донесле за зачувување на минатото,
одржување на сегашноста и обезбеду­
вање на иднината. Фактот што
почетоците за создавањето на првите
библиотеки во овој древен град се потвр­
дени во средновековието, кога во манас­
тирите, далеку од светот книгата била
љубоморно криена, тогаш на овој град со
право му го дале епитетот " прос­
перитетен " (Е. Спенсер, 1850).

Честите промени на власта во овој
краЈ воделе до уништување на претходно
создадените културни богатства, при што
страдале и книгите како потврда на
Јазикот, но во исто време истите тие
освојувачи создаваат свои . библиотеки.
Така постојат податоци дека првата
османлиска библиотека на Балканот е
создадена токму во Битола во 1434-35 г.
Развојот на овие библиотеки по медреси
се следи и зголемува и во наредните
векови.

Но една од највпечатливите страни
од животот на османлиската империја во
ОВОЈ град е космополитизмот и
лексичкото шаренило. Постоењето на

13

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

разнообразните библиотеки се силна
потврда за тоа. Еврејската заедница во
Битола оформена после 1492 г. , а веќе во
1496 г. формира значаен книжевен цен­
тар, но и богати библиотеки во двете
големи синагоги Арагон и Португал .
Постојат податоци дека во 1847 година
изгорела богатата грчка библиотека,
најбогата по атинската, сместена во
денешното училиште " Гоце Делчев " .
Покрај неа имало и богата влашка биб­
лиотека. Во тој 19 век била формирана и
првата француска библиотека, во фран­
цускиот конзулат.

Првото читалиште во Битола е
отворено во 1860 г. Во 1881 година по
иницијатива на младината на Битола пов­
торно се отвора читалиште со име
" Просвештение " Токму тоа читалиште
со оглас од 8 април 1881 година се обраќа
до сите граѓани да ја подржат иницијати­
вата за создавање на читалишна биб­
лиотека. Бурниот револуционерен бран
при крајот на 19 век што ја зафаќа цела
Македонија, ја зафаќа и Битола. За
одбележувања е периодот кога се
поставени основите на ВМРО во 1894 год­
ина, па до легендарното Народно осло­
бодително востание на македонскиот
народ - Илинден 1903 г. Во тој период
секое село во битолско доби учител,
училиште и библиотека. Во деведесет­
тите години на 1 9 век се формираа
повеќе околиски библиотеки.

По жестоките илинденски
пеплишта, во кои наЈмногу страдаа кул­
турно просветните и рвни институции,
што значи и библиотеките и
читалиштата, библиотекарството во
Битола долго време не можеше да се
соземе.

Меѓу двете светски војни се отво­
раат читалишта и библиотеки со прогре­
сивен карактер и режимски денационал­
иза торски, со кој српскиот режим ј а
спроведувал својата класно- боржуаска
идеологија. Прогресивна улога ќе одигра
КУД Абрашевиќ, (1933 - 1940 г .) , кое што
имало улога на еден вид напредно

Библишекаша-од идеја до реализација
читалиште.

Првите читални и библиотеки
отворени по директива на српскиот
режим носеле име на граѓански читални,
граѓански клубови и граѓански касина.
Изразита режимска библиотекарска
активност развил битолскиот граѓански
клуб, основан 1920 г. Истиот тој ќе развие
богата пропагандна просветна културна
деЈност.

Покрај нив владеачкиот режим
отворил и повеќе народни и школски
библиотеки. Така во еден извештај од
1927 г. дознаваме дека во битолската
област има 273 школски, 218 ученички и
37 народни библиотеки со вкупно 55.892
дела во нив.
Од еден список на народните библиотеки
и читални во Вардарска бановина од 1936
г . . дознаваме дека народни библиотеки и
читални имало во селата; Буково,
Драгош,Орехово и Породин.

Покрај овие библиотеки работат и
библиотеки по разни друштва и
училишта, но и големи приватни биб­
лиотеки. Така во 1929 г. се формира
Руска библиотека. Во истиот период
активно работи и библиотеката при
Работничката комора во Битола, а во
Гимназијата скоевската организација
имала своја библиотека.
Во текот на Втората светска војна во
Битола видлив е владеачкиот бугарски
режим како преку културно - просвет­
ните установи, така и преку биб­
лиотекарството.

По Втората светска војна процесот
за развојот на современото битолско биб­
лиотекарставо меѓу другото беше
отворен од страна тогашното
Поверенство за народна просвета на
Македонија. Им€?но со писмо бр. 1670 од
17. 03. 1945 г. се обрати до Окружниот
народно ослободителен одбор во Битола
со препорака да отвори библиотека.
Уште истиот месец само после осум дена
со решение на Градскиот народен одбор
била основана првата повоена Народна
библиотека во Битола со 300 пуб-

14

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

ликации. Дека битолчани отсекогаш биле
жедни за знаење покажува и бројот на
редовните членови во истата таа почетна
година, кога нивниот број е поголем од
бројот на книжниот фонд (350).

И покрај тоа што библиотеката на
неколку пати го менува своето име; од
1945- 1947 г. - Градска народна библиоте­
ка, од 1947-1952 Библиотека при домот на
културта, 1960-1980 Матична библиотека,
а од 1980 г. Матична и универзитетска
библиотека II Климент Охридски 11
Битола, нејзината првенствена цел била,
да го одржува континуитетот на основен
носител на библиотечната д�ност во
општината.

Постигнала далеку повеќе во сво­
ј ата поширока улога како современо
обликуван библиотечно информативен
центар, како современа културна инсти­
туција преку која се шири образованието
и трајно ги задовлува културните потре­
би на работните луѓе и придонесува за
унапредување на стручната и научно
истражувачката работа од сите области.
Се разбира за еден ваков рапиден развој
на оваа библиотека во многу придонесе
одлуката на Друштвото на библиотекари
-Скопје, од 1954 г. со која Библиотеката
во Битола беше прогласена за македонска
депозитна библиотека . Така од тогаш
секој печатен материјал на подрачјето на
Р. Македонија стигнува и во Битола.
Посебна улога во развитокот и во збо­
гатувањето на книжните фондови има и
основањето на Детската библиотека
во1955 г.

Периодот на шеесеттите години се
разликува со крајно брз развој и потреба
од создавање на реонски библиотеки, кои
во времето на своето постоење одиграле
значајна улога. Нивната бројка денес
изнесува осум. Значајно е да се напомене
и основањето на училишните,
високошколските и специјалните биб­
лиотеки. Кон ова би додале дека мошне
значаен сегмент во развојот на биб­
лиотекарството во Битола, беше допол­
нувањето на нерината деЈност со

Библиошекаша низ оддели и акшивносши

подвижна библиотека.
Денес, МУБ "Св. Климент

Охридски" од Битола е современа кул­
турна институција, со 350 ООО книги и бро­
јни списанија. Лоцирана во централното
градско јадро во два функционално
поврзани објекти, со вкупна површина од
2�ѕоо метри квадратни современо облику­
ван библиотечен простор од кој 50% е
наменет за потребите на корисниците.

Книжните фондови се стручно
обработени според прифатените
меѓународни стандарди и правила.
Покрај основниот и детскиот книжен
фонд библиотеката во рамките на род­
нокрајното одделение комплетира
книжна и некнижна граѓа од роднокраен
карактер. И не само тоа, токму битол­
ската библиотека прва, . заедно со
Народната и универзитетска библиотека
"Св. Климент Охридски" Скопје, имаше
привилегија да ги автоматизира биб­
лиотечните процеси преку кои на своите
корисници им овозможува да доаѓаат до
најразлични писмени, или усни информа­
ции не само за своите фондови, туку и
многу пошироко, за светските информа­
тивни центри. Заправо, тоа е и единстве­
ниот начин за човекот да може да стане
свесен дека само духот на просветеноста
и тежината на знаењето се она што еден
народ го прави моќен.

15

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

БИБЛИОТЕКАТА НИЗ ОДДЕЛИ И
АКТИВНОСТИ

ОД ОДДЕЛОТ ПОЗАЈМУВАЊЕ И
УСЛУГА НА ВОЗРАСНИ

Приредила Гордана Марковска

Најчитани книги:
1. ТУНЕЛ - Петре М. Андреевски
2. СОПСТВЕНА СОБА - Вирџинија
Вулф
3. СУЗАНИНИОТ ДНЕВНИК ЗА
НИКОЛАС -Џејмс Патерсон
4. НАЈГОЛЕМИОТ ТРГОВЕЦ НА СВЕ­
ТОТ - Ог Мандино
5. ПАПОКОТ НА СВЕТОТ - Венко
Андоновски
6. БУДЕЊЕ - Антони де Мело
7 . АДАМОВОТО РЕБРО - Оливера
Никсшова
8 . ВЕРОНИКА РЕШИ ДА УМРЕ
Паоло К уелј о
9. ПЕКОЛЕН ФАКТОР - Роберт Ладлам
10. МОЌТА НА ПОТСВЕСТ А - Џозеф
Марфи

Библиошекаша низ оддели и акшовносши
БИБЛИОТЕКАРИТЕ ПРЕП ОРА ЧУВААТ

ОСВРТ КОН ДЕЛОТО " СОПСТВЕНА

СОБА" ОД ВИРЏИНИЈА ВУЛФ Гордана Марковска Вирџинија Вулф е познатата авторка на I I Орландо I I и I I Кон светил­никот 11 . Овој пат се осврнуваме на нејзин­иот есеј " Сопствена соба " , кој што можеме слободно да го рангираме како феминистички памфлет, но и како голе­мо класично дело. Таа му се обраќна на женскиот род (Кога од вас барам да заработувате и да имате своја сопствена соба, всушност барам од вас да живеете исполнет живот во присуство на стварноста, иако не е сигурно дали тоа може некому воопшто да му се каже. Се фаќам како накусо и сувопарно кажувам дека е најважно да се биде свој. Би ви кажала да не сонувате за тоа како ќе вли­јаете врз другите. Мислете на нештата такви какви што се) . Господе, боже, зборови кажани во 19 век, а една нишка од нив се провлекла и до 21 век. Препознатлива е, само ако подлабоко чепнеме во интимата на нашата душа. Овој текст јасно констелира околу два центри: едниот е бравурозната и систем­атска субверзија на машката доминант­ност, а вториот е проблематизирањето на односот помеѓу полот и писмото и, кон­секвентно, отворање на патот кон тексту­ализираната женска имагинација. Она што јасно паѓа в очи во првата глава на " Сопствена соба I I е спротивставеноста на два света. Нараторот најпрвин лови риби на речен брег во една пасторално -идилична атмосвера. Следи посетата на универзитетскиот комплекс која е неуспешна, бидејќи колеричниот уни­верзитетски служител, чувар на строгиот ред на машката култура, му го попречува на нараторот (од причина што е жена) влезот во библиотеката на Оксбриџ и пристапот до делата на Милтон и Текери. Во втората глава, просторниот контекст се менува. Нараторот зборува
16

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003 од Лондон, од центарот на Британската Империја, поточно од библиотеката на Британскиот Музеј. Резултатот од истражувањето на предметот "жените и романот " , е повеќе од поразителен: полиците на библиотеката се преполни со книги од мажи кои научно ја докажуваат женската инфериорност низ векови. На крајот, брилијантноста на есејот " Сопствена соба " ќе го најдеме помеѓу -жената писател , нараторот, публиката и самиот читател.
" ТУНЕЛ"

ПЕТРЕ М. АНДРЕЕВСКИ Илче Сшојановски Најновиот роман на Петре М. Андреевски " Тунел " , всушност пред­ставува тунел на животот КОЈ е темен и бескраен, судбинското во човекот кое е непредвидливо и Сизифовската патека на животот што човекот ја врви на земјата. Генерално во романот се провлекува еден лик, ликот на Невена -нејзината Сизифовска животна патека, психолошките трауми, желби , надежи и предизвици што животот, патот низ тунелот до бескрајот ги носи. Н и з страниците на овој роман се следи живо­тот на Невена од младоста па натаму . . . нејзиниот љубовен живот (животните сопатници) . . . па се до . . . до бескрајот. Периодот на случување на дејстви-

Библиошек:аша низ оддели и ак:�Тtовнос�Тtи

ето во романот е после земјотресот во

Скопје при што се чувствува урбаната

средина но, сепак авторот не ги запос­

тавува добро познатите и признатите,

кога се однесува на неговиот добро поз­

нат стил рурални обичаи и други елемен­

ти кои влечат и се провлекуваат низ

романот што му даваат особен белег, ако

се знае авторот е автентичен во тој однос

и познат од своите претходни дела.

СУЗАНИНИОТ ДНЕВНИК ЗА
НИКОЛАС ОД ЏЕЈМС ПАТЕРСОН

Илче Сшојановски

Оваа книга е за оние кои некогаш
сакале, ја изгубиле љубовта и повторно
засакале. Кети Вилкинсон конечно го
пронаоѓа вистинскиот човек. Но, еден
ден тој се губи од нејзиниот живот,
оставајќи и само дневник.

Дневникот го водела жена по име
Сузан и е наменет на неј зиниот новоро­
ден син, Николас. Во него таа искрено го
отвора своето срце кон сите радости,
желби, надежи и мотиви кои детето и ги
донесува. Додека Кети ј а чита оваа
чувствителна приказна, во себеси ги
побудува сите чувства и при тоа, таа
сваќа дека човекот во кој се заљубила е
всушност Сузаниниот маж и
Николасовиот татко. Таа продолжува да
чита исполнета со страв и надеж воедно,
трудејќи се да свати и да си разјасни што
се случило и дали нејзината љубов има
изгледи и шанси да преживее.

Напишана со Петерсоновиот пре­
познатлив и непогрешлив стил и дар за
пренесување на емоции и неизвесности до
врвни психолошки моменти, овој роман
на преубав начин ја опишува радоста на
неговот семејство. Несекојдневна и нез­
аборавна приказна која може да го скрши
и разнежни срцето, но секако и да испол­
ни со надеж што е на сушна и постојана

17

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003
човечка потреба да се опстои, да се
продолжи понатаму . . .

Вистинска животна слатка приказ­
на полна со нежност, шар ум, но и
горчина. Џејмс Петерсон ги оживува и ги
велича идеалите на љубовта и семејство­
то со вештина на посебен - врвен
раскажувач. Сузаниниот дневник за
Николас е едноставно и преубава книга.
Кога еднаш ќе ја започнеш да ја читаш не
ќе можеш и не ќе сакаш да ја испуштиш
од рака, ќе сакаш да ј а примиш во еден
здив, а штом ќе ј а завршиш се што ќе
посакаш е уште еднаш да ја про читаш. И
уште еднаш. Незаборавни ликови и
приказна за љубовта ќе бидат постојано
со вас. Овој извонредно напишан роман е
всушност онаков како што треба да биде
вистински љубовен роман: нежен, мил,
племенит и оплеменувачки; ова е приказ­
на низ која ќе се смеете , со која ќе
заплачете, и со коЈа ќе поверувате во
силата на љубовта.

ПРОМОЦИИ НА ИЗЛОЖБИ, КНИГИ
И ПРЕДАВАЊА

Ричард Иванишевиќ

Изминатиот период се карактер­

изира со голем број културно-просветни
манифестации што библиотеката ги
организира за организирање на двата

големи јубилеи: 100 години од смртта на

Гоце Делчев и Илинденското востание и

23 Април - Светскиот ден на книгата.

Во чест на овие јубилеи се одржани
следните активности:

24.04.2003

Библиошек:аша низ оддели и ак:шовносши " Отровот на там�рискот " - (за
П;авел Шатев) од

а:ф и р м и р а н и о т

македонски прозен
l l it l" l:l,A lf l8, 1t 1' :ii: 1 ;t:,: 10;� •: _. _., ,-. .1. , ._,:i ::, т

писател Ив;ан Чаповски. Книгата ја про­

мовира писателот Панде Манојлов.

Книгата е промовирана во чест на 100-

годишнината од гемиџиите. Во гемиџиите

член бил и Павел Шатев. И оваа промо­

циЈа е во рамките на одбележувањето

100-годи'ни Илинден.

14. 05. 2003

МУБ "Св. Климент Охридски" Битола во

копродукција со Друштвото на

писателите на Македонија и Одделение

18

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

за литература и лингвистика при МНД

Битола. Организираат: Одбележување на

годишнината од смртта на Слободан

Мицковиќ. За ликот и делото гов­

ореше реномираниот македонски

писател Петар Т. Бошковски.

17.05.2003

Предавање на тема "Џезот како метафора" од Bradley Strahan преда­
вач Фулбрајтовиот визитинг профе­

сор на Филолошки Факултет "Кочо

Рацин " при Универзитетот " Св .

Кирил и Методиј" Скопје

23.05.2003

Промоција на книгите "Homo post­poeticus" (Eceитe на Данило Киш) за
коЈа говореше книжевникот

Александар Прокопиев и книгата

"Човекот со четири часовници" од

писателот Александар Прокопиев со

есеистичкиу осврт на Р. Иванишевиќ.

Библиошекаша низ оддели и акшовносши

24.05.2003
"Мајчина душичка" и " Дружба на вет­
ерот" од поетот Трајко Дурчовски. Во
организација на македонците потомци од
егејскиот дел на Македонија- ОМПЕМ -
Битола и МУБ "Св.Климент Охридски"
Битола. Промотори- рецензенти проф.
Бела Узелова и проф. Антонио
Танески.

Квиз натпревар по повод
100 години Илинден

9.06.2003

Квиз натпревар по повод 100 -
годишнината од Илинден и

Илинден ек ото востание.

Матичната и универзитетска
библиотека "Св. Климент

Охридски " Битола во соработ­

ка со ОУ "Гоце Делчев " Битола

организира квиз натпревар на

тема "Илинденското востание

во творештвото за деца во маке­

д о н с к а т а л и т е р а т у р а 11 .

Многубројаната публика во

големата сала на библиотеката

Ја поздрави директорката на

МУБ "Св. Климент Охридски " г­

ѓа Јелена Петровска. Учество во

натпреварувачкиот дел на кви-

19

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2) 2003

зот зедоја 5 кандидати ученици од

самото училиште и тоа :

1. Вељановски Николче

2. Илиевски Јован

3. Никодинова Нина

4. Ристевски Божидар

5. Милевски Михајло

За регуларноста на квиз
натпреварот се погрижи жири
комисиЈата во состав:
1. Секуловска Тодорка - нас­

тавничка по македонски Јазик
2. Марковска Гордана - вработена во биб­
лиотеката
3. Волчевски Менде - наставник по
историЈа
4. Стојановски Илче - вработен во биб­
литеката

Библио�иекаша низ оддели и акшивносши

Голем дел во подготовката за квизот
како и во улога на водител на квизот
беше Кабровски Драги, вработен во биб­
лиотеката.

Квизот се состоеше од три циклуси
на прашања со по 15 прашања. Победник
на квизот беше Божидар Ристевски со
освоени 34 поени, втора беше Нина
Никодинова со 32 поени, трет беше кан­
дидатот Михајло Милевски со 27 поени,
потоа следеа Јован Илиевски и
Вељановски Николче со 26 и 23 поени. На
победниците им беа доделени награди во
комплети на книги и бесплатно
запишување во библиотеката за сите кан­
дидати. Големиот број на присутни со
интерес и со аплаузи го следеа натпре­
варувањето со што допринесоа за натпре­
варувачкиот дух и успешното одвивање
на квизот, ни рече водителот Драги
Кабровски.

СВЕТСКИОТ ДЕН НА КНИГАТА
23 Април

По повод одбележувањето на 23-ти април

- Светскиот ден на книгата МУБ II Св.

Климент Охридски II Битола изготви

своЈа програма коЈа Ја реализира со след­

ните активности:

03.04.2003

ПРЕЗЕНТАЦИЈА НА WEB

Презентација на WEB страницата на

МУБ II Св. Климент Охридски II Битола.

Автор систем инженер Гордана

Пешевска, која пред присутниот аудито­

риум ги промовираше основните

можности кои врз база на овој проект ќе

имаат взаемна комуникација на релација

соработка со другите библиотеки во

20

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2) 2003

републиката и пошироко.

10.04.2003

Гордана Пешевска
систем инженер

Литературна средба со писателката Ката
Мисиркова - Руменова
Плоден и популарен детски писател чиј
севкупен книжевен опус е фокусиран на
Илинден, по-Илинден за првиот и втори­
от егзодус на македонците од егеЈскиот
дел на Македонија. Импресивна средба
меѓу публиката и живиот писател, со низа
на прашања на кои љубезно одговараше
авторката.

Библиошекаша низ оддели и акшивносши

Ката Мисиркова Руменова
во библиотеката

АВТОР И ДЕЛО ПОСВЕТЕНИ НА
М А К Е Д О Н Ш Т И. Н А Т А Ричард Иванишевиќ

Во севкупното книжевно
творештво на истакнатиот македонски
писател Ката Мисиркова - Руменова
духовен пиедестал ен идеал е
М а к е д о н и ј а , м а к е д о н ц и т е ,
македонштината - м а к е д о н с к а т а к
а у з а Самото потекло на писателот од
Егејска или Беломорска Македонија
претставува свесен и потсвесен душевен
превез на нејзината книжевна свест и
совест кои ја поттикнуваат во своите лит­
ературни д е л а д а и м с е о б р а ќ а
на судбините, писанијата, страданијата, и
д о л и т е и и д е и т е што ги имаат
сонародниците во минатото, сегашноста
и во иднина. Насловот I I Длабокиот рез I I е
сликовит симбол за темата и мотивите
што авторот го инспирираат да создава
уметничка илустрација за искушенијата,
селидбите, делбите, поделбите, раздел­
бите со возвишени небесни молби и
молитви да не се повторуваат трагедиите
и агониите, да не се леат солзи и да се
симне тагата од страшните драми на без- 21 БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2, 2003 домност, обеспокоеност, да не се шепоти скришум туку сло­бодно да се зборува и пее на МаЈЧИНИОТ М а К е Д O Н С К И Јазик, да се изразува својата култура, традиција - македонс кота, со сите дарби и духовни м о ќ и што ги поседува. Книжевниот · дар на Ката Мисиркова - Руменова се вивнува меѓу исконските и к о н и што вечно како македонски х р а м постои во срцата и душите на м а к е д о н ц и т е што ги поврзува насекаде во светот преку м а к е д о н ш т и н а т а која им значи и зрачи како свет најсветол о л т а р на Македонија. Романот I I Длабокиот рез 11 го продолжува патриотското и уметничкото дело на Ката Мисиркова -Руменова, чија човечка и литературна м и с и ј а е почитувањето, славењето и празнувањето на најсветото и најсветло­то, љубов и посветеност на Македонија. МИЛЕНИУМСКА МИСИЈА НА КНИГАТА - ФЕРИД МУХИЌ 18.04.2003 Во пресрет на меѓународната мани­фестација Светскиот ден на книгата проф. д-р Ферид Мухиќ одржа предавање на тема 11 Милениумската мисија на книга­та 11 • Еминентен професор по филозофија при Универзитетот 11 Св. Кирил и Методиј I I Скопје, реномиран есеист и поет. Ритуалот на книгата и нејзината освојувачка страст рамна на книгоре­ликвија и книголатрија, постојано беа истакнувани во незаборавното двочасовно предавање кое беше следено од библиофили, интелектуалци, писатели и присутни од разни професии, кои како ретко кога, имаа можност да поставуваат прашања и бидат угостени со мудри одговори во стилот на елоквентниот вер­сификатор и маестрален наратор. Предавањето на проф. Мухиќ беше

Библиошекаша низ оддели и акшивносши приказ на историјата и на мистеријата на книгата низ милениумите и мисијата која не згаснува и не замира, укажувајќи дека книгата од памтивек до ден-денешен, но и во иднина ќе го има апсолутното " зрачење " и значење. Предавачот беше инспириран од големиот интерес на пуб­ликата и даде незаборавно предавање кое излезе од вообичаените рамки на академ­ско траење на предавањата. 23.04.2003
ПРОМОЦИЈА на " Библиографијата на Битолскиот Универзитет Св. Климент Охридски (1979-1999) " изработена од Цветанка Дамј ановска, Ленче Секуловска и Јоланда Бошевска.

Цветанка Дамјановска, еден од
авторите веднаш по промоцијата на

библиографијата Беше прочитана и пораката на генерал­ниот директор на УНЕСКО, Куиширо Мацура и Македонската порака за Светскиот ден на книгата " Книгата Разговор со вечноста " од Петре М. Андреевски. 22 БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003 ДРУГИ АКТИВНОСТИ 24.05.2003 Изложба " Говор на железото " од истиот автор Трајчо Дурчовски 7.06.2003 " Поезија и проза - мике " Симона Илиевска, надежна и талентирана во поезијата и сликањето. 7.06.2003 Изложба од истиот автор Симона Илиева 10.06.2003 ТРИБИНА: " Земете контрола на својот . . живот: живе1те поздраво, живеЈте подол-го " . проф. д-р Лили Стојановска на Универзитетот " Викторија " од Мелбурн, Австралија. 1 1 .06.2003 Промоција на романот " Мирисот на животот " од Весна Ефтимова Сотировска За романот говореа писателите Глигор Стојковски и Петар Димовски. 19.06.2003 Промоција на романот " Сенки на душата " од Снежана Најдовска. За романот говореа Светозар Тасевски и м-р Аница Златевска. 25.06.2003 " Егејски незгасливи светлини " , пре­давање на Ванѓелоко Лозановски во организација на друштвото "Љубители на литература, култура, наука и умет­ност " и Матичната универзитетска биб­лиотека " Св. Климент Охридски " .

Интервју . . .

РАЗГОВОР СО ПИСАТЕЛОТ

ПЕТРЕ ДИМОВСКИ

Вие сте еден од истакнатите македонски
писатели. Какви беа вашите почетоци на
литературното поле?

-Многу рано ме подзеде љ убопит­
ството за пишување. Тоа бе�е некаде во
нижите одделенија, кога ја прочитав
првата книга. Започнав со пишување
песни. До крајот на средношколската
возраст напишав две-три илјади
песни и една поема, но ги
пишував "за свој а душа", не ги
откривав, не се наметнував со
нив, а професорите кога ќе доз­
наеја, бараа да ги читаат. Сакаа
некако да ме отворат пред
читателската јавност, а јас твр­
доглаво ги чував само за себе.
Еден професор дури резервира
шест часа и прочитав две
тетратки песни, соучениците
навив ачки ракоплескаа и
искажуваа воодушевување и
восхит, без ни малку досада, а
како не би, кога во прашање беа шест
училишни часови да не треба да се
мисли на испитувањата. Кога веќе бев
задоволен од квалитетот на тоа што го
пишувам, настапував на литературни
читања и натпревари, каде бев и награду­
ван, а често мои песни беа на програмите
на Радио Битола. 23 БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003 Добитник сте на повеќе награди за литер­атура. Нешто повеќе околу ова? -Во 1971 година во · " Нова Македонија" го сретнав традиционал­ниот конкурс за краток расказ и тоа ме поттикна да се .обидам на овој жанр. Почетокот беше успешен, расказот се најде меѓу наградените �о расказите на Живко Чинго, Петре М. Андреевски . . и тоа ме поттикна да продолжам да рабо­там на расказот. Во следните две години имав награда за расказ на Литературниот клуб, пет награди на в. "Студентски збор" и, на конкурсот на КММ од 43 ракописи мојата збирка раскази "Преломи" беше избрана за објавување, која беше номини­рана и за сојузна награда, доживеа извонреден прием кај критиката и тој период во книжевноста беше наречен демонот на парите по истоимен расказ од збирката. Но животот ме носеше по патишта што бараа перото да причека, и следната моја книга се јави 1994 година. Таа беше виза за влез во ДПМ, а за неа ја добив и Четвртоноемвриската награда на Петре Димовски при врачувањето на наградата "4 ти Ноември" Битола. Покрај награди за раскази во првиот период од второто продолжение, условно така да го наречам иако процесот на соз­давање е непрекинлив, мојот прв роман

Ипшер вју . . .

Пламенка беше добитник на прва награ­
да на Издавачката куќа " Мисирков" .
Кога жанровски го проширив работење­
то и на монодрамата, и тука наградите не
изостанаа (напишав шест монодрами и
сите шест поединечно беа наградени). Во
мојот творечки период, кој ефективно
опфаќа петнаесетина години, имам доби­
ено 25 награди. Покрај шесте за монодра­
ма, добив две за роман и останатите за
расказ.
Дали постои разлика според тематската
определеност во подоцнежниот Ваш
опус. Меѓу кои теми можете· најповеќе да
се почувствувате вистински на свој
терен?

-Темите за печалбарството, зашто
произлегуваат од моето животно искуст­
во. Темите за љубовта, вербата и
надежта, борбата на единката со
суровите услови на животот, триумфот
над злото, исконското чувство на
опстанокот, истрајноста што е пат до
целта. Човекот во средиштето на преди­
звикот, да го следи патот низ времето и
просторот, без да ја познава насоката на
своето движење, и тука, желбата да се
задоволи љ убопитството без да се побара
цената што се дава. Исто така темите на
човековата голгота, зашто човекот секо­
гаш ги совладува пречките, и по цена на

. .
на1големи жртви, и посто1ан:о оди напред
кон непознатото, при што е приморан
незапирно да открива.
Ако Преломи откриле талентиран млад
раскажувач, тогаш Жед и жештини
откриваат писател кој има широки
творечки можности, зашто расказите ги
имаат вредностите на зрела проза, тие се
резултат на едно долготрајно созревање
на авторот. Колку прекинот од дваесет
години влијаеше во вашата творечка раб­
ота?

-Колку и како влијаеше, тоа
останува релативна непозната на што не
може да се даде целосен одговор. Но со
моето повторно појавување критиката
констатира дека моето враќање со новата
збирка раскази Жед и жештини потврду-

24

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2, 2003

ва дека ОВОЈ изминат временски период го
искористив за творечки созревања и
моите нови раскази откриваат автор со
далеку пошироки и посмели творечки
можности отколку што беше тоа случај
со дебитантската книга. Мислам дека тој
период, исполнет со акумулациЈа на
искуство и сознаниЈа, секако и творечка
енергиЈа, придонесе во годините после
тоа поинтензивно да творам и набргу
една по друга дојдоа двете збирки
раскази, четирите романи и збирката
монодрами. Таа акумулација е доста голе­
ма и ми изгледа како да не сум Ја ни
начнал, па затоа ми претстои многу рабо­
та. Што можеш за денес, вели поговорка­
та, не оставај за утре, но кога веќе се
оставило, во тоа утре треба вистински да
се запне и да се надополни пропуштеното.
Јас го правам тоа.
Она што притоа најмногу фасцинира, тоа
е несомнено силната уверливост дека се
што раскажува Димовски претставува
вистина за животен фрагмент. Од каде ја
добивате инспирацијата и колку живот­
ното искуство влијае врз вашето
творештво?

-Уште откако се осознав, во себе
пронајдов една голема љубопитност за
светот. Желно го откривав, од една
страна преку читање на се што ќе ми
дојдеше до рака, а немав многу можности
секогаш да доЈдам до книга, и од друга
страна со своите осети ја откривав околи­
ната од нејзината сокриена страна,
градејќи го одбранбениот систем со нови
сознанија. И уште од тие училишни ден­
ови експериментирав. Бев ненаметлив,
скромен, но верував дека вложениот труд
секогаш ги носи посакуваните и
заслужени резултати. Исто така, постојат
мигови кога човек го внесува целиот СВОЈ
мисловен и физички потенцијал и од тоа
излегува со богато искуство. Тоа е
присутно во некои мои раскази каде, и
покрај тоа што не сум го имал потребно­
то искуство, како на пример она на
хирургот кој спасува пациент, сепак сум
Ја доловил ситуацијата во суштинска

Ин тер вју . . .

смисла. Познатиот хирург од Битолската
болница Боро Поповски, откако го
прочитал расказот, тргнал �о потрага и
ме пронајде. Бил воодушевен од раска­
зот, а возбуден при средбата. Се
распрашуваше, ако јас веќе немам врска . .
со хирургиЈата, тогаш сигурно имам некоЈ
близок свој што е хирург, а кога одгов­
орот беше негативен, го искажа своето
големо чудење како сум навлегол во
неговата мисла, всушност во расказот сум
Ја следел неговата мисла додека
извршува хируршки зафат. И критиката
тоа го има потенцирано во повеќе
наврати. Дали одењето во Австралија Ви беше предизвик, или потреба на егзистенци­јален план?

-И натаму трагав по искуство, па
така по завршувањето на средното
училиште заминав во Австралија и
работев доста тешки и опасни работи,
секогаш непознати работи на нови прос­
тори, воден од тоа големо љубопитство
да откривам. И по двапати на ден се
случувало за влакно да се извлечам од
амбисот на опасноста. Тоа акумулирало
во мене вредни сознанија кои ми пома­
гаат во пишувањето. Уште во тие најмла­
ди години запознав други народи и кул­
тури и го открив сознанието дека човекот
е еден и секаде се судира со истите проб­
леми, а злото во разни форми постојано
го следи, така што мора да се групира и
надградува со искуства за да го победи.
Сигурно скапо ме коштало животното
искуство, но секогаш тоа има повисока
цена од вложеното. Во повеќе наврати критиката забележала дека сте мајстор на кусиот расказ. Кажете ни нешто за вашите·искуства.

-Расказот во кратка форма од
писателот бара вештина на мал простор
да изнесе еден исечок од животот што ќе
претставува заокружена целина. Во тој
простор треба да се сместат ликови со
настани, и да и се даде широчина на мис­
лата, за да не останат празнини во
содржината на формата. Всушност фор-

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

мата станува заграда за темата, деЈстви­
ето, инвенцијата, кои секогаш се бујни кај
творецот и бараат разлевање. А сега тој е
приморан да ги збие во еден мал простор,
но без да исфрли од широчината на
замислата. Градбата треба да се стреми
до таква концизност што не ќе може од
неа да се извлече ни еден_ елемент, а да не
е на штета на стабилноста, да не се обе­
зличи целината, да не се разурне делото.
Поинаку речено, треба да се владее со
зборот, со вештината на наимарството на
кажувањето и поставување на наЈсоод­
ветно место во градбената низа на
речничкиот материЈал. Вие сте човек кој сака да остави впечаток на стабилност и доверба пред читателот. Не знаете за слаби дела.

-Се учам од искуството. Еден. мој
соученик имаше слаба оценка и по тој
предмет го подготвив. Знаењето го
искажа одлично, а професорот му ја
дуплира слабата. Некаде во моето главче
се бореше сознанието за довербата.
Професорот немаше доверба дека тој
ученик може да знае, и претпоставував
дека не го ни слушаше неговото
искажување и постапи по своето предо­
дредена мислење. Тоа беше ново соз­
нание за мене и завлегов во експеримен­
тирање. Тогаш решив јас да не одговарам
на прашањата. Почувствував на своја

· кожа дека довербата може веднаш да се
урне, а за да се врати треба многу труд и
време. И веројатно никогаш целосно не
може да се врати. Тогаш самиот ја открив
цената на довербата и тоа стана скапо
сознание во мојот живот, што се пренесу­
ва и во животот на ликовите. 25 Вашата најнова збирка раскази ''Црната мачка" излезе од печат на почетокот од оваа година. Констатација е дека содржи антологиски раскази и дека некои од нив се во самиот врв на македонскиот расказ. Кажете ни поконкретно што донесува збирката. Во збирката има 47 раскази а тематски е разновидна. Но низ нив се пре­плетуваат и ги поврзуваат љубовта, вер­бата, пожртвуваноста, надежта... сите

О д живош ош па би бл и оiиекарише човекови доблести во вечната борба со злото кое постојано не следи и ни се заканува. Во првиот расказ од збирката е земена вистинска случка кога Александар Македонски е во големо искушение, и ќе мора да го вложи соп­ствениот живот ако и натаму ја задржи вербата кон двајцата лични пријатели -генерал и лекар, случај каде ќе ја порази вербата ако го реши со меч. Во расказот " Змиско око " се зборува за една робинка во Византиската империја која станува молзачка на змии, предадена со сите трепети на душата. Змијата, како симбол на злото, е обработена и уште во неколку други раскази. Водата како надеж и како страв. Во некои раскази изнесен е триум­фот на малите животинки над пакоста на човекот. Потоа борбата на човекот со суровата реалност низ која сознал дека му се потребни натчовечки напори за да ја победи. Во "Чебренс­ка љубов " , расказ кој е ·работен , 1 според вистинска случка, се зборува за силата и интензитетот на опојнос­та на љубовта. Во три раскази внесе­на е црната мачка, како сфаќање, како суеверие, како реалност. Збирката завршува со расказот " Патувања " , по вистински настан, кога маЈката, старица, дознава за тешката болест на ќерка си во Австралија, која неповратно и ја зема, со последните сили што и ги оставил животот распродава се што може да продаде од својата имовина за да отпатува и да ја оствари, сега единствена­та реална желба, уште еднаш да ја види.
Дали работите на ново дело? - Работам на роман, во кој внесу­вам длабоко животно и творечко искуст­во и ќе ми треба.ат уште две години да го завршам. Делото има една епска широчина, деЈствието се одвива во неколку земЈИ и во временски период од една декада. Откако ќе ја пренесам на хартиЈа сета акумулирана содржина останува читателите да кажат колку моите стремежи се оствариле.

26

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2, 2003 Збиркаша раскази "Црнеша Мачка " во издание на Кулшура ќе биде иромови­рана во МУБ "Св. Клименш Охридски "
120 ГОДИНИ ОД РАЃАЊЕТО

НА ФРАНЦ КАФКА По ПОВОД 120 ГОДИНИ ОД раѓањето на Франц Кафка и Светскиот ден на кни­гата и авторските права, вечерва да влеземе во необичниот и фантастичен свет на човекот, пред се харизматичен кој што својата судбина ја опишал како "раѓање пред колебање" - писател кој што ќе остане енигма во светската книжевност и автор засекогаш привлечен кај љубителите на литературата, беа зборовите со кои г-ѓа Јелена Петровска, в.д. директор на МУБ ја отвори
При отворањето на изложбата на МУБ во

Австриската библиотека изложбата во библиотеката Австриската амбасада во Битола. на МУБ " Св. Климент Охридски " , на 1 1 април во австриската библиотека во Битола, изложи дела од книжниот фонд на Библиотеката и во прилог есеј од Р. Иванишевиќ " Франц Кафка книжевниот феномен " , подоцна објавен во списанието Наше писмо од Скопје.

Од жив о шо ш на би бл и о шек ар и ш е

ФРАНЦ КАФКА - КНИЖЕВНИОТ
ФЕНОМЕН

Ричард Иванишевиќ Што наследи и што остави во наследство на културата и уметноста
27

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2) 2003 Франц Кафка во кусовечниот живот (1883-1924) и долговечното­вековитото дело кое доминира веќе век, но и ќе векува по: лит­ературната хипноза, литератур­ната мистериЈа илустрирана со енигматични метафори на нев­идливата, непредвидливата психа, која е невидлива интима на духот и имагинацијата на емоцијата. Тајната на душата, загадочноста на чувствата се: првата и последната љубов на Франц Кафка - пишувањето, опишувањето, забележувањето на незабележителното во фан­тазмите и катарзите на интелект­н о т о , ф а н т а з и с к о т о , фантастичното, фаталното и фасцинантното, а тоа е индивиду­а т а , и н д и в и д у а л н а т а метафизичност, апстрактниот симболизам на индивидуализмот-посебноста. Не сличноста, туку различноста, отсуството на баналното, просечното присуство на луцидност, халуцинантност, посветување на апсолут­ното во внатрешниот свет и сон, меѓу мудроста и мечтата на самотноста. Роден во Прага, во градот на Влтава, Храдчани, Сметана и Риле, пред сто и дваесет години. Детството и младос­та ги живеел во милениумската моќна монархија и империја на Хабзбурзите, во . раскошот на европското царство од Татрите до Алпите, со преубавите здани­ја на императорскиот град Виена, прекрасните Будим и Пешта. Времињата

О д жuв oiiioiii па би бл ио шекар ише

на I I Бел Епок II и II Фен де Сиекл II кога се

живееше спокојно, гламурозно, илу­

зорно, кога убавините спектакуларно,

помпезно беа возвишувани на баловите,

виртуозните концертни подиуми,

бравурозните оперски и балетски сцени

кои 1914-тата ќе бидат заменети со

апокалиптични агонии на Првата светска

војна, со воени катастрофи и катаклизми,

и појавата на новиот светск_и поредок со

Версајскиот договор. Исчезнување нас

монархот, кајзерот, рускиот цар.

Нихилистички и скептичен повоен

амбиент во кој почина млад 1924-тата, на

еврејските гробишта. Франц Кафка хиер­

архиски припаѓа на средната граѓанска

класа. Потекнува од еврејско семејство
кое според воспитанието и образовани­

ето спаѓа во напредната интелигенција.

Класично посветен во духот делото на

Генијот Гете. Инспириран од филозофи­
јата на Киеркегор, импресиониран од соз­

нанијата на Фројд. Уникатен без претход­
ници и следбеници во стилот, жанрот и

темите и мотивите. Осамен � и единствен.

Влијателен, обожуван, читан-без наслед­

ник, иако кај некои брилијантно-бреви-

јарни уметнички ремек-дела во

книжевноста и филмот низ детали потсе­

туваат на неговата духовност, како каЈ

Булгаков, Џојс, Полански и најизразито

во синеатските филмописи на Рајнер

Вернер Фасбиндер.

Цело столетие почитувачите се
обидувале да ја одредат неговата литер­

атура, да ја одредат која е неодредената

синтеза меѓу егзистенцијализам, експре­
сионизам и којзнае колку претпоставу­

вања кои се импровизирани варијанти и

28

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2) 2003

варијации, хипотези, но сите тие се само
делумни дефинирања, толкувања, но не

постои јасна определба на нејасниот

уметнички универзум на Франц Кафка,
кој е разбирлив, или не разбирлив-завис­
но од афинитетот и талентот на тој што

го чита. Разновидна, бизарна биографија.

По професија-правник во прашката пала­
та на правдата. За своето занимање-нега­
тивен став, со апатија кон чинот на

службување, кон службеничката псевдо­
демократична етика, чувствувајќи аверз­

ија кон правните акти и доктрини. Но

токму таму, здобиените искуства ќе му

послужат во ликовите на неговата литер­

атура, во книжевната креација низ канце­

лариите и судските сали ќе ги запознае

класите и кастите на аристокрацијата и
буржоазијата, моќниците на власта, прет­

поставеноста и потчинетоста, сите форми

на кариеризам, подемите и падовите,
разнообразните судбини. Во допир со
правдата ја откри неправдата. Се сретна
со светот на монархисти, анархисти,

антихристи, пролетери, револуционери,

злосторници, бездомници: страстите и

суетите на спротивставените спротивнос­

ти што си противречат-осудените и тие

што судат и осудуваат.
Вистинска и вечна пасија и опсеси-

ја-пишувањето и допишувањето,
креативното книжевно кралство на

Кафка, тој тивок и повлечен, ретко раз­

говорлив, најчесто дискретен и дистанци­

ран кон надворешниот свет, вљубен во
харизмата на опишувањето, бележењето,
вљубеник во светоста на хартијата која го

облагородува да создава во самотија. Тој
фанатичниот писател Франц се дружеше

со бескрајните светови на бесмртноста.

О д ж u в o iii o iii на бuбл u o iii eкap u iii e Цел живот водеше дневници кои сведочат за богатиот духовен живот, низ белешките и прибелешките-доказ за фантазијата, приказа за инвентивноста, прикази за тајните книжевни огледала на авторот. Кореспонденцијата со милите и омилените го разоткриваат кревкиот, лирскиот нежен сензибилитет. Возвишена безусловност и совршена творечка небесност. Ренесансен Рицар во хаосот, ТОЈ трага по хармонијата. Од мракот зрачи со зраците на вонвременото, невременото, неорабеното време кое го посакува само благороден-роден да го предодреди личниот избор на животот и живеењето, но и ризикот на соочување со самиот себе: умеењето преку уметноста да се обраќа со трајни пораки. По писмата испратени до сестрата Отла се чувствува колку многу сакал, приЈателот и почитувачот близок и верен на личноста и делото и по смртта на Франц Кафка:
. . нараслужниот КОЈ се грижеше да се појави комплетниот литературен опус­Макс Брод. Имал и доживеал љубовни драми со љубените дами. Завештани сведоштва за пленителните писма напишани и адресирани кон Фелица Бауер, Милена Јесенска, Јулиа Верхозик, или кон Дарина Димант-Дијамант. Самите наслови на литературните ремек-дела што го крунисаа Франц Кафка со светска книжевна слава, алуди­раат на метафоричар чии литературни визиуми се тематски точно, асоцијативно­тематски означени уште на корицата од к н и г и т е : 1 1 П р о ц е с 1 1 , 1 1 З а м о к 1 1 ,

1 1 П р е о б р а з б а 11 , 11 А м е р и к а 1 1 • Реминисценции на бесконечни процеси со
29

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2, 2003 кои е обвиена, превезана душата на инди­видуата: Завиените духовни замоци на индивидуалистот, кој по личен избор, и по цена на откажување на задоволствата на толпата, која ужива да живее во двор­ци, во масовни забави и безгрижен хедо­низам, интимите од ·авантурите на илузионистот-илузионизмот што е карак­теристичен на ретките, креативните , аскетите, сконцентрираните, витешките духови што се преобразуваат и себеси и светските светови на духовноста коЈа е инкогнитна историја на моќната мемори­ј а што ги овековечува преобразбите, оние творечките преобразувања на авторовиот индивидуум. Кај Франц Кафка безусловни се фикцијата и мистификациј ата-хипер­болични, и реални книжевни креатури кои содржат созвездиј а од авторска: гени­јофамозност, глобусен, галактичен гени­ум во психоаналитичкиот паноктиум. Видовит опсерваториум на писател­опсерватор на психози, морбидни и пасивни повлекувања на самотникот во сопствениот санаториум. Но и меѓу тие психотични перажи се највауваат копнежни сеанси од нежни силуети, сен­зуални страсти, љубопитен оптимизам. Франц Кафка предвидува, претс­кажува инквизиторски иднини и бизарни збиднувања за следните времиња кои неговите литературни визиуми-пророчки ги потврдија случувањата што следеа само неколку години по неговата смрт. Монструозноста-демонизмот. Лични се толкувањата за засекогаш актуелниот и вечно мистериозен Франц Кафка.

Б и бл ио шека ша в о и е ча шо zа БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

КУЛТУРА ... БИБЛИОТЕКАТА ВО ПЕЧАТОТ

МУБ "Св. Климент Охридски"

СВЕ-ЧЕН·О ОДБЕЛЕЖУВАЊЕ НА
СВЕТСКИОТ ДЕН НА книr АТА
Денот 1џ\\ смртrз на rоле�а♦те

саетсх11 п 11сате1111 Сервантес,
Шсхсrшр и Bcrn. 23 .н1р1т 1616,
УНЕСКО ro опре�ел11 како сш,­
бол11чсн датум 1ш све-n:ката к1111-
жсвност. 11,111, поrо•шо рече.но,

СRСТСIШ Д.Ш ШI к1111rата. На 23
април в.:ќ.: неколку rо1џнш околу
100 зе�ф1 <Ц сuетот а ш1д !.IЊ11ЈОН
nyfe 113 сите KOHТIIIICИTII ГО npo­
C!ll\\B}'Uaaт Сдетскнот деr1 на 1:.1111-
rзта и звторс1ште rтp�na. РеЈ011у­
ш1јат.1 J:t ароrлnсув:1н.е 11:1 onoj
11раз11н�; УНЕСКО ја донесе ш1
1,смјат:� rе1н:р,11т:.1 �-011ференu11ја

во 1995. Со СВС'l'СIШОТ ден 11а l(Jll!!'aтn
УНЕСКО сакаше да шt даде
сnt-тсК3 11очест на Rниrата н ШI•
сате:ште, да rн r1оттшше особено
мла;111тс, на откр1шаље 11а заnо-

uож:твото на ч11тnњето u nшuу­
вмм:rо 11 11оч1.rrувnн.е на 11е1з�1е11•
т1в11от пр1w:онес на 1111с-.�тс:.11тте
но оrш1тестuе1шот 11 културннот
р:�звој 1{3 сек0с оr1штество.

Б1tб11аотек11� се ;:inrei:н за
душите. Н111 боrат:1т� вековна
тр�ш;ц11ја 110 cno�o rtостосн.е.
оне�.:оr·аш 61L1c во функцнја н;, ВЕЧЕР ПОСВЕТЕНА НА КАФКА

Во ,)1,·· . . . 11ш1ш1ј:1 на МУБ •cn.
Клнч;,нr ,лрнд 1:11''. Здружеи11-
i:'f'О На rч•,1; .:1·1:1111 на Лuстр11с�::атn.
бнб.111от, . , • G11'!'0.1a II А�рнс·
�-;,та ,н1i\\;i:a,1,a но Ма�:едоиија, 1ш
1 1 :трн:, "" лвстрнс�::ат.� б11б­
:�ноте�� ,и Ц,1 1Ше1'0 "МЈП!О!IНја"

� �,:�ржз ,111�ра'!'уре11 nортрет н
а.1уrо.-..:б.з. нз к.ннrи ,ш rо:�с:мн(н·
n11c.1-:-e:1 Фr, нц Кафк

•3� ова 11р11ГОА3 11".IIUC :i ....
nљтда: 120 rод11 1111 од рџf'nн.с1.,, ,
н:, 1т:ате11от II одб.:лежув:ш,с н.,
(u�TCJ;Шrt ДСН lf:1 КНI\\Г�Тј,

СРЕДБА СО КАТА МИСИРКОВА
! {:, 1 , , 1<1µ11;1

oнri.a rо;�.нн.;1 пр
11\\Jl!I!,'\\ <»а (•:1.11 J'f
;t:t::tf В:1 �H,!t',\\1":J,
но нро�':-, ,t ·нате
�а �1;1 rн• 1Јџ 1 :1 н
�IIHll<:J) 1 1 1 1 ,. Г<: ка
6 н б 11 11 () :- 1...' А а
·cвcTII' К:1 ;1 \\1,'НТ
Охра;џ:,1:· Ga•
то.,� е� o:tr,;:n
л н т е р :1 �· у р 11 u
срсдба t.:o 110'3,
Ш'11'аlа м�1�сА�1Н<> 30 човекот 11 неrов11от мис11овеи 11 �.:удтурен развој, Tax:i е и со 11а­та·п1 МУБ ·света Кл1Nент Ох­рндс�u1„ iroja е 1111�-т1111скл хрn.м tta Кlшrnта. Отrу1ш II проспаватu 1н1 Светскиот деи на 1ш11rатn ќе се одвива токму тука. Се разбнр;�: СО !IIШI 3ХТ1111ИОСТI!. -Одбе.11ежуо:111,ето 1.1а ouoj :т:�чаек дtш ro �аооч11аnме to от• 11ор:ш,ето и� ВЕБ стра1111ц:ата Jia МУБ "Свети К.,имеот Охр11Ј1• (IШ" 11:1 3 април. Н11 10 :шр1L1 ор• r.1w1з11равме средба со 11ис:1те.'I• "ап К:�та ·м11сирко11а • Руисuова а и.:�редuиот д�11 .111,·еЈЈпурно 'Ш1'аu.е и нз.'1ожGа uo nоаод 120 tо;џ1w.111шата од pahlњtтu 11:а Фра11 �: Кафка. На 18 anp1trr "" 611-де орrаИU'Јир:ш:1 средба со trpoф. д•р Фер11д Му:01ќ Ј(Ој tie roвopu 11а Ti!МJk �l\\1К:ICIIIIYMCl(3 �IIICJtja 113 1ш11гата··. На :ZЗ unp11.ч tie биде 11ромов11р:111а б·нблногр3ф11ја 113 б11то.1скиот уш1uе1>з1rrет, а на � 1111ри.1 ќе биде tтpo�ou11pau ро• �•анот "'Отровот на та>�ари«:от" (po1,ta11 3а rе�шџијата Пз11е.1 Шn­тев) од Ив:1111 Чuпоuс,ш. Во :�в.ак 11:i од6е.1ежу11а11.с 11:1 Све-тсttвМ' де11 11:i 1ш1iran ќе 611дат pc:i.:i• 1н1ч;:ш11 11 11с1ш, ку 111:ioжGrt. Со еде11 :�б<)р, :111т1111110 се в1шу•1у, n:iмe, .. ни реч� днре�.то1н,зт:t Је­:нш3 Петроnс�:а. МУ5 "Св. Климент Охри,qскн'' ОТВОРЕНА ВЕБ СТРАНИЦА i ; L> ,\\.lатнч11:1та II уннuер• m·reтc.:� uиб111101·ек:� "Света Km1чe1cr Окрндскн" • Битоnа. по t1out1д одбелед.:уnnњето н� Сnетс­�шот ден н:1 кннrа,·а, на 3 април ОЙ3З rод1ша на сnе•1сн нач1rи бе­ше 11ре'Јент11ра1ш ВЕБ с,7ран11ца-т;1 на ou:i.J 1111ст1пуциј.:�. Пре"ЈСН· тацијат:Ј ја извршн с11сте�1 инже­нер ГорЈЏш::� Пс11Јс':nск:1. Cu отворuњето на ВЕБ cr-.11ra r iaтa �-,1µ1н:нr1ц11·rе 11:1 yc11yra-• .: i,;e б1tн: т 1111фvр�111ранн J:t св­те кн11п1 со хон располаr:.� б11-·rо.1с1-нот хра�1 11:i к1111r::�тз.

Б и бл и ошека ша в о и е чаш о zи БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 21 2003

КУЛТУРА ... БИБЛИОТЕКАТА ВО ПЕЧАТОТ

,едавање на Фернд Мухиќ

rШЛЕНИУМСКАТА МИ.СИЈА
ПА КНИГАТА

Светскиот neu па
аrата 23 arrpun, кој ·
{О npaз!fllк ro rom
:таноuе110 УНЕ·
:о а го слават над­
) земјn во с::nетот u
1 ми1111оrr луtе, rо-
11ава со повеќе ).13•·
фсстац1п� се одбе::
:..-ува 11 110 Бl!Тола.
r,• тој . rronoд, no
J'oic&r на 18 апр11:-1:-

МУЕ "Cn. Кпu- ,
:НТ . Охр11дсКЈЈ·•� -/
rrола. nредаваље на
),{3 ·м11лсппумс­
та. мucirja ннв:urn• V • . •.• •
":.одржа професор �-Р· ферид
ухдt. · . · :.;_ ·

Квnгата, чmање-rо: 11 ПЦ·Ш)'·
ње'fО отсекогаш б1tле llO фymc­
tja · u;i човекот, u негоiшт мис-

ло . . ј, Кinu:3;
. досега имаше,м:nлеш�умскз мис:
ја UO T.lll".MliCПj3 te ОС1'nПС ;
мамтit уwте �.шnешrуми. иста!(]
меtу другото Ферид Мух:пќ.

.·"':""'':'::.: , ., -�:.+-:� -� . .. -� ---·· --- . '• . . . ...... ...... . . ·" . • :'Оrномет,на дУшаtа��-збирка�песннпрвончв на млада
Симона Илиева, но лсакоЈ• · flвсна ииа • н '(јѕо}а с:i�ика, а тие
нзпожонн во холот на Матичната бнблноrвка во Битолt.t 1

На б1rто, схото ПОС'ТtЈ:ОТО не­
бо се pata нова п.�тсn tаезда.
wлап;ата Спмонn Илиева. Оваа

1
ИЈ!Ијз Мерковски !! Тодор/
Секуловсrо1, дci.:aл-ynajl:11 најn!
вотш ,зборови за пpвewrero 1

Спмо!13. Она wто 1

Во четвртокот на 24 април во
МУ$ "Св. Климент Охри,qски "

ПРОМОВИРАН РОМА
ЗА. ПАВЕЛ ШАТЕВ

Во чс-rврто�i.)i а�1 >� нtрнд
В<) Уl�1тнчн.1т:1 н у1ш»�•р штt:·rс�џ
,"i:ti),111<.')·rt�KQ "Сн.:...---rн Клн \\Ј-.;НТ 0.'< ..
рнд.::,н·· � Gatшra св�ч..:,t:) 1.)сн.�:::
ft[)!.:1"(:'t;J,tH:H ро�t;\\ИОТ '"O1'f'Ц)UiYr Н:1
'r;H,t.;'1pjt;;).;.Џ'f" '-'д Ј!(ПIЈ.)1'11. \\! \\.Ѕ�Н..:С•
;:tонс1'�1 п11.с�-rе.1 Нван tt i:1i1oc,,;.11
Рочањ.Уt' е n:o�Ht..'-ТeH 1-џ ·,.,_ , ;,1vro1' н
д�:i(Yfo н:1 nос..11:днњн .,f,,:f•; r,�,mн­
HJ:t н npr, мrшн..:·rt.�р ¾;) �::•-t .. ➔�.•·n.�1 -
но на Рснуt>:нн:а .\\· !.}%.;.: t-,1!i1p
Пan�:i Шuтеа !'0'1.IН , • ,,,,,,еро
;апн1Т:.:1 судбШ-Цt НЈ fJ{�H , l;1;..:�:10-­
freц прt11·t)н�:«ш1 o:t. не1 01� f· �0.1•
унс,.;11 l'OUH1�1p11 што .,; ; i • " 1.1,!НЈТ
rн IU)(И со с-ебс, �-Ј c]r'tl·.: . �.1.Ht се
н�аf�1 но ·Јатnt.1;ч11\\: н:� У 11 r� \\_ 11.,н
f\\tJ 1Јнд:нопе н;1 Г::1н К\\· ·. беrв
Куле. во 1t:1р„грапск"те: · 1 е ,:ш111"·

�<1 �1:,пкнте на ( �i \\:џ., н уш
t.',1}Ц) рL:ДН-!Ј.;) t.l\\ :' Н'С' !! i,)"1Ц.�
.lt)Г,)p11

('() НРО-'ЧUИНЈ 1 :";) �;\\ t.)IJi.."
,нш. <:..: олiк· 1<::....'--,'\\1.\\ 1 t'f'11 r·c
ш �втr:1 lНl_ ..:ОЛ\\ ;· t : .. Рт:; :�'f\\'f
во ! tJfl,'; f'i) ·нњ1 _ � нч'НЈ'°"1ш 1'
р;нш н:1 н�:��,.,л\\· -. . :њ,1 ,)��стр�
\\1 .13::Zif �•�H;:'t.'ДOt! .. <! \\�р�Ч!
t';l):J�i \\.'1) aT�HTZi J 1 ,· .t,\\ Л) �-1
НЦН�t;нн1ето S�I .-, . 1 H 1� l\\)f)H��i\\
-ro;6,: 1.НЈ �Ј�,.:��1-, , i ; . , rац i",,
.1нс,,-' ропм-uо

'"},Ј r1)ч:шо; • ; ,pct-Ht: 1
T-�-��;r Пнн.nс �1,i1, 1 Н\\. н·та
од ц�;нуrо чн·r;н; r ·a.♦tf!M1:1
poncr,1· а некt,лк_. (',- ш1�ка т
111.:Љ)!!На}а у�н.ннш. ·iJ '!\\·tу·нр1
учн,11ш1·rv � Б-iП\\t ·; •

ушто nошm:ресно i
што ro С8рте вш1м!
1шето 11;1 nixe•nп1
1111ТС И� Пр<)МОЦЈtј:IЈ
беше ликовната 1�
пожба поn-авена ��----------------------------
самат.а nрс3е1.rтациј Во МУБ ' 'Св. Клиt.1 �нт Охри,qски " еве Р'!НО
а 11а која з.а сек

,
одбележан Светскиот ден на книгата

песна вмаше 11 со
11ет11а СЛ!IКЗ·IЈIЈИ '

;11:.�
к

�;б:у��,��
с

к�,ј :книг А и цв Е КЕ
тина Стоја11<>nа, л11к1

- в
сн пе���ба ми t' ЗА ._IИТ АТЕЛЈ,1""СI

• •�. ' 11стакна Ипиев:1
""'""''--' _ _...__ ---�--'--=-!..:.:,.,•:.:�::.

':i:.· =-· Jtll про,,оцајата. песн11 -Промовирана Библнографија на Ун11вер:н, r-eroт ·
чеТ11ри11зесетгоцпшиа ученичка и слшmте дu мн 61цат 11 во 11лн Клнмент Охрндски ", 5,н·ола. ва ОУ Тоце Дел•1tв" деновиве на секојднс:n,ш преокуnац1т, n

�
прс.д љуб�rrсшrте на nоетск11от убаво nр'1фатсшпе с.:шкн н ш
збор се 1rрстстав11 со сn1хоз611р- 1ш оц crpa!ta !1.t 11у6111ѕка'n! в rr; i:a:a •отомет на душат�··, �а �rоторите. желбата мп стану
коЈа како нромотор11 се ЈЦШ!ЈЗ обнрска. C. it

31

За прѕ Л3Т о�ш;) i-1:1.0a{:i tH)
Б1гtо.'1>} со н1оd а:tтнrнн�rт11 н со
пtх:ебнн с1н:.чt:1Н)С'Т�Ј Vеш;.• :)дr1е­
t�::.·жш� C11e1'tkHor ден на ...:н.11·:п:1
23 �шрнл 1ac:syr� з:з ·тн.1 �с�.н:о

:tc�;:1 �н.1а б�по�н.::Ј-;нот \\}):1,1 нЈ
1-:ш1ra·r;1 MYG ·ен К ПН\\f1•11т Ох­
рндс:Ан"

l f:i t'�l\\11кп цр .. , н�т.:: � ' .трш;

цнто41 д,,Ј \\.јид�11' :�;-- �н 1·.нн1 i:
КЈПС 011 K<НltJmpo \\1,1иур;1.
<:pu.tit:н ;111p�Ar�1;-,, н 1 \\'НЕГК
M,H,C:{Џ)Ht.: t,.. (Hfl l } l lc., . 1 > ' : J k1 1•·
t\\HJfJ\\:t:iH.::К.11

Ј.1н \\Нџ,1 {Ц)!Н · , ! i ороф
ll·p , \\ !1,: �{ ,lЈЏ,ѕр • ' 1·,· ; 1р)!1�. ;.
про\\11,.НН(р:.t l)"i\\;111, •! \\\\1фt11<t r
б1iro:11.- �H\\11 ·,н1(ш:р нt r..; r IP1

А фор изм и

АФОРИЗМИ

Нови закони на библиотекарството:
библиотеките им служат на

човештвото
-ги респектираат сите форми на пренесу­
вање на знаењето
-ја користат технологијата за интелигент­
но спроведување на услугите
-овозможуваат слободен пристап до
знаењето
-го почитуваат минатото и ја прифаќаат
иднината

Мајкл Горман

Библиотеката е организам во раст.
Рамамрита Ранџанатан

Отсекогаш замислував дека рајот ќе биде
еден вид на библиотека.

Хорхе Луи Борхес

Овде морам да го изнесам мојот поглед за
новата мисијата на библиотекарот кој
треба да израсти повисоко отколку било
кога порано. Ако досега библиотекарот
гледаше на книгата како на предмет или
материјален предмет, отсега тој мора кон
книгата да се однесува како кон жив орга­
низам. Тој мора да стане полицаец, кон­
тролор на недоличното влијание на кни­
гата.

Меѓународен конгрес на библи­
ографи и библиотекари во Париз во 1934

Нас ни требаат верници и практичари ...
библиотекари полни со вера кои ќе бидат
скромни во присуство на книгите . . Да се
биде библиотекар, тоа е едно од
најчистите искуства. Свесноста за ориги­
налата и света природа на библиотеката
треба да биде вградена во нашите срца.
-Страст за книгите

Лоренс Кларк Пауел

32

БИБЛИОТЕЧЕН ТРЕНД БР. 2, 2003

Место каде можеме луѓето
наЈчесто да ги сретнеме,
со нивните стишани гласови
и издигнати умови.

Ричард Армор

Бев пијан скоро една недела и помислив
да одам во библиотека за да се отрезнам.

Ф. Скот Фитцџералд

На најбогатите умови не им требаат голе­
ми библиотеки.

Амос Бронсон Алкот

Библиотекар- тоа е услужна професија.
Бензинска станица за умот.

Ричард Поверс

Библиотеките не се прават (произведу­
ваат); тие растат.

Августин Бирел

Ако е добро да се наследи библиотека,
подобро е да се создава.

Августин Бирел

Татко ми ми ја остави својата библиоте­
ка. Кога ќе помислам на моето детство,
помислувам на книг1 1те што ги читав
тогаш.

Хорхе Луис Борхес

Универзитет е само група на згради
нафрлени околу една библиотека

Шелби Фут

Приредил и иревел од англиски:
Николче Вељановски

ЗАНИМЛИВОСТИ ОД СВЕТОТ НА КНИГАТА Во детскиот оддел на Матичната и универзитетска библиотека " Св. Климент Охридски " Битола ако обично во текот на еден ден поминувале 100 читатели, на 8 јануари се случи своевиден рекорд во историјата на библиотеката. По книги дури 300 основци. Францускиот писател, новинар и научник Жак Берже можел, за помалку од половина час, да прочита· книга од 200 страници, а потоа да Ј а раскаже до на3ситен детаљ. Една од главните мани на книгите е преголемата оддалеченост помеѓу првата и последната страница. Роберт Лембке Нема книга во која не може да се најде нешто добро Мигуел Сервантес Читај многу, но не многу книги Плиније Зар не е идиотски седум или осум месеци да пишуваш некој роман кога човек може во секоЈа книжара да го купи за два долари. Марк Твен Сакајте ја книгата. Тоа ќе ви го олесни животот, таа ќе ве научи да го почиту­вате човекот и самиот себе. Максим Горки За се што е убаво во мене, јас сум им должен на книгите. Јас ги сакам книгите. Секоја од нив ми се чини како чудо. Максим Горки
Приредила:
Александра Раиф

Отв�ри • а врат . т о
·:.-: . . .

- . . ..
. ' . .

чу ее1 • от свет на • а а

Ј